در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی گلپر و هر آنچه نیاز باشد در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
خواص شگفت انگیز گیاه دارویی گلپر در زمینههای مختلف
مجله سلامت پی جو - از دیرباز، ادویهها با عطر و طعمهای گوناگون جزء اجزاء حیاتی در آشپزخانهها بودهاند. گلپر، گیاهی از خانواده چتریان با گلهای خوشرنگ، به طور خودرو در مناطق مختلف کشورمان رشد میکند. این گیاه نه تنها دانههایی با عطر ممتاز تولید میکند که به غذاها طعم خوشایندی میبخشد، بلکه ساقههای نازک آن نیز برای تهیه ترشی به کار میرود.
گلپر، علاوه بر ارتقاء طعم غذا، خواص دارویی نیز دارد. از گذشته، دانههای این گیاه به عنوان درمانی برای بیماریهای قارچی، مشکلات گوارشی، تشنج و التهاب مورد استفاده قرار میگرفتهاند. تحقیقات اخیر نشان داده است که گلپر بهبود برخی از بیماریها را تسریع میکند. در ادامه، با معرفی خصوصیات درمانی گلپر و فواید منحصر به فرد دانههای آن آشنا خواهیم شد.
گیاه شناسی و مشخصات گیاه دارویی گلپر
گلپر یا بالدیرغان، با نام علمی Heracleum persicum، گیاهی گلدار و علفی از خانواده Apiaceae یا چتریان است. این گیاه به نام فارسی خود یعنی "گلپر" شناخته میشود و بومی بخشهایی از غرب و جنوب غرب آسیا، به ویژه در کشور ایران، هست. گلپر به صورت وحشی و خودرو در مناطق کوهستانی و پربار شمال، غرب و جنوب غرب ایران یافت میشود. این گیاه دارویی نیز در مناطق اسکاندیناوی، نروژ و سوئد به خوبی رشد میکند و در فنلاند به عنوان گونهای مهاجم شناخته شده است. در اغلب نقاط جهان، دانههای معطر یا میوههای گلپر به عنوان یک ادویه مورد استفاده قرار میگیرند.
گلپر، گیاهی چندساله است که ارتفاع آن معمولاً بین ۱.۵ تا ۳ متر واقع میشود. یکی از ویژگیهای برجسته ظاهری این گیاه، وجود شاخه اصلی و کرک دار است که در انتها به گلهای چتری، سفید و معطر میپیوندد. برگهای گلپر سبز و به شکلهای بریده در امتداد شاخه رشد میکنند. میوههای این گیاه به صورت برچههای تخم مرغی، نازک و بسیار معطر شناخته میشوند.
مکانیسم اثر گیاه دارویی گلپر
گلپر دارای ترکیباتی چون استات و کومارینها است که مکانیسم ضد التهابی نشان میدهند. این ترکیبات از سنتز پروستاگلاندینها جلوگیری کرده و خواصی شبیه داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی دارند. مصرف گلپر به همراه آتورواستاتین منجر به کاهش غلظت کلسترول میشود. ترکیبات کومارینی مانند اسفوندین در گلپر مهار بیان آنزیم سیکلواکسیژناز 2 را فراهم کرده و اثرات ضد التهابی و ضد دردی دارد. گلپر از خواص آنتی اکسیدانی نیز برخوردار است و میتواند رادیکالهای آزاد را خنثی کند. ترکیبات هگزیل استات و اکتیل بوتارات در گلپر دارای خاصیت آنتی توموری هستند و میتوانند در مقابل سلولهای سرطانی اثر مثبتی داشته باشند.
فارماکوکینتیک گیاه دارویی گلپر
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
فارماکوکینتیک گلپر به ترکیبات متنوعی که در این گیاه وجود دارد، بازمیگردد. این ترکیبات شامل آلکالوئیدها، کومارینها و فورانوکومارینها، فلاونوئیدها، ترپنوئیدها، تری ترپنها، استروئیدها و ترکیبات برگاپتن، متوکسالین (ترکیب فورانوکومارینی)، استات و یومپلیفرول میباشند. این ترکیبات به عنوان ترکیبات اصلی و دارویی شناخته میشوند.
به عنوان مثال، آلکالوئیدها و کومارینها میتوانند به دلیل خواص ضد التهابی و آنتیبیوتیکی خود، تأثیرگذار در مکانیسمهای دفاعی بدن باشند. همچنین، فورانوکومارینها به عنوان مهارکنندههای آنزیمهای مختلف در مسیرهای فیزیولوژیکی عمل میکنند. این تنوع ترکیبات نشاندهنده امکانات گوناگون گلپر در زمینههای مختلف از جمله ضد التهابی، ضد باکتریایی و آنتیاکسیدانی است.
خواص گلپر در طب سنتی
خواص گلپر در طب سنتی به دلیل طبع گرم و خشک آن بسیار متنوع و مفید هستند. مصلحهای متعددی از گلپر در طب سنتی به کار میروند، از جمله صمغ عربی، انار، آب انار، سکنجبین، تخم خربزه، تخم خیار، گلاب و خیساندن در سرکه. افراد با مزاج گرم میتوانند برای مصرف گلپر، دانههای این گیاه را در سرکه خیسانده، پس از گذشت ۲۴ ساعت و خشک شدن دانهها، آنها را پودر کنند و از آن استفاده کنند.
خواص درمانی گلپر در طب سنتی شامل:
- تقویت حافظه: گلپر معتقد به تقویت حافظه است و مصرف آن میتواند به بهبود عملکرد ذهنی کمک کند.
- بهبود بیماری صرع: گلپر به عنوان درمانی مؤثر برای بیماران صرع شناخته میشود.
- تقویت معده و هضم غذا: مصرف گلپر به عنوان ادویه در پخت غذاها میتواند معده را تقویت کرده و فرآیند هضم را بهبود بخشد.
- ضد نفخ و ضد عفونی کننده: گلپر خواص ضد نفخ و ضد عفونی کننده دارد که میتواند در درمان مشکلات گوارشی و عفونی مفید باشد.
- درمان کمردرد ناشی از رطوبت: گلپر به عنوان یک ماده خشک کننده در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرد و ممکن است در درمان کمردرد ناشی از رطوبت کمک کند.
- ادرار آور و اشتها آور: گلپر خواص ادرار آور و اشتها آور دارد و میتواند در بهبود عملکرد سیستم ادراری و افزایش اشتها کمک کند.
- تسکین دهنده درد سینه: برخی از منابع ادعا میکنند که گلپر میتواند در تسکین دهنده درد سینه مؤثر باشد.
همهی این خواص نشان از اهمیت و کاربرد گستردهی گلپر در طب سنتی دارند. در ادامه با برخی از مهم ترین خواص این گیاه دارویی در زمینه سلامتی می پردازیم.
خواص گیاه دارویی گلپر در زمینه سلامتی
خواص گوارشی (معده)
گلپر دارای خاصیت ضد نفخ و ضد تهوع است و میتواند به درمان بیماریهای گوارشی مانند سوء هاضمه، نفخ، اسهال و یبوست کمک کند. گلپر به عنوان یک گیاه دارویی، میتواند فرآیند هضم را بهبود بخشد و معده را تقویت کند. علاوه بر این، این گیاه از بروز رفلاکس معده و تهوع نیز جلوگیری میکند.
اسانس دانههای گلپر به خاصیت ضدمیکروبی مشهور هستند که میتوانند معده را به عنوان یک شوینده طبیعی تقویت کرده و از وجود میکروبها در این قسمت از جهاز گوارش جلوگیری نمایند. این خاصیت ضدمیکروبی میتواند به بهبود و پاکسازی معده کمک کند.
ترکیب گیاه گلپر با انار نیز میتواند به پاکسازی میکروبها از معده کمک کند. انار به عنوان یک میوه با ویژگیهای ضدباکتریایی و ضدالتهابی، به تقویت سلامت معده کمک میکند و با ترکیب با گلپر، این اثرات قوت بخش را تقویت میکند. به طور کلی، خواص گلپر برای معده شامل تقویت، جلوگیری از رفلاکس معده و تهوع و خاصیت ضدمیکروبی برای پاکسازی معده میشوند.
خواص تنفسی
گلپر دارای خاصیت ضد عفونی کننده و ضد التهاب است و میتواند به درمان بیماریهای تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، سینوزیت و آسم کمک کند. خواص گلپر در زمینه حفظ سلامت ریه و درمان مشکلات تنفسی بسیار مهم هستند. مصرف گلپر به صورت دمکرده میتواند در درمان سرماخوردگی و مشکلات تنفسی به کار آید. این گیاه خاص به عنوان یک درمان طبیعی معتبر برای این نوع مشکلات شناخته شده است.
از جمله خواص گلپر در حوزه ریه میتوان به خاصیت خلطآور و ضداحتقان آن اشاره کرد. این خصوصیات میتوانند به بهبود عملکرد ریه و کاهش احتقان در این ارگان تنفسی کمک کنند. با تسهیل آزاد شدن از احتقان، گلپر به عنوان یک شل کننده تنفسی بافت ریه به تسریع در فرآیند تخلیه مخاط از راه هواهای تنفسی کمک میکند. همچنین، این گیاه معطر و طعمدهنده میتواند تجربه دمیدن دم کردن با آن را برای افراد لذتبخش کند و بهبودی در مشکلات تنفسی را ایجاد نماید...
خواص پوستی
گیاه دارویی گلپر دارای خاصیت ضد عفونی کننده و ضد التهاب است و میتواند به درمان بیماریهای پوستی مانند آکنه، اگزما و پسوریازیس کمک کند. استفاده از گلپر در مراقبت از پوست به ویژه در حمام، به تسکین التهابات و نرمی پوست کمک میکند. حمام با استفاده از گلپر همچنین میتواند مؤثر در درمان اگزما باشد. برای این منظور، گلپر را به آب گرم افزوده و برای نتایج بهتر، چند قطره روغن نارگیل نیز به آن افزوده میشود. این ترکیب میتواند التهابات پوستی را کاهش داده و به نرمی و لطافت پوست کمک کند.
همچنین، گلپر برای درمان زخمهای پوستی نیز مفید است. خاصیت ضد درد و ضد میکروبی این گیاه از بروز عفونت در زمینه زخمهای پوستی جلوگیری میکند. درمان آکنه نیز از دیگر کاربردهای مفید گلپر برای پوست است. با ترکیب ۸ تا ۱۰ قطره شربت ریشه گلپر با دو فنجان آب آلوورا، میتوان به عنوان یک درمان طبیعی برای آکنه استفاده کرد. این ترکیب، علاوه بر درمان آکنه، از ظهور مجدد آکنه نیز جلوگیری میکند.
خواص ضد سرطان
گلپر دارای خاصیت ضد سرطان است و میتواند به پیشگیری و درمان انواع سرطانها کمک کند.
خواص ضد قارچی
گیاه گلپر به عنوان یک درمان طبیعی برای بیماریهای قارچی، به خصوص عفونتهای کف پای ورزشکاران، مورد استفاده قرار میگیرد. عفونت کف پا ورزشکاران به خصوص در افرادی که سیستم دفاعی ضعیف دارند، یا افراد تحت درمان سرطان و دیابت، شایع است.
برای درمان عفونت قارچی با استفاده از گلپر، میتوانید این گیاه را در ناحیه آسیب دیده قرار دهید و اجازه دهید خشک شود. این کار را دو بار در روز انجام دهید تا بهبودی و درمان عفونت ایجاد شود. گلپر با خواص ضدمیکروبی و ضدقارچی خود میتواند به مقابله با عفونتهای قارچی کمک کند و فرایند درمان را تسریع بخشد. همچنین، توجه به عوامل بهداشتی مثل استفاده از کفشهای تهویه دار، خشک نگه داشتن پاها و استفاده از محصولات ضدقارچی نیز میتواند در پیشگیری از عود قارچ کمک کند.
خواص کلیوی
این گیاه به عنوان یک ماده ادرار آور شناخته میشود که باعث افزایش تولید ادرار و دفع سموم از بدن میشود. افرادی که در دوران عادت ماهیانه هستند، میتوانند از خواص ادرار آور گلپر بهرهمند شوند، زیرا این گیاه میتواند به تنظیم دوره طبیعی ادرار کمک کند. علاوه بر این، مصرف گلپر برای آقایان نیز مفید است و میتواند به حفظ عملکرد صحیح کلیه و پاکسازی بدن از طریق ادرار کمک کند. از طریق دفع سموم و مواد زائد از بدن، گلپر میتواند به بهبود عملکرد کلیه و حفظ سلامتی این ارگان حیاتی کمک نماید.
خواص گیاه دارویی گلپر در لاغری
خواص گلپر در زمینه لاغری ناشی از ویژگیهای گرم و خشک این گیاه میباشد که در نتیجه موجب بهبود عملکرد معده و هضم بهتر غذا میشود. این خاصیت موجب کاهش اشتهای کاذب و کنترل پرخوری میشود که در نتیجه به کاهش وزن و حفظ لطافت وزن ایدهآل کمک میکند. به عنوان یک چربی سوز قوی، گلپر به ویژه در مناطق شکم و پهلو مؤثر است. برای بهبود اثربخشی گلپر بر لاغری، توصیه میشود دمنوش این گیاه را بعد از ورزش و فعالیت بدنی مصرف کنید. این ترکیب میتواند فرآیند لاغری را تسریع داده و به بهبود کلی زیبایی و سلامت بدن کمک کند.
- همچنین برای جست و جو در خصوص راههای لاغری و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: باشگاه پزشکی ورزشی کربن
نحوه مصرف گیاه دارویی گلپر
گلپر را میتوان به صورتهای مختلفی مصرف کرد. این گیاه را میتوان به صورت پودر، دمنوش، روغن و سایر فرآوردههای گیاهی مصرف کرد.
مقدار مصرف گیاه دارویی گلپر
مقدار مصرف گلپر برای بزرگسالان، روزانه 3 تا 5 گرم است. این مقدار را میتوان به صورت پودر، دمنوش یا سایر فرآوردههای گیاهی مصرف کرد.
عوارض گیاه دارویی گلپر
عصاره گلپر سمی است و در تماس با پوست میتواند حساسیت به نور خورشید را تحریک کند، منجر به خارش، قرمزی، اگزما و سوزش شود.
افراد ممکن است در صورت تماس با گلپر و قرار گرفتن در نور خورشید، سوختگیهای درجه سوم تجربه کنند. این سوختگیها ممکن است نشانههایی مانند قرمزی، حساسیت و تورم را ایجاد کنند و زمانی تا یک سال طول بکشد تا بهبود یابند.
دانههای گلپر ایرانی ممکن است بر رشد و توسعه گیاهان همسایه تأثیر بگذارد و آنها را کشته یا آسیب بزند؛ بنابراین، در کاشت این گیاه در باغ، باید احتیاط کافی به عمل آورده شود.
هشدارها
- بارداری: مصرف مقادیر زیاد گلپر در اوایل بارداری به دلیل اثرات قاعدهآور مجاز نیست. برای زنان باردار، بهتر است با پزشک مشورت کنند و مصرف را مطابق توصیه ایشان انجام دهند.
- شیردهی: مصرف گلپر در دوران شیردهی نیز با احتیاط و تحت نظر پزشک باید انجام شود. تأثیرات گلپر بر شیر مادر و نوزادان در این دوره بهتر است مورد ارزیابی قرار گیرد.
- تداخلات دارویی: با توجه به نبودن مستندات علمی کافی در خصوص تداخلات دارویی گلپر با دیگر داروها، مصرف همزمان با داروهای دیگر با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. اطمینان از ایمنی و مؤثر بودن ترکیبات مختلف ضروری است.
سخن اخر
گلپر، گیاهی دارویی با خواص شگفتانگیز است که در زمینههای مختلف کاربرد دارد. این گیاه دارای خواص درمانی فراوانی برای سلامتی بدن است و میتواند به درمان انواع بیماریها کمک کند. با این حال، مصرف بیش از حد گلپر میتواند عوارضی ایجاد کند. در صورت مصرف به جهت بهبودی و درمان بهتر است پیش از مصرف هرگونه گیاه دارویی با پزشک و یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه گلپر و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "23 تأثیر شگفت انگیز گل ماهور یا خرگوشک برای سلامتی" نیز مطالعه نمایید.