در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی مامیران و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
گیاه دارویی مامیران چیست؟ | مکانیسم اثر، خواص و عوارض جانبی
مجله سلامت پی جو - مامیران، با نامهای انگلیسی Celandine، Great celandine و Tetter wort، از قسمتهای مختلف این گیاه در درمان بیماریهای متعدد بهره میبرد. گیاه مامیران، دارای خواص درمانی فراوان است که در طب سنتی ایران و سایر کشورهای جهان از دیرباز مورد استفاده قرار می گیرد. از خصوصیات درمانی این گیاه میتوان به اثرات مثبت در بیماریهای گوارشی اشاره کرد؛ بهویژه در درمان زخم معده و سرطان معده کاربرد دارد. همچنین، مامیران به عنوان یک گیاه ضد التهابی و مسکن نیز به کار میرود. این گیاه دارای اثرات مفیدی بر روی عفونتهای دهانی و بیماریهای کبدی نیز است.
علاوه بر این، مامیران به عنوان یک مدر و تحریککننده ترشح صفرا شناخته میشود. در طب سنتی گیاهان، از مامیران بهعنوان گیاه زگیل استفاده میشود و در درمان مشکلات پوستی مانند زگیل، میخچه و اگزماهای مزمن مؤثر است. از آن در طب هومیوپاتی نیز برای درمان گرفتگیهای جریان خون، بیماری یرقان و تسکین دردهای ناشی از ورم استفاده میشود. در طب سنتی چین، آلکالوئید بربرین موجود در این گیاه بهعنوان یک روش درمانی برای کاهش گلوکز خون در دیابت نوع 2 بهکار میرود. ریشه این گیاه همچنین در هنگام درد دندان نیز بهصورت محلول استفاده میشود. در ادامه با خواص و کارکرد این گیاه دارویی بیشتر آشنا می شویم با ما همراه باشید.
مکانیسم اثر مامیران
مکانیسم اثر این گیاه بر اساس تحقیقات فارماکولوژیک به شرح زیر است:
ترکیبات آنتیاکسیدان موجود در مامیران تأثیرات مثبتی در درمان صرع لوب گیجگاهی و کنترل تشنجهای ناشی از پنتیلن تترازول داشته و بهویژه در تقویت سیستم گابائوژیک مغز نقش دارد. این گیاه با فعالسازی گیرنده گاما-آمینوبوتیریک اثرات ضد اضطرابی، خوابآور و ضدتشنجی ایجاد میکند.
ترکیبات آلکالوئیدی مامیران نیز به عنوان ضدباکتری و ضدویروس شناخته شدهاند. همچنین، ساپونینهای موجود در این گیاه در بیماران دیابتی اثر حمایت نورونی دارند. تحقیقات نشان دادهاند که عصاره مامیران میتواند تکثیر ویروس HSV-1 را مهار کرده و تیتر عفونتزایی ویروسها را کاهش دهد، این اثرات ممکن است از طریق تأثیر بر بیان ژنها یا تداخل با عملکرد پروتئینهای ویروسی ایجاد شود.
همچنین، شیره گیاه مامیران در درمان اختلالات پوستی به کار میرود و آلکالوئید Benzophenanthridine موجود در این گیاه در درمان بیماری پریودنتال و جلوگیری از پوسیدگی دندان مؤثر است. مشخص شده است که ترکیبات مامیران خاصیت ضد تیروئیدی داشته و تغییراتی در عملکرد تیروئید را ایجاد میکنند.
فارماکوکینتیک مامیران
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
فارماکوکینتیک این گیاه، یا رفتار دارویی آن در بدن، بر اساس ترکیبات اصلی و دارویی آن توضیح مییابد. ترکیبات اصلی مامیران شامل آلکالوئیدها، فلاونوئیدها و ترکیبات فنولی است. این گیاه دارای آلکالوئید چلیدونینا است که ساختار آن شبیه به آلکالوئید پاپاورین که در گیاه خشخاش یافت میشود، هست.
مامیران حاوی مقدار زیادی آلکالوئید ایزوکینولین مانند Chelidonine، Sanguinarine، Chelerithrin، Berberine و Coptisine است. این آلکالوئیدها به عنوان ترکیبات فعال دارویی در نظر گرفته میشوند و نقش مهمی در خصوصیات دارویی این گیاه ایفا میکنند.
علاوه بر آلکالوئیدها، مامیران شامل سایر ترکیبات مانند استرول، ساپونین، ویتامین، نمکهای کلسیم و منیزیم، مواد رزینی و موسیلاژ نیز هست. این ترکیبات همگی به ترکیب و خصوصیات فیزیکوشیمیایی و دارویی این گیاه کمک میکنند و در فرآیندهای فارماکوکینتیکی، نحوه جذب، توزیع، متابولیسم و دفع این ترکیبات در بدن تأثیرگذار هستند.
خواص دارویی و درمانی
این گیاه دارای خواص دارویی و درمانی فراوانی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:
- خواص ضد التهابی: این گیاه دارای خواص ضد التهابی قوی است و می تواند در درمان بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آسم و پسوریازیس مؤثر باشد.
- خواص ضد میکروبی: این گیاه دارای خواص ضد میکروبی قوی است و می تواند در درمان عفونت های ناشی از باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها مؤثر باشد.
- خواص ضد نفخ: مامیران دارای خواص ضد نفخ است و می تواند در درمان نفخ شکم، کولیک و یبوست مؤثر باشد.
- خواص ضد درد: این گیاه دارای خواص ضد درد است و می تواند در درمان دردهای ناشی از بیماری های مختلف مانند سردرد، دندان درد و درد مفاصل مؤثر باشد.
- خواص ضد یبوست: همچنین این گیاه دارای خواص ملین است و می تواند در درمان یبوست مؤثر باشد.
کاربردهای مامیران
این گیاه در درمان بیماری های مختلفی کاربرد دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:
- بیماری های گوارشی: مامیران در درمان بیماری های گوارشی مانند نفخ، یبوست، سوء هاضمه و زخم معده کاربرد دارد.
- بیماری های تنفسی: این گیاه در درمان بیماری های تنفسی مانند آسم، برونشیت و سرفه مؤثر است.
- بیماری های پوستی: مامیران در درمان بیماری های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و شوره سر نیز استفاده می شود.
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان بیماری های گوارشی و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: پزشکان فوق تخصص گوارش و کبد در مرودشت
عوارض جانبی
استفاده طولانیمدت از گیاه مامیران ممکن است منجر به اثرات جانبی جدی شود. یکی از اثرات جانبی قابل توجه این استفاده، افزایش خطر ابتلا به سمیت کبدی هست که به شدت Hepatosis (آسیب به کبد) و فیبروزیس (تشکیل بافت نسجی آلی در کبد) را ایجاد میکند. تجویز داخلی صفاقی آلکالوئید Sanguinarine که از این گیاه استخراج شده است، باعث افزایش آنزیمهای کبدی در خون میشود و پس از 24 ساعت به آسیب کبدی منجر میشود.
به دلیل این اثرات جانبی جدی، استفاده از مامیران باید با دقت و تحت نظر پزشکان صورت گیرد و تجویزات درست و به مدت زمان معین به بیماران اعطا شود. هرگونه نشانهای از آسیب کبدی یا سایر عوارض جانبی باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود و اقدامات لازم برای کنترل و مدیریت این عوارض انجام شود.
تداخلات دارویی
مصرف همزمان مامیران با داروهایی مانند استرپتوزوسین (استفاده در درمان دیابت) ممکن است باعث کاهش عملکرد میتوکندری و انرژی سلولی گردد. همچنین، مصرف مامیران ممکن است باعث کاهش سطح گلوتاتیون (آنتیاکسیدان) و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز (آنزیم آنتیاکسیدان) در کبد شود که ممکن است به نقض فعالیت سیستم دفاعی از اکسیدانها منجر شود؛ بنابراین، همواره قبل از مصرف مامیران یا هر دارو دیگری، مشورت با پزشک ضروری است.
هشدار ها
- این گیاه به دلیل اثرات سمی خود، مخصوصاً در دوزهای بالا، برای کودکان توصیه نمیشود.
- همچنین، در صورت ناراحتیهای کبدی و مشکلات کلستاز، استفاده از این گیاه با احتیاط انجام شود.
- در دوران بارداری نیز به دلیل تحریک رحم ناشی از آلکالوئیدهای مختلف مانند چلیدونین، پروتوپین و چلریترین، مصرف مامیران ممنوع است. این موارد در تحقیقات حیوانی نیز تائید شدهاند.
- در هر صورت، استفاده از گیاهان دارویی مانند مامیران باید با مشورت پزشک و تحت نظر متخصصان صورت گیرد، به خصوص زمانی که وضعیت سلامت فرد ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
سخن آخر
مامیران، گیاهی دارویی با خواص درمانی فراوان است که می تواند در درمان بیماری های مختلفی مؤثر باشد. با این حال، قبل از مصرف مامیران، بهتر است با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید تا از بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه دارویی مامیران و گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "خواص و تاریخچه مصرف گیاه هل در طب سنتی" نیز مطالعه نمایید.