در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی غافث یا همان دوای جگر و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
34 مورد از فواید گیاه دارویی غافث (دوای جگر)
مجله سلامت پی جو - غافث یا دوای جگر، گیاهی با نام علمی Agrimonia eupatoria، از زمانهای قدیم به عنوان یک داروی مهم در میان انسان‌ها شناخته شده است. نام علمی این گیاه Agrimony از کلمه Argemone گرفته شده است و یونانی‌ها این لغت را برای تمامی گیاهانی که برای درمان بیماریهای چشم مورد استفاده قرار می‌گرفتند، به کار می‌بردند.
غافث گیاهی است که در جنگل‌ها و مناطق سایه‌دار در اکثر نقاط آسیا و اروپا رشد می‌کند. این گیاه در ایران، به ویژه در قسمت‌های شمالی و کوهستان‌های شیراز یافت می‌شود و در هر نوع زمینی قابل رشد است، اما زمین‌های رسی برای آن مناسب‌تر به نظر می‌رسد. برای بهره‌مندی از خواص درمانی غافث، گل‌ها و برگ‌های آن در تابستان باید چیده و خشک شوند. در ادامه با خواص و کارکردهای این گیاه دارویی بیشتر آشنا می شویم، لطفاً تا انتها با ما همراه باشید.
مشخصات گیاه دارویی غافث
غافث (Agrimonia eupatoria) گیاهی علفی، پایا و چندساله است که دارای ساقه‌ای راست و پوشیده از کرک می‌باشد. این گیاه در ارتفاعات مختلف، معمولاً بین ۳۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر رشد می‌کند. برگ‌های غافث سبز رنگ و کرک‌دار هستند، مرکب و هر برگ دارای پنج تا نه برگچه دندانه‌دار و بیضی است. بین این برگچه‌ها، برگچه‌های کوچکی نیز دیده می‌شود که بطور نامنظم قرار گرفته‌اند. گل‌های غافث به صورت تجمیعی و کوچک در انتهای ساقه‌ها ظاهر می‌شوند و دارای رنگ زرد هستند.
گل‌های این گیاه به صورت نر و ماده رشد می‌کنند و برای انجام لقاح، عمل گرده‌افشانی میان گل‌ها باید به صورت طبیعی توسط باد، حشرات یا به صورت مصنوعی با تکان دادن بوته‌ها انجام شود. میوه غافث دارای خارهای کج و قلاب‌شکل است که به حیوانات و انسان‌هایی که از کنار گیاه می‌گذرند، متصل می‌شود. این خاصیت به گیاه این امکان را می‌دهد که خود را به میزبانان جدید متصل کند و مادر خود را گسترش دهد.
زیست بوم گیاه دارویی غافث
غافث گیاهی است که عمدتاً در کوهستان‌ها، جنگل‌ها و مناطق سایه‌دار و سردسیر نیمکره شمالی رشد می‌کند. این گیاه در قسمت‌های وسیعی از خاک اروپا، به خصوص در مرغزارهای کم آب، چراگاه‌ها و نقاط تنک جنگلی یافت می‌شود و به عنوان یک گیاه شناخته‌شده محسوب می‌شود.
علاوه بر اروپا، غافث در آسیا نیز وجود دارد، به خصوص در هند و ایران. در هند، این گیاه در کشمیر و دامنه‌های معتدل هیمالیا رشد می‌کند. در ایران نیز انتشار دارد و در مناطقی مانند گیلان، رودبار، هرزویل، عمارلو، رامسر، گرگان، مازندران (در دشت نظیر دره هراز)، آذربایجان (شمال غربی اردبیل)، حومه تهران (کرج و حومه رود)، کرمانشاه، تفرش، خراسان (در دره اترک و بین شیروان و بجنورد) و کوه‌های بختیاری یافت می‌شود.
طبع گیاه غافث
طبع گیاه دارویی غافث به عنوان گرم و خشک توصیف شده است. این ویژگی‌ها به طور کلی به نوعی تعیین کننده احتیاجات زیستی و محیطی گیاه می‌باشند. گیاهان با طبیعت گرم و خشک عمدتاً در مناطقی با تابش نور فراوان و دمای بالا به خوبی رشد می‌کنند.
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آن‌ها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
ترکیبات گیاه دارویی غافث
این گیاه دارای ترکیبات متنوعی است که شامل اسانس روغنی فرار، تانن (حدود ۵٪)، Eupatorine و مواد تلخ و رنگی می‌شود. بخش‌های مختلف گیاه، از جمله گل، برگ و شاخه‌های آن دارای طعم تلخ هستند. این ترکیبات ممکن است به عنوان عوامل مؤثر در خصوصیات درمانی و ضد التهابی غافث نقش داشته باشند. استفاده از این گیاه به عنوان یک منبع درمانی در محصولات دارویی و عصاره‌ها از زمانهای قدیم مورد توجه بوده است.
خواص گیاه دارویی غافث
گیاه دارویی غافث یا دوای جگر در طب سنتی ایران به دلیل خواص درمانی و تأثیرات مفید بر برخی از امور به‌عنوان یک درمان گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. در زیر، خواص طبی و درمانی این گیاه طبیعی آورده شده است:
- درمان بیماریهای کبدی: غافث به عنوان یک درمان مؤثر برای درمان بیماریهای کبدی شناخته می‌شود و می‌تواند به باز کردن انسداد مجاری کبد و طحال کمک کند.
- تقویت طحال: این گیاه ممکن است به عنوان یک تقویت‌کننده طحال عمل کرده و این عضو حیاتی را تقویت نماید.
- ضدکرم معده و روده: غافث خواص ضدکرمی دارد و ممکن است در درمان مشکلات معده و روده مؤثر باشد.
- تصفیه خون: این گیاه ممکن است خون را تصفیه کرده و از نظر طب سنتی برای بهبود کیفیت خون مفید باشد.
- تقویت حافظه: مصرف غافث ممکن است به تقویت حافظه کمک نماید.
- ادرارآوری: غافث خواص ادرارآوری دارد و ممکن است در تنظیم تولید و دفع ادرار مؤثر باشد.
- تنظیم دوره زنانه: برای تنظیم دوره ماهانه خانم‌ها و مقابله با تأخیر در پریود، مصرف این گیاه توصیه می‌شود.
- التیام زخم‌ها: غافث ممکن است به عنوان یک درمان طبیعی برای التیام زخم‌ها و بریدگی‌ها اثرگذار باشد.
- افزایش انرژی: مصرف این گیاه ممکن است انرژی زا باشد و از خستگی کمک کند.
- تاثیر در بیماریهای دهان و گلو: غافث می‌تواند در تسکین بیماریهای دهان و گلو مؤثر باشد.
- رفع آنژین: در طب سنتی، این گیاه به عنوان یک درمان مؤثر برای آنژین (درد قلب) شناخته می‌شود.
- باز شدن صدا و گرفتگی صدا: جوشانده غافث ممکن است برای باز کردن صدا و رفع گرفتگی صدا مؤثر باشد.
- توقف خونریزی: این گیاه ممکن است در توقف خونریزی‌های مختلف مؤثر باشد.
- رفع برونشیت: غافث می‌تواند در درمان برونشیت به عنوان یک درمان تسکین‌دهنده مؤثر باشد.
- برطرف کردن اخلاط خونی و خون در ادرار: مصرف دمنوش غافث ممکن است در درمان مشکلات مرتبط با اخلاط خونی و خون در ادرار کمک نماید.
- درمان شب ادراری بچه‌ها: برای درمان شب ادراری در کودکان، مصرف این گیاه مفید است.
- تخلیه سنگ کلیه: گیاه دارویی غافث می‌تواند سنگ کلیه را تسریع به تخلیه کند.
- مناسب برای مرض قند: طبق باورهای محلی، مصرف این گیاه ممکن است برای بیماران مبتلا به دیابت مفید باشد.
- رفع اسهال و اسهال خونی: غافث ممکن است در رفع اسهال و اسهال خونی مؤثر باشد.
- تسکین ترشحات مهبلی: برای تسکین ترشحات مهبلی زنان، مصرف این گیاه توصیه می‌شود.
- رفع ورم لوزه: گیاه دارویی غافث می‌تواند با غرق کردن جوشانده این گیاه و آب گلابی و غرق کردن با آب گلابی و خوردن گلابی رفع ورم لوزه را تسریع دهد.
