در این مطلب به بررسی 15 خاصیت از مهم ترین خواص گیاه درمنه و همچنین هر آنچه نیاز دارید در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
15 خاصیت گیاه درمنه برای سلامتی
مجله سلامت پی جو - گیاه درمنه با نام علمی Artemisia annua شناخته می‌شود و به علاوه به این گونه، سه گونه دیگر نیز به نام‌های Artemisia californica، Artemisia mauiensis و Artemisia nilagirica مشخص شده‌اند. این گیاه با نام‌های انگلیسی Mugwort، Sagebrush و Dusty Miller هم شناخته می‌شود.
اطلاعات ارائه شده درباره گیاه درمنه بسیار جالب و مفید است. این گیاه از تیره کاسنیان به شمار می‌آید و دارای تنوع گونه‌ای زیادی است که به بیش از ۲۰۰ تا ۴۰۰ گونه مختلف می‌رسد. درمنه‌ها به عنوان گیاهان کپه‌ای خوشه‌ای شناخته می‌شوند و گل‌های آنها معمولاً دارای تلخی هستند. این گیاه بوته‌ای بسیار معطر است و در اکثراً اجتماعات گیاهی مناطق خشک و نیمه خشک کشورها حضور دارد.
درمنه یک گیاه مقاوم به شرایط سخت اقلیمی و خشکسالی‌های درازمدت و شوری خاک است. علاوه بر ارزش علوفه‌ای، این گیاه دارای خواص دارویی نیز هست. نام‌های مختلفی برای این گیاه وجود دارد که به آنها اشاره شده است، از جمله بستیاج، علف جاروب، جنجک، قیصوم انثی، شیح یا درمنه ترکی، درمنه کوهی، درمنه خراسانی، درمنه ارمنی، شیح ارمنی و سایر نام‌ها که به این گیاه اطلاق می‌شود.
درمنه به دلیل ویژگی‌های متعدد خود، اثرات متعددی از جمله ضد آلرژی، ضد باکتری، ضد قارچ، ضد اسپاسم و تسهیل‌کننده جریان خون دارد. استفاده از لوسیون درمنه برای تقویت پوست و پیشگیری از ایجاد چین و چروک در پوست رایج است. همچنین، قطره‌های درمنه به عنوان یک درمان مؤثر برای کچلی ناخن شناخته شده‌اند و اثرات ضد التهابی دارند. این گیاه در بهبود فرآیند ترمیم زخم نیز مؤثر است و باعث بهبود سریع این فرآیند می‌شود. در ادامه بیشتر با خواص و کارکردهای این گیاه دارویی آشنا می شویم، با ما همراه باشید.
مشخصات و ریخت شناسی گیاه درمنه
گیاه درمنه (Artemisia vulgaris) از نظر ریخت‌شناسی و ویژگی‌های بیرونی به شرح زیر است:
ارتفاع و ساقه:
ارتفاع گیاه درمنه حدود ۳۰ الی ۵۰ سانتی‌متر است.
ساقه‌های این گیاه سخت و چوبی هستند.
برگ‌ها:
برگ‌های کوچک گیاه درمنه ساقه‌ها را محصور کرده و پوشیده از کرک‌های سفید هستند.
گیاه دارای دو نوع برگ است: برگ‌های تحتانی با تقسیمات باریک کوچک و برگ‌های قسمت انتهایی ساقه که کوچکتر و به سه لوب تقسیم شده‌اند.
گل‌ها:
گل‌های درمنه خوشبو و معطر بوده و طعمی تلخ دارند.
گل‌ها به رنگ زرد کمرنگ و روشن هستند.
ویژگی‌های دیگر:
گیاه درمنه بوته‌ای با رنگ سبز متمایل به خاکستری دارد.
دارای ریشه عمودی و چوبی است.
این گیاه بسیار پرشاخه و انبه شکل است.
تنوع گونه‌ها:
بیش از ۴۰۰ گونه مختلف از جنس Artemisia در جهان وجود دارد که ۳۴ گونه از آن در ایران گزارش شده است.
استفاده در طب سنتی:
از صدها سال پیش، تمام قسمت‌های گیاه درمنه در طب سنتی به عنوان یک منبع درمانی استفاده می‌شود.
این گیاه دارای ساقه سفید مخملی یا نقره‌ای مایل به سبز است.
در مجموع، اطلاعات ارائه شده نشان دهنده ویژگی‌های ظاهری و ریخت‌شناسی گیاه درمنه است که از آن به عنوان یک گیاه چندمنظوره و دارویی استفاده می‌شود.
شرایط و خاستگاه رشد گیاه درمنه
خاستگاه گیاه درمنه در آسیا است ولی با گذر زمان به قاره‌های دیگر نیز منتقل شده است. این گیاه اصلاح‌شده و در حال حاضر در مناطق گسترده‌ای از آمریکا و اروپا یافت می‌شود. در مناطق سردسیر، گل و میوه این گیاه به صورت نادر ایجاد می‌شود.
درمنه به‌طور عمومی در مناطق خشک و نیمه خشک کشورها به صورت کپه‌ای رشد می‌کند. این گیاه به دلیل مقاومت به شرایط خشکی و خاک‌های نسبتاً خشک، در مناطق با این ویژگی‌های آب و هوایی به‌خصوص موفق به رشد می‌شود.
طبع گیاه درمنه
طبع گیاه درمنه خیلی گرم و خشک است.
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
مکانیسم اثر گیاه درمنه
مکانیسم اثر درمنه یا برنجاسف بسیار گسترده و چندگانه است که این اثرات در جلوگیری از پیشرفت بیماری‌های مختلف مانند آترواسکلروز، دیابت، یرقان و بیماری‌های گوارشی مشاهده شده است.
درمنه به ایجاد تغییرات مطلوب در سطح لیپوپروتئین‌ها می‌پردازد که در پیشگیری از پیشرفت بیماری آترواسکلروز، یک بیماری مرتبط با آسیب به عروق خونی، مؤثر است.
همچنین، اثبات شده که این گیاه دارای اثرات ضد باکتریایی است و می‌تواند به عنوان یک گیاه ضد عفونی کننده مفید باشد. این خصوصیت می‌تواند در درمان برخی از عفونت‌ها و بیماری‌ها مؤثر باشد.
علاوه بر این، عصاره گیاه درمنه بر سطح آنزیم‌های کبدی مؤثر است. این تأثیرات شامل کاهش آسیب به سلول‌های کبدی، کاهش سطح لیپیدهای کبدی و جلوگیری از تشکیل کبد چرب می‌شود. این موارد به کاهش سطح آنزیم‌های ALT و AST در پلاسما منجر می‌شود که نشان‌دهنده سلامت کبد است و از این گونه می‌توان در درمان دیابت بهره برد.
گیاه درمنه همچنین دارای اثر ضد کوکسیدیایی است که مکانیسم آن به تشدید فعالیت‌های اندوپروکسیدازی سلولی مرتبط است. این فعالیت‌ها منجر به افزایش رادیکال‌های آزاد شده که در القای استرس اکسیداتیو نقش دارند و می‌توانند آلکیله کردن پروتئین‌ها را نیز ایجاد کنند. این خصوصیت می‌تواند در مقابله با برخی از عفونت‌ها و پروسه‌های التهابی مؤثر باشد.
فارماکوکینتیک درمنه
فارماکوکینتیک درمنه، به بررسی رفتار و تأثیرات ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه در بدن انسان می‌پردازد. درمنه یا برنجاسف، ترکیبات متنوعی را از جمله آدنین، آمیرین، میرسن، اسکولین، نرول، ولگارین، میرسن، 1 و 8 سینئول و کومارین در خود جای داده است. از بین این ترکیبات، Artemisinin به عنوان مهمترین ترکیب مؤثر بوده و به دلیل اثرات ضدمیکروبی و ضدپارازیتیک آن، به ویژه در درمان مالاریا، توجه زیادی به خود جلب کرده است. مطالعات فارماکوکینتیک نشان می‌دهد که این ترکیبات به خوبی در بدن جذب می‌شوند و ممکن است به سرعت بازدهی داشته باشند که این موضوع نقش مهمی در اثربخشی درمنه در برخی از بیماری‌ها دارد.
15 خاصیت گیاه درمنه
بهبود سلامت گوارش
درمنه به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدنفخ خود می‌تواند به بهبود سلامت گوارش کمک کند. این گیاه می‌تواند به کاهش علائمی مانند نفخ، گاز، اسهال و یبوست کمک کند.
کاهش التهاب
درمنه دارای خواص ضدالتهابی قوی است که می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. التهاب یکی از عوامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها از جمله آرتروز، آسم و بیماری قلبی است.
تقویت سیستم ایمنی
درمنه حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. سیستم ایمنی قوی به بدن کمک می‌کند تا از عفونت‌ها و بیماری‌ها در امان بماند.
کاهش درد
درمنه دارای خواص ضددردی است که می‌تواند به کاهش درد در بدن کمک کند. این گیاه می‌تواند به کاهش درد ناشی از میگرن، سردرد، درد عضلانی و درد مفاصل کمک کند.
بهبود خلق‌وخو
درمنه دارای خواص ضدافسردگی است که می‌تواند به بهبود خلق‌وخو کمک کند. این گیاه می‌تواند به کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس کمک کند.
تقویت حافظه
درمنه دارای خواص محافظتی بر روی مغز است که می‌تواند به تقویت حافظه کمک کند. این گیاه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال عقل کمک کند.
محافظت از کبد
درمنه دارای خواص محافظتی بر روی کبد است که می‌تواند به محافظت از کبد در برابر آسیب‌های ناشی از سموم و عفونت‌ها کمک کند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
درمنه دارای خواص ضدسرطانی است که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان‌ها مانند سرطان سینه، سرطان روده بزرگ و سرطان ریه کمک کند.
بهبود سلامت قلب
درمنه دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌توانند به بهبود سلامت قلب کمک کنند. این گیاه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی، سکته مغزی و سایر بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند.
کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن
درمنه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است که می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 2، بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر کمک کنند.
نحوه مصرف درمنه
استفاده از گیاه درمنه در انواع مختلف شکلات، از عصاره، تنتور، برگ‌های خشک، پودر، اسانس، قرص و کپسول و روغن ممکن است. در آشپزی، درمنه به عنوان یک افزودنی طعم‌دهنده برای مواردی از جمله ماهی، گوشت، دسر، پنکیک، سوپ و سالاد استفاده می‌شود. یک روش استفاده از گل‌های ناشکفته درمنه به این صورت است که سه تا چهار گرم از غنچه‌های ناشکفته را با عسل یا مربا یا شیر مخلوط کرده و صبح ناشتا مصرف شود. همچنین، دم کردن دوازده گرم از گل درمنه در آب جوش و نوشیدن آن یا استفاده از آن به صورت ضماد برای درمان گزیدگی عقرب و رتیل می‌تواند مفید باشد.
درمنه همچنین می‌تواند به تقویت لثه‌ها و دندان‌ها کمک کند؛ به عنوان مثال، با خلال کردن دندان‌ها با شاخه‌های آن. همچنین، ضماد خاکستر درمنه با روغن زیتون یا روغن زنبق برای جلوگیری از ریختن مو و تسریع در رشد مو نیز مؤثر است. همچنین، استفاده از روغن گیاه درمنه می‌تواند آنتی اکسیدانی مفید برای پوست فراهم کند و به حفظ سلامت و زیبایی پوست کمک نماید.
عوارض و موارد منع مصرف درمنه
مصرف درمنه باید با احتیاط و تحت نظر متخصصین بهداشت انجام شود، زیرا مصرف بی رویه ممکن است عوارض جانبی و ناخواسته را در افراد ایجاد کند. در برخی از افراد ممکن است علائم آلرژیک مانند کهیر یا بثورات، خارش، سوزن سوزن شدن دهان، سردرد، دل درد، حالت تهوع یا استفراغ، خس خس سینه، سرفه کردن، تنگی نفس و در برخی افراد حتی آنافیلاکسی (حالت اورژانسی) ایجاد شود.
افراد مبتلا به بیماری قلبی و استفاده‌کنندگان وارفارین (داروی ضدانعقاد خون) باید از مصرف درمنه پرهیز کنند، زیرا مصرف این گیاه ممکن است باعث خونریزی روده‌ای شود.
خانم‌های باردار، در دوره شیردهی، کودکان و افراد مبتلا به صرع نیز باید از مصرف درمنه خودداری کنند، زیرا ممکن است به جلبین و آسیب‌رساندن به سلامتی آنها بپردازد.
سخن آخر
درمنه گیاهی با خواص دارویی فراوان است که می‌تواند به بهبود سلامتی در بسیاری از زمینه‌ها کمک کند. با این حال، مهم است که قبل از مصرف آن با پزشک یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت کنید، به خصوص اگر باردار هستید، شیر می‌دهید، یا داروهای خاصی مصرف می‌کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه درمنه و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "گیاه مورد : خواص، نحوه مصرف و عوارض جانبی" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر