در این مطلب از سایت پی چو به بررسی خواص و کارکردهای گیاه بید و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
خواص شگفت انگیز گیاه بید : از تسکین درد تا درمان رماتیسم
مجله سلامت پی جو - گیاه بید با نام علمی Salix alba، یکی از گیاهان دارویی معروف و پرکاربرد است که دارای خواص درمانی فراوانی است. این گیاه طبیعتی سرد و تر دارد و سابقه استفاده از آن به قرنها پیش میرود. به دلیل خاصیت ضد باکتریایی، ضد میکروبی و ضد التهابی، به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی عمل میکند.
در طب سنتی، از این گیاه برای رفع دردها، تورمها و تب استفاده میشود. همچنین، اثرات مثبت آن در کاهش میل جنسی، درمان بیماریهای قلبی، نقرس، آرتریت، روماتیسم مفصلی، قاعدگی، شوره سر، جوش و آکنه و... به خوبی مشهود است.
گیاه بید در انواع مختلفی یافت میشود و در تمام نقاط جهان به جز استرالیا و قطب جنوب رشد میکند. برای بهرهبرداری از خواص درمانی این گیاه، معمولاً از پوست خشک درخت و برگهای آن استفاده میشود.
از لحاظ مهندسی، چوب درخت بید بسیار محکم، سبک و منعطف است و به راحتی میتوان آن را خم کرد. به همین دلیل، در ساخت سبدهای چوبی و در ساخت باروت از زغال چوب بید استفاده میشود. در ادامه با خواص و کارکردهای این گیاه دارویی بیشتر آشنا می شویم، لطفاً تا انتها با ما همراه باشید.
تاریخچه گیاه بید
تاریخچه مصرف گیاه بید و خواص درمانی آن به قدمتی بسیار دیرینه بازمیگردد و به زمانهای بسیار قبل از میلاد میرسد؛ اما به دقت مشخص کردن کدام فرهنگ برای اولین بار از خواص درمانی این گیاه استفاده کرده، امری کمی پیچیده است. از آنجا که در گذشته، ایران و چین مرزهای مشترکی داشته و روابط فرهنگی فراوانی داشتند، ممکن است که هر دو فرهنگ از خواص درمانی گیاه بید آگاهی داشته باشند.
قدیمیترین اسنادی که به خواص درمانی گیاه بید اشاره دارند، به تاریخ ۴۷۰ پیش از میلاد بازمیگردد؛ اما باید توجه داشت که در تاریخنگاری علوم، ایرانیان را به عنوان مخترع تقطیر و استخراج عرق گیاهان و گلها میشناسند. مردم مدیترانه و یونانیان باستان نیز دارای سابقههای طولانی در این زمینه بودند و از خواص درمانی گیاهان مختلف بهره میبردند. با این حال، نوشتههای چینیها که به خاصیتهای درمانی برگ بید و دیگر بخشهای آن اشاره دارند، ممکن است قدمت بیشتری داشته باشند ولی این موضوع هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است.
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
مشخصات ظاهری گیاه بید
مشخصات ظاهری گیاه بید شامل توصیف تنه، شاخهها، برگها، گل و میوه میشود. گیاه بید (Salix alba) یک درخت متوسط ارتفاع است که معمولاً به ارتفاع تا ۲۵ متر میرسد. تنه درخت بید معمولاً راست ولی گاهی خمیده است. پوست تنه این گیاه از رنگ قهوهای تا خاکستری است و دارای شیارهای باریک و عمیق شبکه مانند میباشد. شاخههای جوان و یکساله دارای کرکهای ابریشمی است که به رنگ خاکستری یا زرد روشن دیده میشوند و غالباً حالت آویخته دارند.
برگهای گیاه بید متناوب و خزان پذیر هستند و دم برگها کوتاه و نیزهای شکل بوده و به طول ۱۰ سانتیمتر میرسد. حاشیه برگها به صورت دندانهدار است و در سطح فوقانی به رنگ سبز تیره با کرکهای ابریشمی و در سطح تحتانی به رنگ خاکستری است.
گلهای بید در فروردین تا اردیبهشت ظاهر میشوند و به صورت تک جنس و برهنه در شاتونهای مجزا مشاهده میشوند. گل نر دارای یک برگه فلسی شکل، ۲ تا ۳ پرچم و گل ماده دارای یک مادگی با کلاسه دوشاخه است. شاتونها افراشته یا کمی خمیده، باریک، استوانهای و انبوه هستند. شاتونهای نر به رنگ زرد و شاتونهای ماده به رنگ زرد مایل به سبز دیده میشوند.
میوهی بید به صورت کپسول صاف و بدون کرک است و حاوی دانههای کوچک سفید و کرکدار میباشد. این گیاه به طریق قلمه نیمهرسیده نیز تکثیر میشود و در بسیاری از موارد به عنوان تک درخت زینتی یا چندتایی کشت میشود.
خواص دارویی بید
درمان تب
برگ بید از زمانهای باستان در طب سنتی بهکار میرفته و در بسیاری از فرهنگها به عنوان درمانی برای تسکین درد و تب مورد استفاده قرار میگرفته. برای درمان تب و سرمازدگی، میتوانید روزانه دو استکان عرق بید مصرف کنید.
مسکن و آسپرین
پوست درخت بید دارای فواید درمانی بسیاری است. پوست سفید بید، منبع اصلی برای استخراج اسید سالیسیلیک است که این ماده شیمیایی برای تولید آسپرین استفاده میشود. آسپرین که به عنوان سالیسیلیک شناخته میشود، یک مسکن مهم است که برای درمان درد، تب و عفونت مفید است.
رفع جوش های صورت
برای رفع جوشهای صورت، میتوانید برگ بید را جوشانده و با کمی گلاب و سفیده تخم مرغ مخلوط کنید. سپس این مخلوط را به عنوان یک ماسک برای مدت نیم ساعت روی صورت خود بگذارید.
سایر فواید گیاه بید
- برای درمان گرفتگی قاعدگی، برگ بید مورد استفاده قرار میگیرد.
- برای درمان سردرد، میتوان برگ تازه بید را کوبیده و بر سر قرار داد.
- برای از بین بردن جوش و آفت زبان و دهان، میتوان عرق بید را روزی سه مرتبه به صورت قرقره استفاده کرد.
- برای رفع حساسیت، میتوان عرق بید را استنشاق کرد.
- برای بهبود چرک گوش، دو قطره آب برگ بید را در گوش بچکانید.
- برای درمان آرتریت روماتوئید، نقرس و بیماریهای ستون فقرات، از بید استفاده میشود.
- برای درمان عفونت گوش، دو قطره آب برگ بید را در گوش بچکانید.
- برای رفع شوره سر، عرق بید را روی موها ماساژ دهید.
- خوابیدن در سایه بید در روز برای تقویت قلب و اعصاب بسیار مفید است.
- برای درمان رماتیسم مفصلی، میتوان روزی سه مرتبه و هر بار نصف استکان عرق بید را میل کرد.
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان مشکلات رماتیسم مفصلی و مراکز مرتبط به آن در اصفهان می توانید به این لینک رجوع کنید: پزشکان فوق تخصص روماتولوژی در اصفهان
عوارض جانبی و هشدارها
با توجه به مطالب ذکر شده، لازم است اقدامات احتیاطی زیر را در نظر داشته باشید:
- در دوران بارداری و شیردهی از مصرف بید خودداری کنید.
- از استفاده از بیـد برای کودکان خودداری کنید، به خصوص در صورت استفاده از آن به عنوان درمان برای عفونتهای ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا.
- در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی، استفاده از پوست بیـد را اجتناب کنید.
- برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی، استفاده از بید توصیه نمیشود.
- از استفاده از پوست بیـد در افراد حساس به آسپرین خودداری کنید.
- حداقل دو هفته قبل از هرگونه عمل جراحی از مصرف بید خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث خونریزی اضافی شود.
به همراه موارد فوق، همواره مشورت با پزشک خود را در نظر بگیرید، بهویژه اگر شرایط خاصی مانند حالتهای پزشکی خاص یا داروهای دیگری که مصرف میکنید وجود دارد.
طریقه مصرف گیاه بید
بید به صورتهای مختلفی از جمله دمنوش، چای، عصاره و پودر قابل استفاده است.
- دمنوش بید: برای تهیه دمنوش بید، یک قاشق چایخوری پوست بید خشک را در یک فنجان آب جوش ریخته و به مدت 10 تا 15 دقیقه دم کنید. سپس دمنوش را صاف کرده و میل کنید.
- چای بید: برای تهیه چای بید، یک قاشق چایخوری برگ بید خشک را در یک فنجان آب جوش ریخته و به مدت 5 تا 10 دقیقه دم کنید. سپس چای را صاف کرده و میل کنید.
- عصاره بید: عصاره بید به صورت مکمل در داروخانهها موجود است.
میزان و نحوه مصرف عرق بید
- برای مصرف داخلی، بهترین زمان برای مصرف عرق بید پانزده دقیقه پیش یا پس از صرف وعده غذایی است. میتوانید حدود یک لیوان از عرق بید را در این زمانها مصرف کنید.
- برای استعمال موضعی، مانند درمان چرک گوش، دو قطره از عرق بید را داخل گوش بچکانید.
- برای درمان جوشهای صورت، عرق بید را با گلاب و سفیده تخم مرغ به خوبی ترکیب کرده و این ماسک را برای مدت ۳۰ دقیقه روی پوست خود بگذارید.
جمع بندی
گیاه بید، با داشتن خواص دارویی فراوان، میتواند به عنوان یک درمان طبیعی برای بسیاری از بیماریها مورد استفاده قرار گیرد. همواره توصیه میشود قبل از استفاده از هر گونه محصول گیاهی یا طبی، مشورت با پزشک یا متخصص مربوطه کنید، به خصوص اگر شرایط خاصی مثل بارداری، شرایط پزشکی خاص یا حساسیتهای خاص دارید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه بیدمشک و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "فواید گیاه بیدمشک برای سلامتی" نیز مطالعه نمایید.