در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه اروانه از مصرف تا عوارض جانبی و همچنین هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
از موارد مصرف تا عوارض جانبی گیاه اروانه
مجله سلامت پی جو - گیاه ارونه با نام علمی Salvia hydrangea، یکی از گیاهان دارویی پرکاربرد در طب سنتی است که سابقه ی استفاده از این گیاه دارویی به چند قرن پیش باز می گردد. این گیاه از طبیعت گرم و خشک بهرهمند است، هرچند برخی افراد آن را به عنوان گیاهی گرم و تر نیز توصیف می کنند. گلهای ارونه نسبت به بخشهای دیگر آن، خصوصیت گرمتری دارند.
این گیاه به عنوان یک آنتیاکسیدان قوی شناخته شده و دارای خصوصیات ضدمیکروبی، ضدباکتریایی و ضدالتهابی است. به همین دلیل، در درمانهای مختلف مانند سرطان، دیابت، تشنج، اسپاسم، سینوزیت، نقرس، روماتیسم، سرماخوردگی، مشکلات مغز و اعصاب، قلب، کبد، پوست و غیره بسیار تأثیرگذار هست.
گیاه ارونه در جهان به ۲۱ گونه مختلف شناخته شده است و در ایران عمدتاً در استان خراسان جنوبی، بهویژه در شهر قائنات یافت میشود. این گیاه بیشتر در مناطق کوهستانی و ارتفاعات به چشم میخورد و نسبت به آب و هوای خشک مقاومت دارد.
در منابع طب ایرانی، این گیاه به عنوان یک گیاه خوشبو با گلهای صورتی تا ارغوانی معرفی شده و در مناطق کوهستانی و نزدیک رودخانهها رشد میکند. ارونه با گیاه بنفشه شباهت دارد و عطر گلهای آن به عنوان مشابه عطر گل نسرین توصیف میشود. گلها در اوایل اردیبهشت مشاهده میشوند و در ماه تیر خزان میکنند. در ادامه با خواص و کارکردهای این گیاه بیشتر آشنا می شویم، با ما همراه باشید.
مشخصات ظاهری گیاه اروانه
گیاه اروانه (Salvia hydrangea) که از خانواده نعناعیان است و شباهت زیادی به گونههای Hymenocrater دارد، دارای مشخصات ظاهری خاصی است. این گیاه به صورت بوتهای با شاخههای فراوان و برگهای پهنک و تخم مرغی شکل با لبههای دندانهدار است. ظاهر این بوته در زمان گلدهی با جلوهای خاص و زیبا همراه است.
گلهای اروانه به شکل کاسهای لولهای یا استوانهای طراحی شدهاند و داخلی آنها دارای حلقه از کرک است. این گلها با زوایای برجستهای آشکار میشوند و هر گل معمولاً شامل چهار پرچم است که خامه گیاه به کلاله دو قسمتی قطع و تمام میشود.
گل اروانه دارای پنج کاسبرگ است، به طوری که جام گل از کاسه گل خارج شده است. در زمینه طب سنتی و گیاهی، گل و برگ این گیاه به عنوان مواد اولیه برای تهیه دمنوشها مورد استفاده قرار میگیرند. مشخصات ظاهری منحصر به فرد اروانه از اهمیت بالایی در شناخت و استفاده از آن در ترکیبات درمانی و طب سنتی برخوردار است.
موارد مصرف گیاه اروانه
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
از اروانه در طب سنتی برای درمان بیماریهای مختلفی از جمله موارد زیر استفاده میشود:
سرماخوردگی و آنفولانزا
گیاه اروانه دارای خاصیت ضد ویروسی است و میتواند به درمان سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند.
خواص اروانه برای دیابت
این گیاه که به عنوان یک عضو از تیرهٔ نعناعیان شناخته میشود، در کنترل دیابت نقش مؤثری ایفا میکند. گونههای این تیره دارای مهارکنندههای طبیعی آلفا آمیلاز هستند که اصلیترین آنزیم مسئول از هضم نشاسته در دستگاه گوارش است. به همین دلیل، استفاده از این گیاه به عنوان یک روش درمانی مؤثر محسوب میشود تا با کاهش انتشار گلوکز از نشاسته و تأخیر در جذب کربوهیدرات، به کنترل هیپرگلیسمی بعد از وعده غذایی کمک کند. ترکیبات موجود در این گیاه توانمندی دارند که فعالیت آنزیمهای هیدرولیز کنندهٔ کربوهیدرات در رودهٔ کوچک را مهار کرده و در نتیجه، کنترل بیماری دیابت را تسهیل نمایند.
عفونتهای دستگاه تنفسی
گیاه اروانه دارای خاصیت ضد باکتری و ضد التهابی است و میتواند به درمان عفونتهای دستگاه تنفسی مانند برونشیت و سینوزیت کمک کند.
التهابات پوستی
اروانه دارای خاصیت ضد التهابی است و میتواند به درمان التهابات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس کمک کند. گیاه مورد بحث، به خاصیت ضد التهابی قوی شناخته شده است و تحقیقات انجام شده توسط محققان نشان می دهد که این ویژگی معنادار از وجود مادهی کاراژینان ناشی میشود. کاراژینان به عنوان یک مولکول التهاب زای مؤثر شناخته شده است و در کنترل و کاهش درد نیز اثربخش است. به علاوه، حاوی اسید رزمارینیک، این گیاه همچنین به عنوان یک ضد التهاب قوی شناخته میشود، افزودن این مولکول به خصوصیات ضد التهابی و درمانی آن ارزش افزوده ایجاد میکند.
درد و گرفتگی عضلات
گیاه اروانه دارای خاصیت ضد درد و ضد التهابی است و میتواند به درمان درد و گرفتگی عضلات کمک کند.
خواص ضد میکروبی
این گیاه به عنوان یک ضد میکروب قوی شناخته میشود، به ویژه به دلیل وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی در آن. این ترکیبات باعث مهار فعالیت رادیکالهای آزاد مانند DPPH میشوند و خاصیت ضد میکروبی را تقویت میکنند. این گیاه توانمندی دارد که به تنهایی یا در ترکیب با دیگر مواد نگهدارنده، مواد غذایی را در برابر فرآیند اکسیداتیو و همچنین مقابله با ارگانیسمهای مسبب فساد حفاظت کند.
تحقیقات آزمایشگاهی بر روی خواص دارویی گل اروانه نشان میدهد که عصاره این گل دارای اثر مهارکنندگی قابل توجهی در برابر رشد قارچهایی مانند C. albicans است. بر اساس این تحقیقات، خاصیت مهارکنندگی روغنهای ضروری گل اروانه در برابر قارچها ممکن است به دلیل وجود مونوترپنهای اکسیژندار در آن باشد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
اروانه دارای خاصیت تقویت سیستم ایمنی بدن است و میتواند به پیشگیری از بیماریها کمک کند.
خواص ضد سرطانی
عصارهٔ حاصل از گلهای ارونه، ترکیبات آنتی اکسیدانی را به ارمغان میآورد. این ترکیبات که شامل فنول نیز میشوند، قادر به مهار فعالیت رادیکالهای آزاد DPPH میباشند و در نتیجه، باعث کاهش بقای سلولهای سرطانی میگردند. این ویژگی ضد سرطانی، نشاندهندهٔ پتانسیل این گیاه در مقابله با سلولهای سرطانی و حفظ سلامت سلولی است.
دیگر موارد مصرف گیاه ارونه
درمان گیاهی نفخ معده با گل اروانه
گل اروانه به عنوان یک گیاه مفید جهت تقویت سیستم گوارش، به ویژه معده، شناخته میشود و موجب برطرف شدن نفخ معده میگردد.
خواص بازکننده انسدادهای کبدی را داراست و به بهبود عملکرد کبد کمک میکند.
این گیاه دارای خواص سمزدایی بالا است و از جمله مدر، معرق، خلطآور و مسهلها محسوب میشود.
در رفع ورمهای بدن، بهویژه ورم دستوپا کاربرد دارد.
شیاف این گیاه به منظور خشککردن رطوبتهای رحمی نیز به کار میرود.
در درمان رماتیسم مفصلی نیز به عنوان یک گیاه مؤثر شناخته میشود.
درمان گیاهی نقرس با گل اروانه
گل اروانه به عنوان یک گیاه مفید در درمان نقرس شناخته میشود و میتواند به برطرف کردن خونمردگی کمک نماید.
در دردهای شکمی ناشی از مصرف سردی جات مؤثر است.
در درمان درد سینه نیز به عنوان یک راهکار طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد.
این گیاه دارای خواص مقوی اعصاب است.
اثرات تب بر قوی دارد.
درمان گیاهی صرع با گل اروانه
این گیاه در کاهش حملات صرع و مدیریت آن کاربرد دارد.
مصرف دمنوش این گیاه میتواند در برطرف کردن سرخی پروانهای شکل پوست (لوپوس، پلی میوزیت، درماتومیوزیت و ...) مؤثر باشد.
درمان چشم درد با گل اروانه
گل اروانه دارای خواص ضدرماتیسم و ضد اسپاسم است.
به عنوان یک مسکن در درد چشم مورد استفاده قرار میگیرد.
در شستشو و ضد عفونی کننده چشم نیز کاربرد دارد.
خواص دارویی و درمانی گل اروانه
گل اروانه به عنوان یک درمان گیاهی در نفخ معده، نقرس، صرع، چشم درد، رماتیسم، ورم دستوپا، افزایش مقاومت عصبی و تب بسیار مؤثر است.
خواص دیگر این گیاه شامل مسکن، ضدرماتیسم و ضداسپاسم میشود.
نحوه مصرف گیاه اروانه
برای تهیه دمنوش اروانه، ابتدا بخشهای مورد نظر از گل یا برگ این گیاه را در زمان مناسب جمعآوری کرده و سپس با دقت آنها را پاک و خشک میکنیم. سپس مقداری از گیاه خشکشده، حدود ۳۰ تا ۴۰ گرم را در یک قوری قرار میدهیم. در مرحله بعد، یک لیتر آب را به جوش میآوریم و آن را بهصورت جوشانده به قوری اضافه میکنیم.
قسمت مهم بعدی این فرآیند، اجازه دادن به مخلوط برای مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه تا دم بکشد. این گام باعث استخراج عناصر مفید از گیاه میشود. در پایان این مدت، محتویات درون قوری را از طریق صافی عبور داده و دمنوش حاصل را بدست میآوریم. این دمنوش میتواند با افزودن موادی مانند عسل یا لیمو تازه، طعم و عطر خوبی برای مصرف داشته باشد. به این ترتیب، دمنوش اروانه آماده است و میتوانید از خواص و مزهی آن بهرهمند شوید.
برای مصرف دمنوش اروانه به منظور حصول از تأثیر بهتر و بیشتر، توصیه میشود که روزانه و به فواصل شش ساعتی، یک بار از این دمنوش استفاده شود. به منظور آمادهسازی، مقدار مناسبی از دمنوش را در یک لیوان یا فنجان ریخته و سپس میل کنید. این روال مصرفی به شما امکان میدهد تا خواص گیاه اروانه را به صورت منظم در طول روز تجربه کرده و از اثرات مثبت آن بر بهداشت خود بهرهمند شوید.
عوارض جانبی گیاه اروانه
اروانه در بیشتر افراد بیخطر است، اما در برخی افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند موارد زیر ایجاد کند:
- حساسیت پوستی: در صورت حساسیت به اروانه، ممکن است با مصرف یا تماس پوستی با این گیاه، علائمی مانند قرمزی، خارش و سوزش پوست ایجاد شود.
- اختلالات گوارشی: در صورت مصرف بیش از حد اروانه، ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، اسهال و نفخ ایجاد شود.
موارد احتیاط
در موارد زیر از مصرف اروانه خودداری کنید یا با پزشک خود مشورت کنید:
- دوران بارداری و شیردهی: مصرف اروانه در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود.
- مشکلات کبدی و کلیوی: در صورت ابتلا به مشکلات کبدی یا کلیوی، قبل از مصرف اروانه با پزشک خود مشورت کنید.
- بیماریهای قلبی: در صورت ابتلا به بیماریهای قلبی، قبل از مصرف اروانه با پزشک خود مشورت کنید.
سخن آخر
اروانه گیاهی با خواص درمانی متعدد است که میتواند برای درمان بیماریهای مختلفی استفاده شود. با این حال، قبل از مصرف اروانه، بهتر است با پزشک یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت کنید تا از بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه اروانه و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "گیاه زعفران : خواص، مکانیسم اثر و عوارض جانبی" نیز مطالعه نمایید.