در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه بامیه و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
معرفی گیاه بامیه و کاربردهای آن در طب سنتی
مجله سلامت پی جو - بامیه یا اکرا، گیاهی سبز و خوردنی، در مناطق مختلف جهان، از جمله آسیای جنوبی، آمریکا و آفریقا مورد استفاده قرار میگیرد. این گیاه یک جزء حیاتی در آشپزی هند است و به عنوان یکی از مهمترین سبزیجات در غذاهای محلی مورد استفاده قرار میگیرد. بامیه به عنوان یک چاشنی معطر و خوشمزه در تهیه خورشتها و غذاهای مختلف به کار میرود.
این گیاه همچنین میتواند به صورت خرد شده و سرخ شده یا به صورت کباب درآید. حتی در ژاپن، بامیه به عنوان یک جزء اساسی در سوشی و تمپورا به کار میرود. تمام اجزاء بامیه قابل خوردن بوده و از برگهای آن میتوان در تهیه سالادها استفاده نمود. در طب سنتی بامیه طبع سرد و تری دارد و دارای خواص ضدعفونی کننده در بدن میباشد که در ادامه با خواص و کارکردهای این گیاه بیشتر آشنا می شویم، با ما همراه باشید.
مشخصات گیاه بامیه
بامیه گیاهی چندساله است که از مناطقی نظیر ایتوپی و شمال سودان به دنیا آمده و در سیزده قرن پیش در حاشیه رودخانه نیل کاشته شده است. این گیاه با ساقه راست و سبز، برگهای پنجهای با لوبهای متعدد و گلهای سفید یا زرد با مرکز قرمز-ارغوانی شناخته میشود. میوهاش از نوع کپسول است و دانههای سفید رنگ در درون هر کپسول قرار دارد.
بامیه به عنوان یک منبع غنی از فیبر، ویتامین C و فولات شناخته میشود و ترکیبات آنتیاکسیدانت، کلسیم و پتاسیم نیز در آن یافت میشود. این گیاه از افریقا به خاورمیانه منتقل شده و تاریخچهای باستانی در کاشت آن در حاشیه نیل دنبال میشود.
ساقه بامیه سبز و راست است و ارتفاع آن معمولاً ۱ تا ۲ متر است. برگها پنجهای و نامتقارن با رنگ سبز تا قرمز کم رنگ هستند. گلها زرد و بزرگ بوده و دانههای قرمز رنگ در انتهای آنها قرار دارد. میوهها عمدتاً سبز رنگ و دارای بریدگیهای زاویه دار میباشند. اندازه میوه حدوداً ۱۲ تا ۱۸ سانتیمتر بوده و تعداد برهها بین ۵ تا ۸ عدد است.
ارزش غذایی گیاه بامیه
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
ارزش غذایی بامیه برای هر 100 گرم از آن به شرح زیر است:
- کالری: 129 کیلوکالری
- آب: 90.17 گرم
- پروتئین: 2.00 گرم
- چربی: 0.10 گرم
- کربوهیدرات: 7.03 گرم
- فیبر: 3.2 گرم
- قند: 1.20 گرم
با این اطلاعات، میتوانید به خوبی از ارزش غذایی بامیه در ترکیب رژیم غذایی خود اطمینان حاصل کنید. این گیاه از لحاظ کالری و مقادیر پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر و قند، یک منبع تنوعبخش و مفید در تغذیه هست.
خواص گیاه بامیه در طب سنتی
بامیه با ارزش غذایی بالا، در کشورهای مختلف به صورت متنوع از جمله سرخ شده، بخارپز، کبابی و حتی خشک شده مورد استفاده قرار میگیرد. خواص این سبزی خوشمزه فراتر از آنچه ممکن است فهمیده شود و در زیر برخی از مهمترین خواص بامیه آورده شده است:
تقویت سیستم ایمنی بدن
بامیه به عنوان منبع غنی از ویتامین C و آنتیاکسیدانها شناخته میشود. این ویتامین و مواد آنتیاکسیدان به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و در مقابل عوامل بیماریزا مؤثر میباشند.
مفید برای پوکی استخوان
بامیه به عنوان یک منبع مهم از کلسیم شناخته میشود. کلسیم نقش اساسی در تحکیم و تقویت استخوانها دارد. مصرف بامیه میتواند به جذب کلسیم کمک کند و در مبارزه با پوکی استخوان مؤثر باشد. این ویژگی میتواند به افراد کمبود کلسیم و در معرض خطر پوکی استخوان کمک کند و نیاز به مصرف داروهای شیمیایی را کاهش دهد.
گیاه بامیه و سرطان
بامیه به عنوان یک منبع مهم از پروتئین و لکتین شناخته میشود و بر اساس تحقیقات در سال 2014، لکتین موجود در بامیه در درمان سلولهای سرطان پستان نقش داشته است. این تحقیق نشان داد که لکتین موجود در بامیه میتواند رشد سلولهای سرطانی را به نسبت 63 درصد کاهش دهد و 72 درصد از سلولهای سرطانی را از بین ببرد.
بامیه همچنین منبع غنی از اسید فولیک (ویتامین B9) است. تحقیقات نشان دادهاند که اسید فولیک میتواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان مؤثر باشد. همچنین، مصرف مواد غذایی حاوی اسید فولیک مانند بامیه میتواند کمبود این ویتامین را جلوگیری کرده و خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان را کاهش دهد.
مهمترین نکته این است که مصرف بامیه به عنوان یک عنصر غذایی متنوع و طبیعی میتواند در تأمین اسید فولیک و سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن به کاهش خطر ابتلا به برخی انواع سرطان کمک کند. این امر نشاندهنده اهمیت تغذیه سالم و متنوع در حفظ سلامتی بدن است.
بهبود دیابت
در سال ۲۰۱۱، تحقیقاتی نشان دادند که استفاده از پودر حاصل از پوست و دانههای گیاه بامیه میتواند به بهبود وضعیت دیابت در موشها کمک کند. پس از یک ماه، موشهایی که این پودر را مصرف کرده بودند، مقایسه با گروه کنترل، سطوح قند و چربی خون کمتری داشتند؛ اما برای اطمینان از اثربخشی در انسانها، نیاز به انجام تحقیقات بیشتر بود.
در سال ۲۰۱۹، تحقیقات انجام شده بر روی جوندگان نیز نتایج مثبتی در خصوص اثربخشی بامیه به عنوان یک عامل ضددیابت نشان داد. این مطالعه به افراد پژوهشی امکان آزمایشهای بیشتر در این زمینه را ارائه داد. با توجه به احتمال خواص دارویی بامیه به عنوان یک ماده غذایی، پژوهشگران توصیه کردند که تحقیقات بیشتری در این حوزه انجام شود.
حفظ سلامت پوست
ویتامین A و آنتیاکسیدانهای مرتبط با آن میتوانند نقش مهمی در حفظ سلامت پوست ایفا کنند. این ترکیبات با افزایش سرعت بهبود زخمها، کاهش التهابات و ظاهر آکنه و حتی کاهش چین و چروک پوست مؤثر هستند. ویتامین A به عنوان یک رگنراتور سلولی عمل کرده و با تسهیل تولید کلاژن و الاستین، دو پروتئین اساسی پوست، به کاهش علائم پیری نیز کمک میکند. همچنین، آنتیاکسیدانهای ویتامین A توانایی خنثیسازی رادیکالهای آزاد را داشته و از آسیب به سلولهای پوست جلوگیری میکنند. برای حفظ سلامت پوست، مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین A و استفاده از محصولات پوستی حاوی این ویتامین توصیه میشود، همچنین حفاظت از پوست در مقابل آفتاب با استفاده از کرمها یا لوسیونهای حاوی ویتامین A نیز حائز اهمیت است.
افزایش ایمنی
بامیه به دلیل حاوی اجزای آنتیاکسیدان متنوع، به عنوان یک ماده غذایی مؤثر در مبارزه با رادیکالهای آزاد شناخته شده است. مهمترین اجزای آنتیاکسیدان در بامیه باعث تقویت سیستم ایمنی میشوند. وجود مقدار زیاد ویتامین C نیز نشاندهنده خاصیت افزایش ایمنی بدن است. این ویتامین تحریک ساخت گلبولهای سفید را تسهیل کرده و این گلبولها میتوانند به مبارزه با عوامل خارجی و پاتوژنها که ممکن است سیستم ایمنی را تهدید کنند، اقدام نمایند. به این ترتیب، مصرف بامیه میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ضعف آن در برابر عوامل خطرناک کمک کند.
کاهش فشارخون
گیاه بامیه به عنوان یک منبع غنی از ویتامینها و مواد معدنی، به ویژه پتاسیم، نقش مهمی در کاهش فشارخون ایفا میکند. پتاسیم به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک کرده و با تنظیم مقدار سدیم، فشار روی رگها و عروق خونی را کاهش داده و این امر به کاهش فشارخون و کمک به سلامتی سیستم قلبی عروقی منجر میشود. این ویژگیها باعث کاهش احتمال لخته شدن خون و جلوگیری از آترواسکلروزیس (تصلب شرایط) میشود. به این ترتیب، مصرف بامیه میتواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش خطرات مرتبط با فشارخون بالا کمک کند.
دیگر خواص گیاه بامیه در طب سنتی
بامیه در طب سنتی به عنوان یک گیاه دارویی مورد استفاده قرار میگیرد و خواص متنوعی دارد. در این حوزه، بامیه به دلیل طبع سرد و تر خود به عنوان درمانی مؤثر برای برخی از بیماریها و مشکلات بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از کاربردهای درمانی بامیه در طب سنتی عبارتاند از:
- درمان سوزاک و درد ادرار: بامیه با آبپز شده میتواند برای کاهش درد سوزاک و تسریع در درمان مشکلات ادراری مؤثر باشد.
- ضماد برای التیام زخم: استفاده از ضماد بامیه میتواند در فرآیند التیام زخمها به کار رود.
- درمان سفلیس: جوشانده ریشه گیاه بامیه ممکن است در درمان سفلیس مؤثر باشد.
- تسکین زخمهای سیستم گوارشی: لعاب بامیه میتواند در کاهش مشکلات مرتبط با زخمهای اثنیعشر و ورم روده مؤثر باشد.
- کاهش خونریزی سینه: مصرف بامیه ممکن است به کاهش خونریزی سینه کمک کند.
- دفع سنگ مثانه: جوشانده بامیه ممکن است در دفع سنگ مثانه تأثیرگذار باشد.
- ضدسودا و تقویت کننده قلب: مصرف گل بامیه به عنوان یک دمکرده ضدسودا و تقویتکننده قلب مطرح است.
- ضدتشنج: تخم بامیه به عنوان دمکرده ضدتشنج شناخته میشود.
- تأثیر درمانی بر روی گواتر: برخی افراد با گواتر ممکن است از مصرف گیاه بامیه به دلیل حاوی ید بهرهمند شوند.
- ضدعفونیکننده و کاهنده فساد خون، بلغم و صفرا: بامیه به دلیل ویژگیهای ضدعفونیکنندهاش در تنظیم ترشحات غدد داخلی نقش دارد.
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان بلغم با درمان های سنتی و همچنین مراکز مرتبط با آن در اهواز می توانید به این لینک رجوع کنید: پزشکان طب سنتی در اهواز
مهم است توجه داشته باشید که این اطلاعات مبتنی بر طب سنتی هستند و قبل از هر استفاده درمانی، مشورت با پزشک یا متخصص درمان مناسب است. همچنین، تأثیرات بامیه بر روی هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
موارد احتیاط در مصرف گیاه بامیه
در حین مصرف بامیه، مواردی وجود دارند که باید به آنها توجه ویژهای داشته باشید. اولین نکته مربوط به میزان بالای اگزالات در بامیه است. این ترکیب میتواند به کلیه و سنگهای صفراوی متصل شده و رشد آنها را تشویق کند که ممکن است مشکلات مرتبط را تشدید کند.
همچنین، بامیه سرخشده میتواند باعث افزایش مصرف کلسترول در رژیم غذایی شود؛ بنابراین، در صورت تمایل به حفظ تعادل کلسترول خوب، مناسب است از روغن بامیه در پختوپز با حداقل میزان استفاده کنید و از تدابیر مناسب برای کنترل مصرف کلسترول پیروی کنید.
مصرف بامیه در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود.
نحوه مصرف بامیه
بامیه را میتوان به صورت خام، پخته یا کنسرو شده مصرف کرد. بامیه خام را میتوان به سالادها، سوپها یا خورشها اضافه کرد. بامیه پخته را میتوان به تنهایی یا به همراه سایر سبزیجات بخارپز یا آبپز کرد. بامیه کنسرو شده را میتوان به صورت مستقیم مصرف کرد یا از آن برای تهیه غذاهای مختلف استفاده کرد.
همچنین علاوه بر خورشت، ترشی بامیه هم محبوبیت زیادی در بین ایرانیان دارد. اگر جزو افرادی هستید که خورشت یا ترشی بامیه را دوست ندارید، میتوانید بامیه خشک شده را پودر کرده و به دیگر خورشتها یا ماست اضافه کنید.
سخن آخر
بامیه، گیاهی پرخاصیت و محبوب است که میتواند به سلامتی انسان کمک کند. این گیاه را میتوان به روشهای مختلف مصرف کرد و از خواص آن بهرهمند شد. بهتر است پیش از مصرف هرگونه گیاه دارویی در جهت بهبود و درمان با پزشک و یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت نمایید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه دارویی بامیه و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "معرفی گیاه دارویی بوقناق و خصوصیات درمانی آن" نیز مطالعه نمایید.