در این مطلب از سایت پی جو نگاهی انداختیم به تاریخچه و کاربردهای گیاه بابونه گاوی و همچنین هر آنچه نیاز دارید در خصوص این گیاه دارویی بدانید.
تاریخچه و کاربردهای گیاه بابونه گاوی
مجله سلامت پی جو - گیاه بابونه گاوی، با نام علمی Tanacetum parthenium L؛ و نام انگلیسی Feverfew و نام فارسی بابونه گاو چشم، بابونه کبیر نیز شناخت می شود. این گیاه از تیره گل‌ستاره‌ای‌ها است که در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران می روید. این گیاه دارای گل‌های سفید کوچکی است که در انتهای ساقه‌های آن قرار دارند. گیاه بابونه گاوی، یکی از گیاهان دارویی است که به دلیل خصوصیات درمانی آن در طی سال ها مورد استفاده قرار گرفته است. این گیاه از خانواده Asteraceae، با قدرت درمانی در زمینه‌های گوناگون، از جمله درمان میگرن، کاهش التهاب و رفع اضطراب و افسردگی برخوردار است.
نام لاتین پارتنیوم، به معنای "دختر"، نشانگر باورهای قدیمی است که این گیاه به خاطر خصوصیات درمانی در بیماری‌های زنان مورد استفاده قرار گرفته است. از دوران باستان، بابونه گاوی برای درمان درد قاعدگی و حتی در زمان‌های روزهای حاملگی به منظور کمک به دفع جفت، با افزایش انقباضات رحم، مورد استفاده قرار گرفته است. تاریخچه استفاده از این گیاه تا امروز به تأیید علمی رسیده و اثرات درمانی آن نیز توسط متخصصان تأیید شده است. به علاوه، اسانس بابونه گاوی خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد که این ویژگی‌ها نیز به مزیت‌های این گیاه در حفظ سلامت افزوده‌اند.
تاریخچه استفاده از بابونه گاوی
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
گیاه بابونه گاوی از دیرباز در طب سنتی بسیاری از فرهنگ ها از جمله ایران، چین، مصر و یونان استفاده می شده است. همچنین استفاده از گیاه بابونه گاوی در اواخر دهه 1970 در انگلستان به دلیل مواقع موفقیت درمانی خاص جلب توجه کرد. در آن زمان، همسر یک مقام برجسته در واحد خدمات درمانی کمیسیون ملی ذغال در انگلستان با یک مورد میگرن شدید مواجه بود که با داروهای معمولی درمان نمی‌شد.
این خانم، پس از توصیه یکی از کارگران معدن، از برگ‌های بابونه گاو چشم استفاده کرد و به طرز متعجب‌کننده‌ای مشاهده کرد که میگرن او تسکین یافت. این تجربه موجب شد که دکتر استوارت جانسون، متخصص میگرن و مؤسس یک کلینیک میگرن در لندن، تحقیقات گسترده‌ای را درزمینهٔ استفاده از بابونه گاو چشم در درمان میگرن آغاز کند. نتایج این تحقیقات نه‌تنها اثربخشی درمانی این گیاه را نشان داد، بلکه باعث شهرت آن به عنوان یک گزینه مؤثر در درمان میگرن شد. این گیاه که در قرون وسطی و قرن 18 با نام آسپرین مشهور بوده، با تجربیات مثبت و مفید در دهه‌های اخیر به تأیید مقامات پزشکی رسیده است.
کاربردهای گیاه بابونه گاوی
بابونه گاوی دارای خواص درمانی متعددی است که در ادامه به بررسی برخی از مهمترین آنها می پردازیم:
اثرات ضد التهابی
گیاه بابونه گاوی با داشتن خاصیت ضد التهابی، از جمله گیاهان دارویی است که از زمان‌های گذشته تاکنون توسط پزشکان یونانی به عنوان درمانی مؤثر برای "تمام التهابات شدید و سوزش‌های دردناک" بهره‌مند بوده است. تحقیقات علمی نیز نشان داده که بابونه گاوی می‌تواند به کاهش التهابات مفصلی در موش‌های مبتلا به آرتروز کمک کند. همچنین، حضور پارتنولید در این گیاه از سلول‌های پوستی را در برابر التهابات محافظت می‌نماید.
بدیهی است که حتی بدون حضور پارتنولید، بابونه گاوی نیز موجب کاهش التهابات می‌شود. براساس تحقیقات علمی، بابونه گاوی بدون پارتنولید می‌تواند انتشار مولکول‌های التهابی از جمله اکسید نیتریک، PGE۲، TNF-alpha، IL-۲، IL-۴ و IFN-gamma از سلول‌های خونی سفید را مسدود کرده و منجر به بهبود التهابات پوستی در موش‌ها شود. این نتایج نشان می‌دهد که بابونه گاوی، علاوه بر پارتنولید، دارای ترکیبات دیگری نیز است که به مبارزه با التهابات کمک می‌کنند.
اثرات ضد درد
گیاه بابونه گاوی دارای خواص ضد درد نیز هست که می تواند در کاهش درد ناشی از بیماری ها و اختلالات مختلف مانند میگرن، سردرد، دردهای عضلانی و مفصلی و سندرم پیش از قاعدگی مؤثر باشد. بابونه گاوی به عنوان "آسپرین قرون وسطا" شناخته شده و در تسکین درد نقش مهمی ایفا می‌کند. این گیاه با داشتن پارتنولید، سینتاز پروستاگلاندین را مهار کرده و از این طریق به کاهش التهاب و درد ناشی از آن کمک می‌کند.
تحقیقات نشان داده است که عصاره گل بابونه گاوی در جوندگان می‌تواند درد حاد، درد التهابی، درد مفصلی و درد عصبی را کاهش دهد. این گیاه همچنین در مقابل درد ناشی از شیمی درمانی مؤثر و مفید است. با این حال، عصاره برگ گل بابونه دارای تأثیر کمتری در مقایسه با سایر اجزا است، اما با همه این مشخصات، بابونه گاوی به عنوان یک راهکار طبیعی و مؤثر در تسکین درد شناخته می‌شود.
اثرات ضد میکروبی
بابونه گاوی دارای خواص ضد میکروبی نیز هست که می تواند در درمان عفونت های ناشی از باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها مؤثر باشد.
اثرات ضد تشنج
گیاه بابونه گاوی دارای خواص ضد تشنج نیز هست که می تواند در درمان بیماری های عصبی مانند صرع مؤثر باشد.
بهبود میگرن
از گذشته تاکنون، بابونه گاوی به عنوان یک جایگزین طبیعی برای درمان سردرد و میگرن مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج یک تحقیق بر روی ۱۴۷ بیمار نشان داده است که عصاره گل بابونه می‌تواند باعث کاهش شدت، سختی و تعداد حملات میگرن شود، به خصوص تعدادی که به استراحت در تخت خواب نیاز دارند. تحقیقات دیگر نیز نشان داده‌اند که مصرف بابونه گاوی می‌تواند تعداد و شدت حملات میگرنی و موارد استفراغ را کاهش دهد.
اثرات ضد افسردگی
گیاه بابونه گاوی دارای خواص ضد افسردگی نیز هست که می تواند در درمان افسردگی خفیف تا متوسط مؤثر باشد.
اثرات ضد سرطانی
تحقیقات نشان داده اند که بابونه گاوی ممکن است دارای خواص ضد سرطانی نیز باشد. حضور پارتنولید در این گیاه، در موش‌هایی که به اشعه فرابنفش معرض شدند، توانسته است رشد تومورهای پوستی را به تأخیر انداخته و تعداد آنها را کاهش دهد. پارتنولید به چند نوع سلول سرطانی از جمله لوسمی، لنفوم، میلوما چندگانه، کلیه، سینه، ریه، روده بزرگ، پوست، مثانه و سلول‌های سرطان مغز آسیب رسانده و یا حتی آنها را نابود می‌کند. این اثرات به وسیله افزایش گونه‌های اکسیژن واکنشی (ROS) انجام می‌شود.
با این حال، تحقیقاتی که بر روی ۱۲ بیمار انجام شده، نشان داده که مقدار پارتنولید موجود در بابونه گاوی برای نشان داده شدن در آزمایش خون کافی نیست و احتمالاً هیچ تأثیری بر این بیماری ندارد. این ممکن است نشان دهنده نیاز به مقادیر بیشتری از پارتنولید خالص برای اثبات تأثیرات آن باشد.
اثرات ضد آلرژیک
بابونه گاوی دارای خواص ضد آلرژیک نیز هست که می تواند در درمان آلرژی های فصلی و سایر آلرژی ها مؤثر باشد. با توجه به تحقیقات، عصاره بابونه گاوی توانایی مهار انتشار هیستامین از سلول‌های ماستی را داراست. این سلول‌ها به عنوان عوامل اصلی در واکنش‌های آلرژیک شناخته می‌شوند؛ بنابراین، این ویژگی ممکن است برای کاهش علائم آلرژی‌ها مؤثر باشد.
اثرات ضد اضطرابی
گیاه بابونه گاوی دارای خواص ضد اضطرابی نیز هست که می تواند در کاهش اضطراب و استرس مؤثر باشد.
موارد مصرف و دوز مصرفی گیاه بابونه گاوی
بابونه گاوی به طور سنتی به صورت دمنوش، عصاره، روغن و پماد استفاده می شود. دوز مصرفی بابونه گاوی به شکل های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال:
- دوز مصرفی دمنوش بابونه گاوی معمولاً 2 تا 3 فنجان در روز است.
- دوز مصرفی عصاره بابونه گاوی معمولاً 200 تا 600 میلی گرم در روز است.
- دوز مصرفی روغن بابونه گاوی معمولاً 2 تا 4 قطره در روز است. دوز مصرفی پماد بابونه گاوی معمولاً 2 تا 3 بار در روز است.
عوارض جانبی بابونه گاوی
بابونه گاوی به طور کلی بی خطر است، اما ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی خفیفی مانند ناراحتی معده، سردرد و واکنش های آلرژیک ایجاد کند.
در موارد نادر، مصرف بابونه گاوی ممکن است باعث عوارض جانبی جدی تری مانند تشنج، توهم و واکنش های حساسیتی شدید شود.
سخن آخر
بابونه گاوی گیاهی با خواص درمانی متعدد است که می تواند برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها و اختلالات استفاده شود. با این حال، قبل از مصرف بابونه گاوی، بهتر است با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید، به خصوص اگر شرایط پزشکی خاصی دارید.
در اینجا چند نکته برای استفاده ایمن از بابونه گاوی آورده شده است:
- اگر باردار هستید، شیرده هستید یا شرایط پزشکی خاصی دارید، قبل از مصرف بابونه گاوی با پزشک خود مشورت کنید.
- از مصرف بابونه گاوی در مقادیر زیاد خودداری کنید.
- اگر عوارض جانبی مانند ناراحتی معده، سردرد یا واکنش های آلرژیک را تجربه کردید، مصرف بابونه گاوی را متوقف کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه بابونه گاوی و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "خصوصیات و کاربردهای گیاه دارویی بابونه شیرازی" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر