نقص سپتوم دهلیزی یا ASD یکی از شایع‌ترین انواع ارثی بیماری های قلب و عروق است. به دلیل سوراخ بودن دیواره (سپتوم) بین دو حفره بالایی قلب (دهلیزها)، بیمار دچار علائمی مانند تنگی نفس و آریتمی قلب می شود. با ما درمان و علائم بیماری ASD را در این مقاله مجله سلامت پی جو بشناسید.
نقص سپتوم دهلیزی چیست؟
قلب انسان دو حفره فوقانی (دهلیز) و دو حفره پایینی (بطن) دارد. نقص سپتوم دهلیزی یک سوراخ در دیواره بین دو دهلیز است که باعث ایجاد ارتباط غیر طبیعی خون دو دهلیز چپ و راست می شود. به دلیل وجود سوراخ سپتوم قلب، خون وریدی (خون غنی از کربن دی اکسید) با خون شریانی (خون غنی از اکسیژن) مخلوط می شود. این بیماری علت کاهش عملکرد اکسیژن رسانی قلب به اعضا و همچنین اختلال عملکرد ریه برای تبادل گازها O2 و CO2 است.
بهتر است قبل از این که علائم را بخوانید و نگران شوید ابتدا برای تشخیص بیماری توسط پزشک متخصص قلب اقدام کنید.
حقایقی کوتاه درباره نقص سپتوم دهلیزی و درمان آن
- این بیماری قلبی مادرزادی (ژنتیکی) است و برای چندین سال ممکن است بدون علائم باشد.
- معمولا علائم آریتمی و تنگی نفس یا زمانی که فشار خون ریوی و آمبولی رخ دهد این بیماری تشخیص داده می شود.
- در اغلب موارد نقص سپتوم دهلیزی تا زمانی که عارضه ی جدی ایجاد نکند، تشخیص داده نمی شود.
- در بیشتر مواقع دکتر برای تشخیص قطعی سپتوم دهلیزی معاینه اکو کاردیوگرافی انجام می دهد. درمان نیز به نوع نقص دیواره بستگی دارد.
- نام نقص سپتوم دهلیزی به انگلیسی Atrial septal defect یا ASD است.
- در اغلب موارد، سوراخ دهلیز قلب بیماران طی سه سال اولیه زندگی خود به خود برطرف می شود. با این حال حدود ۱۰ تا ۲۰٪ بیماران نیاز به درمان دارند (مانند جراحی).
علل ایجاد نقص سپتوم دهلیزی
نقص سپتوم دهلیزی از دومین بیماری قلبی مادرزادی شایع در دنیا است. تقریبا از بین هزار کودک، چهار کودک دچار این عارضه می شوند و فراوانی آن در زنان و دختران بیشتر است. بیماری ASD در مرحله جنینی رشد قلب ایجاد می شود و معمولا تا ۳ سالگی خود به خود درمان می شود. یعنی حفره بین دو دهلیز به تدریج بسته می شود.
در نقص سپتوم دهلیزی به دلیل ارتباط بین دو دهلیز و اختلاف فشار موجود، خون از دهلیز چپ به دهلیز راست جریان می یابد. در نتیجه یک چرخه بیهوده به وجود می آید و خون اکسیژن دار به جای رفتن به سوی اندام ها به ریه باز می گردد. همچنین سمت راست قلب خون بیشتری باید در خود جای دهد و ممکن است گشاد شود.
انواع نقص سپتوم دهلیزی
بر اساس مکان ASD را می توان به موارد زیر طبقه بندی کرد:
این نقص در حفره اول یعنی در وسط سپتوم بین دهلیزی وجود دارد. در ۵۰ درصد از موارد این سوراخ خود به خود در سه سال اول زندگی بسته می شود.
این نقص در پایین ترین قسمت سپتوم دهلیزی وجود دارد. در ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد اغلب با نقص دریچه قلب همراه است و همیشه برای درمان بیماری نیاز به جراحی است.
این نقص در بالاترین قسمت سپتوم دهلیزی، نزدیک ورید اجوف فوقانی یا تحتانی وجود دارد. نقص سپتوم ورید اغلب با بازگشت غیر عادی وریدی های ریوی به دهلیز راست یا ورید اجوف همراه است و ۱۰ الی ۱۵ درصد نیاز به جراحی دارند.
- نقص سینوس کرونر: این نقص در سقف سینوس کرونر وجود دارد و ۳ تا ۵ درصد موارد را تشکیل می دهد.
- سوراخ اختراع بیضی: این یک نقص سپتوم دهلیزی نیست، بلکه شامل عدم ادغام سپتوم اولیه و سپتوم ثانویه است.
- سوراخ دهلیز معمولی: وضعیت شدید ASD است که در آن سپتوم بین دهلیزی اصلا تشکیل نمی شود، بنابراین یک اتاق دهلیزی بزرگ در قلب به وجود می آید.
علائم نقص سپتوم دهلیزی
نقص سپتوم دهلیزی اغلب در کودکان بدون علامت است. اگر این سوراخ قلب به طور خود به خود بسته نشود، عوارض زیر را ایجاد می کند:
- افزایش فشار خون ریوی (پرفشاری ریوی می تواند باعث نارسایی قلبی شود)
- آریتمی های دهلیزی: مانند تاکی کاردی فوق بطنی، فلوتر دهلیزی یا فیبریلاسیون دهلیزی
- نارسایی قلبی (سمت راست قلب مجبور است برای پمپاژ خون اضافی به رگ ها بیشتر کار کند.)
- سندرم آیزن منگر
- آمبولی متناقض (عبور میکرو آمبولی از سوراخ دهلیز قلب می تواند منجر به سکته مغزی یا ترومبوآمبولیک شود.)
- بیمار حتی برای چند دقیقه هم نمی تواند ورزش کند
- خستگی مزمن
- تنگی نفس (تنگی نفس هنگام انجام فعالیت های بدنی)
- عفونت های تنفسی مکرر
تشخیص قطعی با اکوکاردیوگرافی
پزشک متخصص با بررسی تاریخچه پزشکی شما و سوابق خانوادگی، معیانات بالینی را انجام می دهد. از آن جایی که نقص سپتوم دهلیزی اغلب بدون علامت است و به طور تصادفی در طول معاینات پزشکی دیگر تشخیص داده می شود، بعد از آن پزشک الکتروکاردیوگرافی برای بررسی کامل تر وضعیت قلب انجام می دهد. گاهی اوقات نیاز به رادیوگرافی قفسه سینه است که کاردیومگالی و برجسته شدن عروق ریوی را نشان می دهد. کاردیومگالی چیست و بزرگ شدن قلب چه علائمی دارد؟
برای نوبت گیری آنلاین به بهترین پزشکان فوق تخصص اکوکاردیوگرافی یا اکوکاردیوگرافی داپلر (رنگی) در شیراز مراجعه کنید.
درمان نقص سپتوم دهلیزی
در بیشتر موارد ASD در سه سال اول بعد از تولد بسته می شود، بنابراین هیچ درمانی به جز نظارت دقیق بیمار از طریق اکوکاردیوگرام های دوره ای لازم نیست. اگر ASD بسته نشود، بزرگتر از ۸ میلی‌متر باشد، یا در صورت وجود نقص های دیگر قلب برای بستن ارتباط بین دهلیز ها نیاز به جراحی است.
اصلی ترین روش های درمان نقص سپتوم دهلیزی جراحی قلب باز و بستن سوراخ دهلیز با دستگاه ترانس کاتتر هستند.
بستن سوراخ دهلیز با دستگاه ترانس کاتتر:
برای درمان ASD، این روش در مقایسه با جراحی قلب کلاسیک روش کم تهاجمی تری است. در این روش یک پروتز چتری شکل که ارتباط بین دو دهلیز را می بندد، با استفاده از یک کاتتر که در ورید فمورال به قلب وارد می شود، قرار داده می شود. اما این روش نمی تواند تمامی نقص های سپتوم دهلیزی را درمان کند. مزایای این روش عبارتند از:
- این روش فقط نیاز به یک سوراخ در محل قرار گیری کاتتر دارد.
- دوره نقاهت نسبت به روش جراحی کمتر است و بهبودی سریع حاصل می شود.
- نتایج کاتتریزاسیون قلبی عالی است.
جراحی قلب باز
این عمل تهاجمی تر و پیچیده تر است از روش قبلی است. بنابراین به دلیل خطرات و عوارض احتمالی نیاز است حداقل با دو پزشک متخصص قلب مشورت کنید.
معمولا جراحی قلب باز برای انواع خاصی از نقص سپتوم دهلیزی مانند نقص ورید انجام می شود.
اگر از بیماری قلبی نقص سپتوم دهلیزی رنج می برید، برای تشخیص یا درمان می توانید به جراحان متخصص قلب مراجعه کنید.
منبع: پی جو
معرفی ASD در
Wikipedia تشخیص علائم (
KidsHealth) و درمان (
Heart.org) نقص سپتوم دهلیزی
انتشار محتوای صفحه فوق تنها با اجازه کتبی و درج منبع امکان پذیر می باشد.
بانک مشاغل برتر