در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه درمانی وشا (اوشق) و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
آشنایی با گیاه درمانی وشا (اوشق)
مجله سلامت پی جو - گیاه وشا یا اوشق، عضو خانواده چتریان و بومی مناطق ایران و هندوستان است. این گیاه تحت نامهای مختلفی همچون وشج، اوشه، لزاق الذهب، بدران، اُشتک و اوشک نیز شناخته میشود. از اندامهای مختلف این گیاه، شامل ساقهها، ریشه و دمبرگ، مایعی به وجود میآید که در تماس با هوا انجماد کرده و به صورت یک رزین یا صمغ تبدیل میشود. صمغ حاصل از وشا از هزاران سال پیش در هند، ایران و دیگر کشورهای آسیایی به عنوان یک ماده درمانی مورد استفاده قرار میگرفته است. علاوه بر این، در اروپا نیز به عنوان یک درمان گیاهی برای مشکلات تنفسی همچون سرفه و تنگی نفس شناخته شده است.
گیاه وشا در زبان انگلیسی به نام آمونیاک شناخته میشود و صمغ حاصل از این گیاه با نام صمغ آمونیاک شهرت دارد. خواص درمانی این صمغ شامل تسکین مشکلات تنفسی مانند سرفه و تنگی نفس هست. از این رو، در ادامه مقاله به بررسی گیاه وشا و خصوصیات درمانی صمغ آن خواهیم پرداخت.
مشخصات گیاه درمانی وشا
گیاه اوشق یا وشا (Dorema ammoniacum)، عضوی از خانواده چتریان (Apiaceae)، گیاهی علفی چندساله است که در ارتفاع متوسطی به 1.5 تا 2 متر (در برخی مناطق حتی به 3 متر) میرسد. ساقه این گیاه استوانهای و بلند بوده و با شاخههایی که به صورت منشعب به سمت بالا روی آن قرار دارند، دیده میشود. رنگ ساقه اغلب سبز به خاكستری مایل است. گلهای اوشق، گلافشان، متراکم و به رنگ زرد یا سفید دیده میشوند و ریشههای این گیاه در مناطق با آب شیرین فراوان رشد میکنند. این گیاه به عنوان یک منبع مهم صمغ آمونیاک شناخته میشود و در طب سنتی برای خواص درمانی خود به کار میرود. این توصیف از ویژگیهای ظاهری گیاه اوشق به خواننده کمک میکند تا اطلاعات دقیقتری در مورد این گیاه و خصوصیات آن دریافت کند.
صمغ وشا یا اوشق چیست؟
صمغ وشا یا اوشق نتیجهٔ خراش یا گزش حشرات بر روی ساقه، ریشه و گاهی دمبرگهای گیاه وشا است. این مایع سفید، مایل به شیری، در اثر مجاورت هوا خشک و سفت شده و به شکل قطرات شکنندهای با رنگ سفید شیری تا قهوهای یا گاهی قرمز، به گیاه چسبیده یا بر روی زمین منتقل میشود. صمغ اوشق در معرض گرما، نور خورشید یا گرمای متوسط، به نرمی آرمیده و شکننده میشود، اما با افزایش حرارت، با شعله سفید میسوزد و ذوب نمیشود. این صمغ تا حدی در آب محلول بوده و امولسیون شیری رنگی از آن تشکیل میشود.
محل رویش و پراکنش گیاه درمانی وشا
گیاه اوشق بومی ایران، هند و سایر کشورهای شرقی آسیا است و همچنین در مناطق خشک و بیابانی شمال آفریقا نیز رشد میکند. صمغ این گیاه اغلب از مناطق مرکزی، جنوبی و شرقی ایران مانند کاشان، بسطام، شاهرود، سمنان، اصفهان، آباده، فارس، سیستان و بلوچستان و قزوین جمعآوری میشود و از طریق کشورهای شرقی مانند هند به سایر اروپا صادر میشود.
ترکیبات شیمیایی مؤثر گیاه درمانی وشا
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
ترکیبات شیمیایی صمغ اوشق شامل گلوکزهایی همچون اسید گلوکورونیک، گالاکتوز، آرابینوز و رامنوز میشود. علاوه بر این، این صمغ دارای روغن فرار و رزین است. ماده مؤثرهٔ صمغ وشا معمولاً برای مصارف دارویی و صنعتی به کار میرود و دارای طعم و مزهٔ تلخ و تند و بوی نسبتاً معطر است.
خواص گیاه درمانی وشا
رفع حساسیت و کهیر
ویژگی ضد التهابی قوی گیاه درمانی وشا آن را به یک درمان مؤثر برای حساسیت، برونشیت مزمن، تنگی نفس، آسم، آلرژی، مشکلات ریوی و کهیر تبدیل کرده است. این خصوصیت باعث شده تا وشا به عنوان یک ماده درمانی مؤثر در صنایع داروسازی به کار گرفته شود. استفاده از این گیاه میتواند به رفع علائم حساسیت و مشکلات تنفسی کمک کرده و بهبودی در مواردی نظیر برونشیت مزمن، تنگی نفس و آسم را فراهم آورد. این خصوصیت درمانی وشا یک الگوی مطمئن برای استفاده در موارد مرتبط با سلامت ریوی و حساسیتهای تنفسی را ایجاد کرده است.
خواص ضد انگل
ویژگیهای ضد انگلی قوی گیاه وشا و صمغ آن، این گیاه را به یک راهکار مؤثر در مبارزه با انگلهای معده و روده تبدیل کرده است. این گیاه از طبع گرم و خشک برخوردار بوده و موجب کاهش رطوبت معده میشود. به همین دلیل، مصرف وشا و صمغ آن میتواند در از بین بردن انگلهای معده و روده بسیار مؤثر باشد. این ویژگی طبیعی این گیاه، اهمیت آن را به عنوان یک ابزار طبیعی و کارآمد در حفظ سلامت دستگاه گوارش و مبارزه با انگلها تأکید میکند.
در درمان صرع مؤثر است
استفاده از گیاه درمانی وشا به همراه عسل به عنوان یک روش سنتی، به نظر میرسد که میتواند در درمان صرع مؤثر باشد. صرع، یک بیماری مغز و اعصاب مزمن و شایع است که با حملات ناگهانی مغزی همراه میشود. درمانهای سنتی گاهی میتوانند بهعنوان تکمیلی به روشهای مدرن در کنترل این بیماری مورد استفاده قرار گیرند.
استفاده از گیاه وشا و عسل به عنوان یکی از روشهای سنتی، احتمالاً به خاطر خواص ضد التهابی، ضد اسپاسمی و آرامشبخش این گیاه هست. این مواد ممکن است به بهبود علائم و کاهش تعداد حملات صرع کمک کنند. با این حال، همواره توصیه میشود که هر نوع درمان، از جمله روشهای سنتی، تحت نظر پزشک و با هماهنگی با درمانهای معاصر اجرا شود.
بهبود عملکرد دستگاه گوارش
مصرف گیاه وشا، به دلیل ترکیبات مفیدی که دارد، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک فراوان میکند. این گیاه میتواند به منظم شدن حرکات رودهای کمک کرده و در خروج مدفوع تأثیرگذار باشد؛ به عبارت دیگر، استفاده از وشا به عنوان یک داروی مسهل معمولاً برای رفع مشکلات یبوست مورد استفاده قرار میگیرد. این ویژگی مسهل وشا ممکن است در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و ایجاد حالت تعادل در فرآیند گوارشی کمک کند.
کمک به درمان سیاتیک
گیاه وشا به دلیل خاصیت ضد دردی که دارد، میتواند در درمان سیاتیک که یکی از پیچیدهترین و دردناکترین حالتهای درد عصبی است، مؤثر باشد. عصب سیاتیک، یکی از بزرگترین و طولانیترین عصبها در بدن است و هرگونه درگیری یا فشار بر آن میتواند به درد شدید و ناتوانی منجر شود. درمان سیاتیک معمولاً به کمک مسکنها و روشهای طبی متداول انجام میشود.
استفاده از گیاه وشا به همراه عرق النسا به عنوان یک روش سنتی میتواند در کاهش درد سیاتیک و تسکین علائم مرتبط با آن مؤثر باشد. ترکیب دم کرده این گیاه با عرق النسا ممکن است به عنوان یک راه حل طبیعی و مفید در مقابله با این نوع درد عصبی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، همواره توصیه میشود که قبل از استفاده یا شروع هرگونه درمان، مشورت با پزشک صورت گیرد.
درمان کک و مک
استفاده از گیاه درمانی وشا و فرآوردههای آن ممکن است در کاهش ظاهر کک و مک و سایر لکهای پوستی مؤثر باشد. کک و مک اغلب به عوامل ژنتیکی نیز برمیگردند و تابش طولانی مدت به نور خورشید میتواند این مشکلات پوستی را تشدید کند. گیاه وشا به دلیل خواص ضدالتهابی و آرامشبخشی که دارد، ممکن است در کاهش التهابها و تغییرات رنگ پوستی کمک کند.
مؤثر در ترمیم زخم
استفاده از گیاه وشا به عنوان پماد بر روی زخم میتواند به ترمیم بافتهای آسیبدیده کمک کرده و فرآیند بهبودی زخم را تسریع بخشد. خواص ضد التهابی و آرامشبخش گیاه وشا ممکن است به تخلیص زخم از التهاب کمک کند و در نتیجه، سلولهای سالم تر و جدید میتوانند سریعتر جایگزین سلولهای آسیبدیده شوند.
توجه: مصرف ناقص و بیرویه این صمغ ممکن است باعث باز شدن بیش از حد عروق شود و گردش خون را مختل کند؛ بنابراین، استفاده از این صمغ باید زیر نظر پزشک یا متخصص طب سنتی صورت گیرد.
عوارض جانبی گیاه درمانی وشا
گیاه درمانی وشا به طور کلی روشی ایمن است، اما ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند. این عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و به خودی خود برطرف می شوند.
برخی از عوارض جانبی احتمالی گیاه درمانی وشا عبارتند از:
- تهوع
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
- خستگی
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان بیماری های داخلی و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: دکتر یوسف شاهسونی - متخصص بیماری های داخلی
موارد منع مصرف:
در برخی موارد، استفاده از گیاه درمانی وشا توصیه نمی شود. این موارد عبارتاند از:
- زنان باردار و شیرده
- کودکان
- افرادی که به گیاهان دارویی حساسیت دارند
- افرادی که بیماری خاصی دارند
سخن آخر:
وشا به عنوان یک گیاه با خواص دارویی فراوان و تاریخچهای دراز در طب سنتی، نقش مهمی در بهبود و درمان مختلف مشکلات پزشکی ایفا میکند. خصوصیات طبیعت گرم و خشک این گیاه، باعث جذب توجه در درمانهای مختلف شده است. صمغ وشا، با خصوصیتهای ضد باکتری، ضد التهاب، حساسیت و ضد درد، به عنوان یک منبع طبیعی واقعی از درمان مسائل متعدد سلامتی شناخته میشود.
این گیاه از بومیان هند و ایران است و از گذشتههای دور در طب سنتی مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. استفاده از صمغ وشا در درمان مشکلات گوارش، مشکلات پوستی، زخمها، مشکلات مفاصل، کلیه و مسائل قاعدگی، نشان از اهمیت و تنوع کاربردهای این گیاه در حفظ سلامتی و درمان برخی از مشکلات طبیعی انسان دارد. با این حال، قبل از استفاده از گیاه درمانی وشا، حتماً با یک متخصص حوزه طب سنتی مشورت کنید تا از ایمنی و اثربخشی آن اطمینان حاصل کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه وشا و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "گیاه دارویی مامیران چیست؟ | مکانیسم اثر، خواص و عوارض جانبی" نیز مطالعه نمایید.