- گشاد کردن شریانهای قلب: طبق اعتقادات محلی، غافث می‌تواند شریانهای قلب را گشاد نماید.
- درمان بواسیر: غافث ممکن است در درمان بواسیر مؤثر باشد.
- افزایش گلبول‌های قرمز خون: مصرف این گیاه ممکن است تعداد گلبول‌های قرمز خون را افزایش دهد.
- تسکین درد و درمان مارگزیدگی: غافث ممکن است به عنوان یک درمان تسکین‌دهنده درد و مارگزیدگی عمل کند.
- تسکین خارش: برای تسکین خارش، مصرف دمنوش غافث مفید است.
- التیام زخم‌ها: برای الیاف زخم‌ها، کمپرسی از دمنوش غافث ممکن است مفید باشد.
- برطرف کردن خواب آلودگی: جاذبه کیسه‌ای از گیاه خشک غافث زیر بالش ممکن است در بهبود کیفیت خواب کمک کند.
- برطرف کردن نوبه تب: دم کرده ریشه غافث ممکن است به رفع نوبه تب کمک نماید.
- درمان نقرس: غافث به عنوان یک درمان درمان نقرس شناخته می‌شود.
- برطرف کردن سرفه: غافث ممکن است در تسکین سرفه مؤثر باشد.
- درمان سل: ریشه غافث طبق باورهای محلی ممکن است در درمان سل کمک کند.
- تقویت قلب: گیاه دارویی غافث ممکن است به تقویت عملکرد قلب کمک کند.
- برطرف کردن رماتیسم: مصرف این گیاه ممکن است در درمان رماتیسم مؤثر باشد.
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان رماتیسم و مراکز مرتبط با آن در یزد می توانید به این لینک رجوع کنید: پزشکان فوق تخصص روماتولوژی در یزد
کاربرد و نحوه مصرف گیاه دارویی غافث در طب سنتی
گیاه غافث در استفاده خارجی به عنوان قرقره برای رفع ورم لوزه‌ها و مخاط حلق، انژین، درد گلو و گرفتگی صدا مورد استفاده قرار می‌گیرد. عصاره آن نیز به صورت لوسیون در التیام جرب، زخم‌ها، اولسرها و خارش مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای رفع ترشحات مهبلی، می‌توان 3 مشت از گیاه را در 1000 گرم آب به مدت 3 دقیقه جوشاند و مصرف نمود.
همچنین، ترکیبات مختلف گیاهان مانند غافث، شاهتره، سکنجبین، گل آن، سرشاخه گلدار، پنیرک، گل شقايق، گل Verbascum thapsus و گل و برگ پاي خر در ترکیبات مختلف برای درمان موارد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مصرف عصاره غافث نیز باید با احتیاط انجام شود و میزان مصرف آن بستگی به نوع استفاده دارد. برای مثال، برای جوشانده‌ها 12 گرم و در دم‌کرده‌ها 28 گرم توصیه می‌شود. استفاده از ترکیبات مختلف نیز برای درمان مسائل مختلف در مواردی نظیر لارنژیت، ورم حنجره و آماس اعضا معرفی شده است.
عوارض جانبی گیاه دارویی غافث
این گیاه در دسته گیاهان کاهنده قند خون قرار می‌گیرد و استفاده همزمان با داروهای انسولین ممکن است باعث کاهش ناگهانی قند خون شده و شوک انسولین ایجاد کند؛ بنابراین، تداخل دارویی جدی ممکن است رخ دهد.
همچنین، حاوی فورانوکومارین‌ها، موادی شبیه به پسورالن، است که می‌تواند باعث درماتیت نوری و حساسیت پوست به نور UV شود.
از استفاده همزمان با قرص‌های 8–متوکسی پسورالن نیز به دلیل تداخل دارویی اجتناب شود و ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ایجاد شود.
سخن آخر
گیاه دارویی غافث گیاهی با خواص دارویی فراوان است که می تواند به درمان بسیاری از بیماری ها کمک کند. این گیاه به طور کلی گیاهی بی خطر است، اما در برخی افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی ایجاد کند. با این حال لازم است پیش از مصرف هرگونه گیاه دارویی با پزشک و یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت نمایید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه دارویی غافث و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "همه چیز درباره گیاه دم شیر" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر