در این مطلب از سایت پی جو به بررسی داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها می پردازیم.
داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها | معرفی و کاربردها
مسمومیت، وضعیتی است که در آن یک ماده خارجی به بدن وارد می شود و باعث آسیب می شود. مسمومیت ها می توانند ناشی از داروها، مواد شیمیایی یا فلزات باشند. داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها، داروهایی هستند که برای درمان مسمومیت ها استفاده می شوند. این داروها بهطورکلی به روش های مختلفی عمل می کنند.
داروهای آنتی دوت ، داروهایی هستند که خنثی کننده سم هستند. آنها معمولاً با سم خاصی مطابقت دارند و می توانند اثرات آن را معکوس کنند. همچنین شلات کننده ها، داروهایی هستند که به سم متصل می شوند و از جذب آن به بدن جلوگیری می کنند. آنها معمولاً به فلزات سنگین متصل می شوند و از سمیت آنها می کاهند؛ و در آخر آنتاگونیست ها، داروهایی هستند که گیرنده هایی را که توسط سم تحریک می شوند، مسدود می کنند. آنها می توانند اثرات سم را کاهش دهند یا از بین ببرند. در ادامه به مکانیسم اثر، کاربرد، عوارض جانبی و همچنین معرفی داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها می پردازیم لطفا با ما همراه باشید.
مکانیسم اثر داروهای آنتی دوت، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها
- داروهای آنتی دوت خنثی کننده سم هستند.
- شلات کننده ها به سم متصل می شوند و از جذب آن به بدن جلوگیری می کنند.
- آنتاگونیست ها گیرنده هایی را که توسط سم تحریک می شوند، مسدود می کنند.
کاربرد داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها
این داروها برای درمان طیف وسیعی از مسمومیت ها استفاده می شوند. برخی از کاربردهای رایج این داروها عبارتاند از:
- مسمومیت با داروها: این داروها برای درمان مسمومیت با داروهای تجویزی، بدون نسخه و غیرقانونی استفاده می شوند.
- مسمومیت با مواد شیمیایی: این داروها برای درمان مسمومیت با مواد شیمیایی صنعتی، خانگی و کشاورزی استفاده می شوند.
- مسمومیت با فلزات: این داروها برای درمان مسمومیت با فلزات سنگین مانند سرب، جیوه و کادمیوم استفاده می شوند.
بهترین داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها
همچنین به شما در پی جو پیشنهاد می دهیم در خصوص داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها می توانید این مقاله را "انواع مسمومیت و نحوه پیشگیری و درمان آنها" نیز مطالعه نمایید.
داروی آمی فوستین Amifostine چیست؟
آمیفوستین از تمامی عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی جلوگیری نمیکند اما این دارو میتواند به محافظت از بدن در برابر برخی از عوارض جانبی شیمی درمانی یا پرتو درمانی محافظت کند. داروی آمیفوستین برای محافظت از کلیهها از اثرات مضر ناشی از شیمی درمانی با داروی سیس پلاتین در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان، استفاده میشود. آمیفوستین یک عامل سیتوپروتکتیو است، که مواد خاصی که باعث آسیب به کلیهها میشود را از بین میبرد. همچنین این دارو برای جلوگیری از خشکی دهان ناشی از پرتو درمانی سر و گردن، استفاده میشود.
داروی دی فری پرون Deferiprone چیست؟
درمان بار اضافه آهن در بیماران تالاسمی که داروی دزفری اکسامین در آنها مؤثر نیست. این دارو شلاته کننده آهن می باشد. همچنین این دارو سریعاً از دستگاه گوارش جذب می شود.
داروی سوکسیمر Succimer چیست؟
داروی سوکسیمر در درمان مسمومیت با سرب در کودکان دارای سطح سرمی سرب بیشتر از 45mcg/dL تأثیر گذار است. این دارو در درمان مسمومیت با سرب در بزرگسالان علامت دار استفاده میشود. آنالوگ دیمرکاپرول است و با فلزات سنگین تشکیل یک شلات محلول در آب داده و از طریق کلیه دفع می شود. سوکسیمر به فلزات سنگین متصل می شود ولی ساختار شیمیایی این شلات ها شناخته نشده است.
داروی فلومازنيل Flumazenil چیست؟
فلومازنيل به منظور رفع اثرات تسكين بخش بنزوديازپينها در موارد ايجاد بيهوشي، مراقبتهاي ويژه و كاربردهاي تشخيصي به كار ميرود. اين دارو آنتاگونيست رقابتي گيرنده بنزودياپزپين ميباشد و يا اثر مضعف CNS بنزوديازپينها تداخل ميكند. اين دارو با تجويز داخل وريدي سريعاً عمل ميكند به دليل كليرانس سريع كبدي داراي نيمه عمر كوتاه، حدود 3/1-7/0 ساعت ميباشد.
داروی پروتامین Protamine چیست؟
پروتامین به عنوان درمان در مواردی که هپارین با مقادیر بیش از حد مصرف گردد و منجر به خونریزی شود، بکار میرود. این دارو همچنین متعاقب جراحی قلب یا شریان یا انجام دیالیز، برای خنثی نمودن اثر هپارین مصرف میشود. مکانیسم اثر این دارو به این شکل است که پروتامین با هپارین ترکیب میشود و یک کمپلکس پایدار ایجاد میکند و در نتیجه هپارین بی اثر میگردد. همچنین فارماکوکينتيک ای دارو با اثر پروتامین طی 5 دقیقه شروع میشود و تا دو ساعت طول میکشد. طول مدت اثر پروتامین به دمای بدن بستگی دارد.
داروی دی سدیم ادتا Disodium Edetate چیست؟
این دارو در درمان اضطراری زیادی کلسیم خون، کنترل اریتمی بطنی ناشی از مسمومیت د یژیتال به کار می رود. مکانیسم اثر این دارو با بسیاری از کاتیون های 2 و 3 ظرفیتی تشکیل کمپلس می دهد اما بیشترین تمایل را به کلسیم دارد. فارماکوکينتيک این دارو نیز به صورت نیمه عمر می باشد و دفع دارو در حدود یک ساعت است و از راه کلیه ها دفع می گردد.
داروی دیمرکاپرول Dimercaprol چیست؟
این دارو در درمان مسمومیت با آرسنیک، آنتیموان، بیسموت، طلا و جیوه مصرف می شود. این دارو همراه EDTA در درمان مسمومیت حاد با سرب نیز استفاده می گردد. همچنین در درمان مسمومیت حاد با جیوه در صورتی که درمان طی 1-2 ساعت بعد از مسمومیت شروع شود، مؤثر است.
مکانیسم اثر دیمرکاپرول به واسطه اتصال به آرسنیک، طلا، سرب و جیوه می تواند دفع آنها را سرعت ببخشد. بد لیل تمایل آرسینک به دیمر کاپرول، با مصرف این دارو از وقفه در کار آنزیم های دارای گروه سو لفیدریل، جلوگیری می شود. دیمرکاپرول ممکن است آنزیم های مهار شده توسط آرسنیک را نیز دوباره فعال کند. فارماکوکينتيک این دارو به این شکل است که بالاترین غلظت پلاسمایی، دیمر کاپرول نیم تا یک ساعت بعد از تزریق، عضلانی آن حاصل می شود. نیمه عمرآن کوتاه است و حداکثر طی 4 ساعت متابولیزه و دفع می گردد.
داروی پنی سیلامین Penicillamine چیست؟
پنی سیلامین در درمان بیماران دارای نشانه های ویلسون وپیشگیری از ایجاد آسیب بافتی مصرف می شود. این دارو همچنین در درمان بیماران مبتلا به آتریت روماتوئید شدید و فعال که به سایر درمانها پاسخ نداده اند، بیمارانی که مبتلا به تشکیل سنگهای فلزات سنگین (به ویژه مس وسرب) هستند، استفاده می گردد.
مکانیسم اثر این دارو با جیوه، سرب، مس، آهن و احتمالاً سایر فلزات سنگین کمپلکس محلول در آب ایجاد می کند. به عنوان ضد روماتیسم به نظر می رسد فاکتور های روماتوئید و کمپلکس های ایمنی را کاهش دهد. فارماکوکينتيک این دارو در کبد متابولیزه می شود. زمان لازم برای شروع اثر در بیماری ویلسون 1-3 ماه و در بیماری اتریت روماتوئید 2-3 ماه می باشد. این دارو از راه کلیه ها و مدفوع دفع می شود.
داروی اورلیستات Orlistat چیست؟
اورلیستات به عنوان داروی کمکی در کاهش وزن تجویز می گردد. یکی از روش هایی که به کاهش وزن کمک می نماید کاهش مقدار چربی دریافتی در برنامه غذایی می باشد. ارلیستات با مداخله در هضم و جذب چربی ها در بدن به کاهش وزن کمک می نماید؛ اما تجویز این دارو تنها توسط پزشک و با تشخیص مناسب بودن آن برای فرد امکان پذیر می باشد. این دارو با مهار آنزیم هایی که مسئول هضم چربیها در روده میباشند (لیپاز) تقریباً از هضم یک سوم چربی های دریافتی روزانه جلوگیری می نماید.
مطالعات نشان داده که مصرف ارلیستات در کنار رژیم غذایی و برنامه ورزشی مناسب، به کاهش وزن کمک می نماید و مصرف آن در برخی افراد منجر به کاهش ۱۰ درصدی وزن در مدت ۶ ماه گردیده است. در حالی که در افراد دیگر این کاهش کمتر بوده است. در نتیجه مصرف دارو بدون رعایت سایر موارد تغذیه ای و ورزشی موجب کاهش وزن چشمگیری نخواهد شد. اصولاً مصرف این دارو پس از ارزیابی شاخص توده بدنی (bmi) توسط پزشک، برای افرادی با شاخص بالاتر از ۲۸ تجویز می گردد.
داروی نالتركسون Naltrexone چیست؟
اين دارو به عنوان عامل كمكي براي درمان معتاداني به كار ميرود كه به مشتقات تریاک اعتیاد دارند. همچنين به عنوان عامل كمكي در درمان اعتياد به الكل مصرف ميشود. مکانیسم اثر نالتروکسون با اتصال به گيرندههاي اوپيوئيدي و مهار رقابتي اثرات داروهاي اوپيوئيدي و اوپيوئيديهاي آندوژن، به ميزان قابل ملاحظهاي وابستگي فيزيكي و اثر سرخوشي ناشي از اوپيوئيدها را از بين ميبرد وبنابراين تمايل بيمار براي مصرف اوپيوئيدها را كاهش ميدهد. اين دارو در افراد معتاد به اوپيوئيدها باعث بروز سندرم قطع ميشود. مكانيسم اثر اين دارو در كاهش تمايل به مصرف الكل هنوز مشخص نيست.
فارماکوکینتیک نالتروکسون به این شکل است که جذب اين دارو سريع و تقريباً كامل است. متابوليسم دارو كبدي (98%)، دفع آن عمدتاً كليوي و نيمه عمر آن معادل 4 ساعت است.
داروی دفروکسامین Deferoxamine چیست؟
دفروکسامین یک عامل شلاته کننده فعال است که به عنوان داروی کمکی در درمان مسمومیت با آهن به کار برده می شود. این دارو همچنین برای تسریع دفع آهن مصرف می شود. دفروکسامین از راه تزریق وریدی، عضلانی و یا داخل صفاقی برای کنترل تجمع آلومینیم در استخوان، در مبتلایان به نارسایی کلیه و درمان مسمومیت های عصبی و یا نا هنجاری های استخوانی در بیماران تحت دیالیز به کار برده می شود.
مکانیسم اثر دفروکسامین با آهن سه ظرفیتی اتصال پیدا کرده و از شرکت آن در واکنش های شیمیایی جلوگیری می کند. این دارو می تواند با آهن آزاد سرم، آهن فریتین و هموسیدرین اتصال پیدا کند ولی از هموگلوبین، میوگلوبین وسیتو کرومها نمی تواند آهن برداشت کند. دفروکسامین همچنین می تواند از بافت های مختلف الومینیم بر داشت کرده و یک کمپلکس پایدار محلول درآب ایجاد کند.
داروی نالوكسان Naloxone چیست؟
نالوكسان براي برطرف كردن تضعيف تنفسي ناشي از داروهاي شبه ترياك جهت درمان مسموميت با تركيبات اوپيوئيد و همچنين به عنوان داروي كمكي در درمان شوك سپتيك ميشود. مکانیسم اثر اين دارو مسدد گيرنده ميكرواپيوئيدي ميباشد؛ و از اين طريق، مانع اثراتي از داروهاي شبه ترياك كه از طريق تحريك اين گيرنده اعمال ميشود. (ازجمله تضعيف مركز تنفس در سيستم اعصاب مركزي) ميشود. فارماکوکينتيک این دارو به این شکل است که زمان شروع اثر دارو از تزريق عضلاني 5-2 دقيقه و پس از تزريق وريدي 2-1 دقيقه است. طول مدت اثر اين دارو بعد از تزريق 2-1 ساعت ميباشد. در كبد متابوليزه و متابوليتهاي آن از ادرار دفع ميشوند. نيمه عمر دارو 64 دقيقه ميباشد.
داروی کلیسم دی سدیم ادتا Calcium Disodium Edetate چیست؟
این دارو در درمان مسمومیت حاد و مزمن با سرب و بعضی فلزات سنگین و همچنین در آنسافالوپاتی ناشی از آن استفاده می گردد. مکانیسم اثر این دارو به شکل فلزات سنگین مانند سرب، بسهولت جانشین کلسیم موجود در این دارو شده و در نتیجه کمپلکس پایداری تشکیل می شود که از طریق ادرار دفع می گردد. فارماکوکينتيک این دارو از راه تزریقی بخوبی جذب می گردد نیمه عمر دفع دارو حدود 60-20 دقیقه است و از راه کلیه ها دفع می شود.
داروی هیدروکسی اوره Hydroxyurea چیست؟
هیدروکسی اوره در درمان کارسینوم تخمدان، کنترل موضعی کارسینوم سلول های سنگفرشی، سر و گردن به استثناء لبها و کارسینوم پیشرفته پروستات، در درمان لوسمی میلوستیک مزمن و ملانوم و پلی سیتمی ورا و کم خونی داسی شکل مصرف می شود. مکانیسم اثر این دارو به این شکل است که ظاهراً هیدروکسی اوره در مرحله S تقسیم سلولی اثر می گذارد و در ساخت DNA تداخل می نماید بدون آنکه تأثیری برساخت RNA یا پروتئین داشته باشد. در کم خونی داسی شکل باعث افزایش هموگلوبین F در سلول های قرمز خون، کاهش نوتروفیل ها و تغییر چسبندگی سلول های قرمز خون به جدار رگ ها می شود.
فارماکوکينتيک این دارو نیز به این شکل است که هیدروکسی اوره به خوبی از مجرای گوارشی جذب می شود. متابولیسم آن کبدی است و از سد خونی – مغزی عبور می کند و دفع آن کلیوی (50 درصد به صورت تغییر نیافته) وریوی (به صورت دی اکسید کربن) است.
اگر به دنبال معتبرترین داروخانه ها هستید، پیشنهاد می کنیم حتما مطلب داروخانه های شیراز پی جو را مطالعه نمایید.
عوارض جانبی داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها
داروهای آنتی دوت ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. برخی از عوارض جانبی رایج این داروها عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- سردرد
- غش
- واکنش های آلرژیک
سخن آخر
داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها، داروهای مهمی هستند که می توانند جان افراد را در صورت مسمومیت نجات دهند. این داروها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. همچنین به شما در سایت پی جو پیشنهاد می دهیم در خصوص داروهای آنتی دوت ، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها این مقاله را "عوارض جانبی داروهای پرمصرف و تأثیر آن بر سلامت" نیز مطالعه نمایید.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفاً در جهت آگاهی و بالا بردن اطلاعات دارویی شما می باشد. همچنین می توانید اطلاعات بیشتری در زمینه مجله سلامت در سایت پی جو مطالعه کنید.
بانک مشاغل برتر