در این مطلب از سایت پی جو به بررسی انواع داروهای کورتیکواستروئید همچنین کاربردها و عوارض آنها می پردازیم.
معرفی داروهای کورتیکواستروئید و کاربرد آنها
داروهای کورتیکواستروئید گروهی از داروهای ضدالتهابی هستند که از غده فوق کلیوی ترشح می‌شوند. این داروها برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط پزشکی، از جمله آسم، اگزما، آرتریت روماتوئید، بیماری التهابی روده (IBD)، آلرژی، کووید-19 بسیاری از شرایط دیگر استفاده می شود. کورتیکواستروئیدها با کاهش التهاب و پاسخ ایمنی بدن، به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند. این داروها همچنین برای جلوگیری از رد پیوند در گیرندگان پیوند استفاده می شوند. کارایی این داروها با کمک به سرکوب سیستم ایمنی است. همچنین این داروها به عنوان کورتون نیز شناخته می شوند.
کورتیکواستروئیدها همچنین بیماری آدیسون را درمان می کنند. آدیسون بیماری نادری است که زمانی رخ می دهد که غدد فوق کلیوی به اندازه کافی کورتیکواستروئید مورد نیاز بدن را تولید نکنند. هنگامی که کورتیکواستروئیدها در دوزهای خاص تجویز می شوند، به کاهش التهاب کمک می کنند. درنتیجه علائم بیماری های التهابی مانند آرتریت، آسم و بثورات پوستی را کاهش می دهد. کورتیکواستروئیدها با سرکوب سیستم ایمنی به کنترل شرایطی کمک می کند که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های خود حمله می کند. در ادامه به انواع، معرفی، کاربردها و همچنین عوارض جانبی این داروها می پردازیم با ما همراه باشید.
انواع داروهای کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که به شرح زیر می باشند:
- مینرالوکورتیوئیدها که بر روی متابولیسم آب و الکترولیت‌ها تأثیر می‌گذارند.
- گلوکوکورتیکوئیدها که اثرات ضدالتهابی و سرکوب کننده سیستم ایمنی دارند.
کاربردهای داروهای کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط پزشکی استفاده می‌شوند، از جمله:
- بیماری‌های التهابی، مانند آسم، اگزما، آرتریت روماتوئید و بیماری کرون
- شرایط آلرژیک، مانند تب یونجه و کهیر
- بیماری‌های خود ایمنی، مانند لوپوس و اسکلرودرمی
- سرطان
- بیماری‌های خونی، مانند کم خونی آپلاستیک
- بیماری‌های چشمی، مانند التهاب ملتحمه و ورم ماکولا
- بیماری‌های پوستی، مانند پسوریازیس و ویتیلیگو
- بیماری‌های تنفسی، مانند ذات الریه و سندرم حاد تنفسی (SARS)
بهترین داروهای کورتیکواستروئید
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص داروهای کورتیکواستروئید این مقاله را "کورتیکواستروئیدها چه داروهایی هستند و چه عوارضی دارند؟" نیز مطالعه نمایید.
داروی بتامتازون Betamethasone چیست؟
بتامتازون از دسته داروهای کورتیکواستروئیدی (در اصطلاح عامیانه کورتون) می باشد. این داروی استروئیدی در اشکال متنوع دارویی خوراکی، تزریقی و موضعی تولید می شود و در موقعیت های مختلفی تجویز می گردد. فرم خوراکی و تزریقی بتامتازون به علت اثرات کاهش دهنده ایمنی که دارد، در درمان برخی بیماری های خود ایمنی (که سیستم دفاعی بدن به بخش هایی از نقاط بدن آسیب می رساند) مانند لوپوس، هپاتیت ناشی از بیماری های خود ایمنی، بیماری های عضلانی و مفصلی مانند رماتیسم، آلرژی و آسم تجویز می گردد.
این دارو همچنین در درمان برخی سرطان ها به عنوان داروی کمکی استفاده می شود. دبتامتازون با مهار آزاد سازی برخی ناقل های شیمیایی که مسئول ایجاد التهاب می باشند منجر به فروکش علائم التهابی و حساسیتی می گردد. این دارو همچنین برای افرادی که مبتلا به اختلالات غده ی فوق کلیوی هستند و در بدن آن ها کورتیکواستروئید ها (کورتون) به مقدارکافی تولید نمی شود، به عنوان درمان جایگزین استفاده می شود.
داروی دگزامتازون Dexamethasone چیست؟
دگزامتازون دارویی از خانواده کورتیکواستروئیدها (کورتون ها) می باشد که به صورت خوراکی و تزریقی استفاده می‌شود. کورتیکواستروئیدها به صورت طبیعی در بدن تولید می شوند تا به حفظ سلامتی کمک نمایند. مصرف کورتیکواستروئیدها به صورت دارو در بیماری های التهابی و خود ایمنی به بدن کمک می کند تا این شرایط را بهتر پشت سر بگذارد و علائم بیماری و التهاب را برطرف نماید.
استروئیدهای خوراکی در درمان طیف گسترده ای از بیماری ها استفاده می شوند. به طور مثال در بیماری های التهابی روده (کرون و سندروم روده تحریک پذیر)، بیماری های خود ایمنی (مانند لوپوس)، بیماری‌های مفصلی و ماهیچه ای (مانند روماتوئید آرتریت) و حساسیت‌ها کاربرد دارند. دگزامتازون همچنین در درمان برخی سرطان ها و در افرادی که درمان تسکینی دریافت می‌نمایند نیز تجویز می‌گردد. در کودکان نیز در برخی مشکلات تنفسی این دارو تجویز می‌شود. علاوه بر کاربرد درمانی، دگزامتازون در برخی موارد کاربرد تشخیصی نیز دارد. به طور مثال در تشخیص بیماری کوشینگ (نوعی اختلال غدد فوق کلیوی) از دگزامتازون استفاده می شود.
داروی هیدروکورتیزون-سیستمیک Hydrocortisone-Systemic چیست؟
هیدروکورتیزون متعلق به دسته داروهای کورتیکواستروئیدی می باشد که اصطلاحاً کورتون نامیده می شود. این دارو در افرادی که به هردلیلی غده ی فوق کلیوی آنها اختلال پیدا کرده و هورمون های استروئیدی (مانند کورتیزول) را به اندازه ی طبیعی تولید نمی کند. این اتفاق می تواند در افراد با نقص در غدد آدرنال فوق کلیه (بیماری آدیسون) و یا افرادی که با جراحی غدد فوق کلیوی آنها برداشته شده است.
داروی تریامسینولون Triamcinolone چیست؟
تریامسینولون از دسته‌ی داروهای کورتیکواستروئیدی است که فرم کرم و پماد موضعی تریامسینولون برای درمان انواع بیماری های پوستی (به عنوان مثال، اگزما، درماتیت، آلرژی، بثورات پوستی) استفاده می شود. این دارو تورم، خارش و قرمزی ناشی از بیماری‌های پوستی را کاهش می‌دهد. فرم تزریقی تریامسینولون در شرایط مختلفی استفاده می‌شود مثل اختلالات آلرژیک، آرتروز، نقرس، بیماری های خونی، مشکلات تنفسی، برخی از سرطان ها، بیماری های چشمی، اختلالات روده و بیماری‌های پوستی موثر است.
نحوه ی عملکرد تریامسینولون به این شکل است که با سرکوب مهاجرت لکوسیتهای پلی مورفونوکلئر و فیبروبلاست و برگرداندن نفوذپذیری مویرگ ها، التهاب را کنترل می‌کند یا از التهاب جلوگیری می‌کند. همچنین با کاهش فعالیت سیستم لنفاوی، سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند.
داروی پردنیزولون Prednisolone چیست؟
پردنیزولون متعلق به دسته داروهای کورتیکواستروئیدی می باشد. کورتیکواستروئیدها در موارد بسیاری تجویز می شوند. بطور مثال جهت کنترل علائم آسم، التهاب روده ها و بیماری های خود ایمنی (مانند لوپوس)، بیماری های مفصلی و عضلانی (مانند روماتیسم) و حساسیت ها بکار می روند. این داروها همچنین در درمان برخی سرطان ها تجویز می شوند. کورتیکواستروئیدها با سرکوب سیستم ایمنی در بدن باعث کاهش ورم و التهابات می شوند.
داروی پرد-نیزون Pred-nisone چیست؟
پردنیزون برای درمان مشکلات و بیماری‌های مختلفی مانند آرتروز، اختلالات خونی، مشکلات تنفسی، آلرژی‌های شدید، بیماری‌های پوستی، سرطان، مشکلات چشم و اختلالات سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. پردنیزون به دسته داروهای کورتیکو استروئید تعلق دارد. مکانیسم اثر این دارو به این شکل است که این دارو واکنش سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد تا نشانه‌های بیماری مانند تورم و واکنش‌های آلرژیک کاهش یابند.
داروی کلوبتازول Clobetasol چیست؟
کلوبتازول یک کورتیکواستروئید موضعی بسیار قوی هست که در التهابات پوستی التهابی و خارش‌دار جدی که به کورتیکواستروئیدهای ضعیف‌تر پاسخ نداده‌اند، برای مدت کوتاه، قابل تجویز است. این دارو در انواع فرم‌های دارویی موضعی از جمله کرم، پماد، لوسیون، محلول، فوم، شامپو و ژل در دنیا عرضه می‌شود. این دارو در درمان درماتوز با پاسخدهی به استروئیدها مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در پلاک‌های پسوریازیس و التهاب مخاطی دهانی (بدون برچسب) نیز کارایی دارد. مکانیسم اثر کلوبتازول به این شکل است که کورتیکواستروئیدهای موضعی دارای خواص ضدالتهابی، ضد خارش و منقبض کننده عروق هستند.
داروی بکلومتازون Beclometasone چیست؟
بکلومتازون برای جلوگیری و کنترل عوارضی که ناشی از بیماری آسم می‌شود، مانند خس خس کردن سینه و تنگی نفس به کار می‌رود. این دارو در دسته داروهای کورتیکوستروئید طبقه بندی می‌شود. استفاده از اسپری بکلومتازون در زمان حمله آسم برای خنثی کردن آن مؤثر نیست. مکانیسم اثر داروی بکلومتازون به این شکل است که با کاهش التهاب جریان‌های هوا در ریه‌ها باعث تنفس آسان‌تر می‌شود. این دارو برای جلوگیری از مشکلات تنفسی مانند خس خس سینه و تنگی نفس به کار می‌رود. همچنین استفاده این دارو در زمان حمله آسم برای خنثی کردن آن مؤثر نیست. موقع حمله از اسپری‌های استنشاقی عملکرد سریعی که برایتان تجویز شده، استفاده کنید.
داروی فلودروکورتیزون Fludrocortisone چیست؟
اين دارو يك ميزالوكورتيكوئيد است كه در درمان نارسايي غده فوق كليه مصرف مي شود. مکانیسم اثر فلودروکورتیزون به این نحو است که آدرنوكورتيكوئيدها با عبور از غشاء سلولي با گيرنده هاي اختصاصي كمپلكس تشكيل داده و با تحريك رونويسي mRNA باعث ساخت پروتئين ها مي شوند كه مسئول بروز اثرات فيزيولوژيك آنها است. فارماکوکینتیک فلودروکورتیزون نیز به این شکل است که متابوليسم دارو كبدي و كليوي است و به صورت متابوليت از طريق كليه دفع مي شود. نيمه عمر دارو 30 دقيقه و طول اثر آن كوتاه مدت است.
داروی فلوسینولون Fluocinolone چیست؟
فلوئوسينولون در درمان علامتي اختلالات آلرژيك و يا التهابي پوست نظير اگزما، انواع درماتيت، پسوريازيس و نيش حشرات به كار مي‌رود. فارماکوکینتیک فلوسینولون این دارو به این شکل است که متابوليسم كورتيكواستروئيدها عمدتاً در خود پوست صورت می‌گردد، ولي متابوليسم پوستي اين دارو نسبت به ساير كورتيكواستروئيدهاي پوستي كمتر بوده و به همين دليل امكان جذب سيستميك آن نسبتاً بيشتر مي باشد. دارو داراي متابوليسم كبدي نيز هست.
عوارض جانبی داروهای کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند، به ویژه در صورت مصرف طولانی مدت. برخی از عوارض جانبی شایع کورتیکواستروئیدها عبارت‌اند از:
- افزایش وزن
- افزایش فشارخون
- افزایش قند خون
- افزایش خطر عفونت
- کاهش استخوان
- مشکلات گوارشی
- اختلالات روحی
سخن آخر
کورتیکواستروئیدها داروهای قدرتمندی هستند که می‌توانند برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط پزشکی استفاده شوند. با این حال، این داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی نیز داشته باشند؛ بنابراین، مهم است که در صورت مصرف کورتیکواستروئیدها، با پزشک خود مشورت کنید و دستورالعمل‌های او را به دقت دنبال کنید. با این حال در صورت مصرف کورتیکواستروئیدها، رعایت این نکات می تواند کمک کننده باشد:
- داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، با پزشک خود تماس بگیرید.
- از مصرف خودسرانه کورتیکواستروئیدها خودداری کنید.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا در جهت آگاهی و اطلاعات دارویی شما می باشد. همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص داروهای کورتیکواستروئید این مقاله را "کاربردها و عوارض جانبی استروئید" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر