در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی علف چای و همچنین خواص، مکانیسم اثر، نحوه مصرف و عوارض جانبی آن می پردازیم.
گیاه دارویی علف چای چیست و چه خواصی دارد؟
مجله سلامت پی جو - علف چای یا گل راعی (Hypericum perforatum) گیاهی دارویی است که از برگهای خشک شده آن برای تهیه دمنوش های گیاهی استفاده میشود. هوفاریقون یا گل راعی تقریباً تا اندازه یک متری رشد می کند و دارای گلهایی به رنگ زرد و سفید می باشد و پرچمهای گل های آن بیرون زده است و به خاطر وجود لکه های ریز شفاف در زیر برگ های آن به این گیاه هزار چشم نیز گفته می شود. اما یادتان باشد چای کوهی که با هوفاریقون اشتباه می گیرند کُرک دارد و دارای گلهای ریز بنفش می باشد نه زرد. علف چای با نامهای مختلفی از جمله گل هزار چشم، هوفاریقون و حشیشه القلب نیز شناخته میشود.
علف چای حاوی آنتیاکسیدانهای فراوانی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش التهاب و پیشگیری از بیماریهای مختلف کمک میکند. گیاه علف چای در مناطق کوهستانی و ارتفاعات نواحی شمالی کشور مانند مناطقی از کرج، راه چالوس، لاهیجان، ارومیه، بروجرد، گنبدکاووس، کلاردشت و اطراف تهران رشد میکند. زمان گلدهی این گیاه از اردیبهشت تا مهرماه بوده و قسمت مورد استفاده در داروسازی از آن سرشاخههای گلدار آن هستند. علف چای دارای خواص درمانی متعددی است که به عنوان یک درمان طبیعی برای بسیاری از بیماریها استفاده میشود.
از جمله خواص و اثرات مهم این گیاه دارویی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
خاصیت ضد افسردگی گیاه دارویی علف چای
گیاه دارویی علف چای دارای خصوصیات ضد افسردگی است، زیرا میتواند آنزیمهای منوآمینواکسیداز (MAO) نوع A و B را مهار نماید. این خصوصیت آن را برای درمان افسردگی، اضطراب، بیخوابی، بدخوابی، احساس بیارزشی، بیاشتهایی، خونسردی و بیاحساسی، افسردگیهای فصلی و سایر مشکلات روانی کاربردی میکند. این تاثیرات بر اساس آزمایشات الکتروآنسفالوگرافی تأیید شده و بیش از 25 مطالعه بالینی با مشارکت 1757 نفر نشان داده است که علف چای به صورت عصاره استاندارد در درمان افسردگی با اثربخشی بالا مؤثر میباشد.
در آلمان تنها در سال 1994، معادل 66 میلیون دوز روزانه از این گیاه توسط پزشکان نسخه دهی شده است. گیاه علف چای از گیاه چای معمولی متفاوت است و تنها در محیط بوتههای چای شمال کشور به صورت هرز رشد میکند و به علف چای شناخته میشود.
اثرات ضد میکروب و ویروس گیاه دارویی علف چای
علاوه بر خصوصیت ضد افسردگی، عصاره گیاه علف چای دارای اثرات ضدمیکروب و ویروسی قوی بر روی بسیاری از میکروارگانیسمها و ویروسهای مهم است. این تحقیقات نشان میدهد که علف چای تأثیر مثبت بر روی ویروسهای آنفلوآنزا نوع A و B، ویروسهای تبخال نوع 1 و 2، ویروس کولیتیس استوماتیتیس و ویروس ایدز (HIV) دارد. همچنین این گیاه اثرات ضد میکروبی قوی بر روی میکروبهای گرم مثبت و گرم منفی مانند استافیلوکوک اورئوس، استرپتوکوک موتانس، پروتئوس ولگاریس، اشرشیاکلی و پزدوموناس آئروژنیوزا دارد.
اثرات ضد سوختگی زخم گیاه دارویی علف چای
گیاه دارویی علف چای همچنین به عنوان داروی ضد زخم، ضد سوختگی، ضد آفتاب، ضد درد ماهیچهها و ضد خونریزی سطحی مورد استفاده قرار میگیرد. محصولات متنوعی از عصاره این گیاه به صورت پماد و لوسیون تهیه میشوند که به صورت مستقل یا به همراه دیگر گیاهان استفاده میشوند.
موارد استفاده گیاه علف چای در طب سنتی
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
گیاه دارویی علف چای یا گل راعی در طب سنتی به عنوان یک گیاه دارویی با خصوصیات ضد التهابی و ضد ورم مورد استفاده قرار میگیرد، به ویژه برای مشکلات مرتبط با برونشها و دستگاه تناسلی ادراری. این گیاه در درمان موارد مختلفی مؤثر است، از جمله:
- آسیب مجاری صفرا و التهاب مثانه: علف چای به عنوان یک ضد التهاب طبیعی برای درمان مشکلات مجاری صفرا و التهاب مثانه مورد استفاده قرار میگیرد.
- سرماخوردگی معمولی: این گیاه به عنوان یک روش طبیعی برای کاهش علائم سرماخوردگی مانند ترش کردن، خونریزی، میگرن و سردرد مفید است.
- سیاتیک: مصرف علف چای ممکن است به کاهش درد و علائم سیاتیک کمک کند.
- زخم معده: این گیاه برای تسکین دردها و درمان زخم معده به کار میرود.
- ادرارآور: علف چای میتواند به عنوان یک ادرارآور عمل کند که در موارد مختلف به کار میرود.
- ضد مالاریا: برخی از تحقیقات نشان دادهاند که این گیاه ممکن است در درمان مالاریا مؤثر باشد.
- ضدشب ادراری: برخی از افراد از علف چای به عنوان یک درمان برای شبانتوری (اختلال ادراری شبانه) استفاده میکنند.
- آسیب های موضعی: در مورد آسیبهای موضعی، علف چای میتواند برای درمان بریدگی و سوختگی، به عنوان ضد عفونت مویی و ویروسی مورد استفاده قرار گیرد. این گیاه با ترکیبات شیمیایی خود به عنوان یک درمان طبیعی در طب سنتی ارزشمند شناخته میشود و در موارد مختلف برای بهبود و تسکین علائم سلامتی انسان مورد استفاده قرار میگیرد.
مکانیسم اثر گیاه دارویی علف چای
علف چای دارای ترکیبات مختلفی است که به خواص درمانی آن کمک میکنند. از جمله این ترکیبات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیپریسین و پسودوهیپریسین: این دو ترکیب از مشتقات آنتراکینونی هستند که دارای خواص ضدافسردگی هستند.
- فلاونوئیدها: فلاونوئیدها ترکیبات آنتیاکسیدانی هستند که به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند.
- تاننها: تاننها ترکیبات قابض هستند که به درمان زخمها کمک میکنند.
نحوه مصرف گیاه دارویی علف چای
مقدار مصرف انواع فرآوردههای علف چای متناسب با نیاز و شدت بیماری میباشد. چای علف چای به صورت کیسهای (تی بگ) حاوی تقریباً 2 گرم علف چای را میتوان در یک لیوان آب تهیه کرد و تا سه بار در روز مصرف نمود. گل خشک نیز برای استفاده دم کرده یا جوشانده میشود و مقدار توصیه شده بین 2 تا 4 گرم است که میتوان آن را تا سه بار در روز (جمعاً 6 تا 12 گرم در روز) مصرف نمود. تنتور به میزان 3 تا 6 میلی لیتر تا سه بار در روز توصیه میشود (جمعاً 9 تا 18 میلی لیتر در روز). همچنین، عصاره روان در مقدار 1 تا 2 میلی لیتر تا سه بار در روز (جمعاً 3 تا 6 میلی لیتر در روز) توصیه میشود.
در صورت استفاده از قطرهها با 0.3 درصد هیپریسین تا 30 قطره تا سه نوبت در روز (جمعاً 90 قطره در روز) قابل مصرف است. نهایتاً، مقدار مصرف قرصها بستگی به شدت بیماری دارد و ممکن است روزی 1 تا 3 قرص مصرف شود. مجموعاً، مقدار مصرف هر نوع فرآورده به شرط عدم تجاوز از مقدار 7.2 میلی گرم هیپریسین در روز میباشد.
تداخلات دارویی گیاه دارویی علف چای
علف چای میتواند با برخی داروها تداخل داشته باشد. از جمله این داروها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مهارکنندههای MAO: مصرف همزمان علف چای با مهارکنندههای MAO میتواند منجر به افزایش فشار خون شود.
- داروهای ضد افسردگی: مصرف همزمان علف چای با برخی داروهای ضد افسردگی میتواند اثرات این داروها را کاهش دهد.
- داروهای ضد انعقاد خون: مصرف همزمان علف چای با داروهای ضد انعقاد خون میتواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
- داروهای ضد بارداری خوراکی: مصرف همزمان علف چای با داروهای ضد بارداری خوراکی میتواند اثرات این داروها را کاهش دهد.
موارد منع مصرف و عوارض جانبی علف چای
مصرف داروها و فرآوردههای علف چای در مقادیر معادل 7.2 میلیگرم هیپریسین به طور روزانه (معادل 9 میلیلیتر قطره استاندارد) بدون عوارض جانبی مهم میباشد. اگر مصرف این گیاه به مقادیر زیاد افزایش یابد، ممکن است حساسیت به نور (فتوتوکسیسیته) ایجاد شود، اگرچه این موضوع تا کنون در انسانها مشاهده نشده و فقط در برخی حیوانات مانند گوسفند گزارش شده است. این حساسیت به نور احتمالاً تنها با مصرف بسیار بالا (تا 30 تا 50 برابر مقدار مصرف دارویی) رخ میدهد.
عوارض جانبی گیاه دارویی علف چای و فرآوردههای مرتبط به طور کلی محدود و خفیف هستند. در برخی موارد کمتر از 5.2 درصد از افراد مصرفکننده ممکن است عوارضی از جمله التهاب روده و معده (به نسبت 5.5 درصد)، حساسیت به گیاه (به نسبت 5.0 درصد)، خستگی (به نسبت 4.0 درصد) و بیخوابی (به نسبت 26.0 درصد) تجربه کنند. علف چای برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که باردار یا شیرده هستند، یا افرادی که از داروهای خاصی استفاده میکنند، باید قبل از مصرف علف چای با پزشک خود مشورت کنند.
به طور کلی از جمله عوارض جانبی علف چای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حساسیت به نور خورشید
- سردرد
- اضطراب
- مشکلات خواب
همچنین برای جست و جو در خصوص راه های درمان مرتبط با اضطراب در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان اضطراب و استرس در شیراز
نتیجه گیری
علف چای گیاهی دارویی با خواص درمانی متعدد است که میتواند برای درمان طیف وسیعی از بیماریها استفاده شود. با این حال، قبل از مصرف علف چای، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. با این حال موارد زیر می تواند کمک کننده باشد:
- علف چای را با احتیاط مصرف کنید، زیرا ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد.
- اگر باردار یا شیرده هستید، قبل از مصرف علف چای با پزشک خود مشورت کنید.
- در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی، مصرف علف چای را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه دارویی علف چای و گیاهان دارویی مرتبط با آن و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "خارمریم : خواص، مکانیسم اثر و عوارض جانبی" نیز مطالعه نمایید.