در این مطلب از سایت پی جو به بررسی خواص زرشک در طب سنتی و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
خواص زرشک در طب سنتی ، از قدیم تا امروز
مجله سلامت پی جو - زرشک یک گیاه با نام علمی Berberis vulgaris است که دارای موارد مصرف متعددی در طب سنتی و مدرن هست. زرشک، میوهای خوشمزه و پرخاصیت است که در ایران بهویژه در استان خراسان جنوبی کشت میشود. این میوه منبع غنی آنتیاکسیدانها، ویتامینها و مواد معدنی است و خواص زیادی برای سلامتی دارد. این گیاه به دلیل حاوی ماده بربرین، دارای اثرات درمانی متعددی است. بربرین دارای خواص ضد میکروبی، ضد تومور، ضد التهاب و کاهندهی اختلالات عصبی هست.
همچنین زرشک میتواند در پیشگیری از اختلالات عروق کرونر مؤثر باشد. از مصرف زرشک به منظور رفع تشنگی و عطش هم میتوان استفاده کرد و اثرات درمانی آن در بیماریهای کبدی و اسهال خونی آمیبی نیز مشاهده شده است. علاوه بر این، زرشک دارای خواص آنتیاکسیدانی، ضد انگلی، ضد التهاب و کاهندهی قند، کلسترول، تریگلیسرید و فشار خون است. این تنوع در اثرات درمانی زرشک آن را به یک منبع معتبر در طب سنتی و مدرن تبدیل میکند.
مکانیسم اثر خواص زرشک
تحقیقات ثابت کرده است که بربرین موجود در گیاه زرشک می تواند عملکرد کبدی و ترشح صفرا را بهبود دهد و باعث کاهش چربی های بدن گردد. همچنین بربرین برای پایین آوردن قند خون مانند متفورمین تأثیر گذار می باشد و مکانیسم عمل آن شامل مهار آلدوزردوکتاز، القاء گلیکولیز و پیشگیری از مقاومت به انسولین از طریق افزایش بیان گیرنده های انسولینی می باشد. زرشک تأثیر زیادی در درمان لیشمانیوزیس، جلوگیری از رشد باکتری ها، کاهش انقباض عضلات صاف، کاهش التهاب، جلوگیری از تجمع پلاکت ها، تحریک ترشح صفرا و کاهنده ی فشار خون می باشد.
تحقیقات ثابت کرده است که آلکالوئیدهای گیاه زرشک قادرند ایمنی به واسطه ی سلول های T را افزایش دهند. علاوه بر این عصاره ی گیاه زرشک در مهار پروتئین فعال کننده ی سلول های هپاتومای انسانی مؤثر می باشد. همچنین مطالعات نشان می دهد که عصاره ی زرشک دارای خاصیت آنتی هیستامینی و آنتی کولینرژیکی می باشد و باعث مهار استیل کولین استراز می شود. مصرف گیاه زرشک موجب مهار آنزیم تیروزین دکربوکسیلاز و تیروزین هیدروکسیلاز می شود می شود که منجر به کاهش ترکیبات دوپامین در سلول ها می گردد.
فارماکوکینتیک زرشک
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
از قسمت های مختلف گیاه زرشک (ریشه، پوست، ساقه، برگ، گل، میوه) استفاده های مختلف دارویی می شود. این گیاه شامل آلکالوئیدهای بربرین، بربامین، پالماتین، اکسی اکانتین و ژاتروریزین است. بربرین مهمترین آلکالوئید جدا شده از این گیاه می باشد. همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی ترکیبات فنولی و تری ترپنوئید می باشد.
استفاده از زرشک در طب سنتی
زرشک از دیرباز در طب سنتی ایران برای درمان بیماریهای مختلف استفاده میشده است. از جمله کاربردهای زرشک در طب سنتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خواص زرشک برای درمان اسهال و یبوست
- خواص زرشک برای درمان سنگ کلیه
- خواص درمانی زرشک برای کبد چرب
- خواص زرشک برای درمان درمان زخم معده
- خواص این گیاه درمانی برای دیابت
- خواص زرشک برای درمان فشار خون بالا
- خواص زرشک برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا
- خواص این میوه برای درمان آرتروز
خواص درمانی زرشک
درادامه توضیحات کامل تری در خصوص خواص و فواید زرشک در طب سنتی داده می شود با ما همرا باشید.
خواص آنتیاکسیدانی زرشک
زرشک منبع غنی آنتیاکسیدانها است. آنتیاکسیدانها ترکیباتی هستند که به محافظت از سلولها در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک میکنند. رادیکالهای آزاد ترکیباتی هستند که در اثر عواملی مانند آلودگی هوا، دود سیگار و اشعه ماوراء بنفش ایجاد میشوند و میتوانند به سلولهای بدن آسیب برسانند. آنتیاکسیدانهای موجود در زرشک میتوانند از بروز بیماریهای مختلف مانند بیماریهای قلبی، سرطان، دیابت و آلزایمر جلوگیری کنند.
خواص ضدالتهابی زرشک
زرشک دارای خواص ضدالتهابی نیز هست. التهاب یک پاسخ طبیعی بدن به آسیب یا عفونت است، اما التهاب مزمن میتواند منجر به بروز بیماریهای مختلف مانند آرتروز، بیماری قلبی و سرطان شود. آنتیاکسیدانهای موجود در زرشک میتوانند به کاهش التهاب کمک کنند.
خواص قلبیعروقی زرشک
زرشک دارای خواص قلبیعروقی نیز هست. این میوه میتواند به کاهش فشار خون، کلسترول و تریگلیسیرید خون کمک کند. کاهش فشار خون، کلسترول و تریگلیسیرید خون میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی مانند سکته قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد.
خواص ضدسرطانی زرشک
زرشک دارای خواص ضدسرطانی نیز هست. این میوه میتواند به کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان مانند سرطان سینه، سرطان پروستات و سرطان روده بزرگ کمک کند. آنتیاکسیدانهای موجود در زرشک میتوانند به جلوگیری از آسیب DNA سلولها کمک کنند که این امر میتواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.
خواص تقویتکننده سیستم ایمنی بدن زرشک
زرشک دارای خواص تقویتکننده سیستم ایمنی بدن نیز میباشد. این میوه میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند تا بدن بتواند در برابر عفونتها مقاومت کند. ویتامین C موجود در زرشک یک آنتیاکسیدان مهم است که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.
خواص چشمی زرشک
زرشک دارای خواص چشمی نیز میباشد. این میوه میتواند به بهبود سلامت چشم و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای چشمی مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا کمک کند. آنتیاکسیدانهای موجود در زرشک میتوانند به محافظت از چشمها در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کنند.
خواص گوارشی زرشک
زرشک دارای خواص گوارشی نیز هست. این میوه میتواند به بهبود هضم غذا، کاهش اسهال و درمان زخم معده کمک کند. فیبر موجود در زرشک برای سلامت گوارش ضروری است. فیبر به تنظیم حرکات روده و جلوگیری از یبوست کمک میکند.
روشهای مختلف مصرف زرشک
زرشک را میتوان بهصورت تازه، خشکشده، مربا، شربت، آب زرشک و یا بهعنوان چاشنی در غذاها مصرف کرد.
مصرف تازه زرشک
زرشک تازه یکی از خوشمزهترین و سالمترین روشهای مصرف زرشک است. زرشک تازه را میتوان بهعنوان میانوعده، دسر یا بهعنوان چاشنی در غذاها مصرف کرد.
مصرف زرشک خشکشده
زرشک خشکشده نیز یکی از روشهای محبوب مصرف زرشک است. زرشک خشکشده را میتوان بهعنوان میانوعده، دسر یا بهعنوان چاشنی در غذاها مصرف کرد.
مربای زرشک
مربای زرشک یکی از محبوبترین انواع مربا در ایران است. مربای زرشک را میتوان بهعنوان صبحانه، میانوعده یا دسر مصرف کرد.
شربت زرشک
شربت زرشک یک نوشیدنی خوشمزه و مقوی است که میتواند به بهبود سلامت قلب، کاهش فشار خون و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
آب زرشک
آب زرشک یک نوشیدنی خوشمزه و مقوی است که میتواند به بهبود سلامت قلب، کاهش فشار خون و درمان اسهال کمک کند.
زرشک بهعنوان چاشنی
زرشک را میتوان بهعنوان چاشنی در غذاهای مختلفی مانند پلو، خورش، سالاد و ماست استفاده کرد. زرشک به غذاها طعم و رنگ خاصی میدهد.
توصیهها و احتیاط در مصرف زرشک
در مصرف زرشک زیادهروی نکنید، زیرا ممکن است باعث ناراحتی معده شود. اگر به بیماریهای خاصی مانند دیابت، فشار خون بالا یا مشکلات گوارشی مبتلا هستید، قبل از مصرف زرشک با پزشک خود مشورت کنید. استفاده از گیاه زرشک در دوران بارداری مجاز نمی باشد. این گیاه به عنوان یک ماده ی تراتوژن از جفت عبور کرده و می تواند در جریان رشد و تمایز بافت های مختلف جنین اثر منفی گذارد.
مصرف زرشک در دوران بارداری سبب افزایش انقباضات رحمی می شود. و آتروفی نمودن آندومتر به دلیل ویژگی ضد استروژنی آن و مهار دریافت اکسیژن توسط سلول ها می شود که همگی موجب عدم تغذیه ی کامل جنین و در نتیجه بروز ناهنجاری در آن و سقط جنین می شود. همچنین بربرین موجود در این گیاه در زنان باردار موجب افزایش سطح بیلی روبین و به دنیا آمدن نوزادان با زردی می شود.
همچنین برای جست و جو در خصوص پزشک متخصص زنان و زایمان و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: دکتر اکرم ترتیفی زاده متخصص زنان و زایمان و نازایی
سخن آخر
زرشک یک میوه خوشمزه و پرخاصیت است که میتواند نقش مهمی در سلامتی ایفا کند. با مصرف زرشک بهصورت منظم میتوانید از خواص آن برای بهبود سلامت قلب، کاهش فشار خون، کاهش خطر ابتلا به سرطان، تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود سلامت چشم و درمان بیماریهای گوارشی بهرهمند شوید. با توجه به خواص ارزشمند زرشک، توصیه میشود که این میوه را بهصورت منظم در رژیم غذایی خود بگنجانید. توجه داشته باشید پیش از مصرف هرگونه گیاه دارویی با پزشک و یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص میوه زرشک و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "طرز تهیه مربای زرشک با زرشک قرمز تازه" نیز مطالعه نمایید.