نقد و بررسی کتاب سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سفر معنویاش
روابط انسانی با پیچیدگیهای بسیاری همراه است. روابطی که «شوپنهاورِ» فیلسوف را وامیدارد تا در انزوا و تنهایی زندگی کند. هرچند در ارتباطهای انسانی لذت و رهایی کمنظیری وجود دارد اما گاهی زخمهای ماندگاری نیز بر انسان باقی میگذارد. موراکامی در سیزدهمین داستان بلند خود از پیچیدگیهای وظایف انسان در روابطش حرف میزند. سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سفر معنویاش شرحی پرکشش از افراد دایرهی دوستان صمیمی است که ناخواسته باعث رنجی ماندگار در دیگری شدهاند.
هاروکی موراکامی؛ معروفترین چهره ادبیات ژاپن
هاروکی موراکامی یکی از شناختهشدهترین چهرههای ادبیات ژاپن در سال ۱۹۴۹ در شهر کیوتوی ژاپن به دنیا آمد. از دوران کودکی به فرهنگ غرب و موسیقی و ادبیات روسیه علاقهمند شد. موراکامی با خواندن آثار «فرانتس کافکا»، «چارلز دیکنز»، «فئودور داستایفسکی»، «ریچارد براتیگان» و «جک کرواک» رشد کرد. تاثیر ادبیات جهان بر افکار و ذهنیات او در کتابهایش روشن است. موراکامی نویسندهای قصهگو است که غالب آثارش را با سبک رئالیسم جادویی (واقعگرایی جادویی) و سورئال (فراواقع گرایی) نوشته است. داستانهای کوتاه و بلند او با محوریت انسان، انزوا و مفهوم زندگی روایت میشوند.
هاروکی موراکامی اولین کتاب خود را با نام «به آواز باد گوش بسپار» در سال ۱۹۷۹ منتشر کرد و به فاصلهی دو سال، دو کتاب دیگر با محوریت شخصیت «بوکو» و در دنبالهی کتاب اولش نوشت. او که به همراه همسرش یک بار جاز را اداره میکرد، بعد از نگارش سومین کتابش بار را فروخت و بهطور حرفهای و تمام وقت به نویسندگی روی آورد. با انتشار کتاب «جنگل نروژی» -تنها اثر او به سبک رئالیسم یا واقعگرایی- به محبوبیت و شهرت زیادی دست یافت. کتاب چندین بار تجدید چاپ شد و توجه منتقدین و مردم –بهخصوص- جوانان را به خود جلب کرد. موراکامی بعد از چاپ «جنگل نروژی» به اروپا و سپس به آمریکا رفت.
موراکامی در طول فعالیت ادبیاش موفق شد جایزهی فرانتس کافکا، نشان معتبر ادبی که هر ساله در کشور چک به نویسندگان اهدا میشود و جایزهی بینالمللی فرانک اوکانر، جایزهای برای بهترین داستانهای کوتاه که سالانه در ایرلند برگزار میشود را بهدست آورد.
هاروکی موراکامی در حال حاضر هفتاد ساله است. هر روز چهار صبح بیدار میشود، شش ساعت به نوشتن مشغول است و نه کیلومتر میدود. او در شهری مسکونی در ژاپن زندگی میکند.
مروری بر آثار موراکامی
موراکامی نویسندهی پرکاری است و در مدت ۴۰ سالهای که در عرصهی ادبیات فعالیت میکند، کتابهای داستانی کوتاه و بلند زیادی نوشته است. میان آثار منتشر شدهی او میتوان به چند کتاب برجستهی او اشاره کرد.
«به آواز باد گوش بسپار» اولین کتاب موراکامی با داستانی نه چندان قدرتمند است که با روایتی سریع و پرکشش به اثری خواندنی تبدیل شده است. روایتی سرراست از روابط و درونیات مردی به نام «بوکو». رمان «پینبال، ۱۹۷۳» در دنبالهی کتاب «صدای باد را بشنو» نوشته شده است و زوایای دیگری از شخصیت قهرمان داستان را روشن میکند. «شکار گوسفند وحشی» داستانی در بستر یک اتحادیهی سیاسی - صنعتی است که با شرح ذهنیات قهرمان داستان، تضادهای میان خواست انسانها و وضعیت موجود را بیان میکند.
این سه اثر با نام سهگانهی موش صحرایی شناخته میشوند. موراکامی دو کتاب اول از این سهگانه را ناتوان و نابالغ میداند و دربارهی تجربهی نوشتن «شکار گوسفند وحشی» گفته است: «اولین کتابی بود که میتوانستم نوعی احساس شادی را برای روایت یک داستان احساس کنم. وقتی یک داستان خوب میخوانید، فقط خواندن را ادامه میدهید و از آن لذت میبرید. من وقتی یک داستان خوب نوشتم، فقط از نوشتن لذت بردم.»
مجموعه داستان «پس از زلزله» دربارهی خشونت پنهان در جامعهی مدرن ژاپن است. موراکامی در روایت داستانهای کوتاه این مجموعه رمز و رازهای مشترکی آورده است که داستانها را به هم پیوند میدهد و باعث شده تا بعضی از منتقدین این اثر موراکامی را یک رمان بدانند.
«ماجرای پرنده باد شده» روایتی به سبک سورئال از زندانی شدن همسر قهرمان داستان در مکانی متافیزیکی است. موراکامی در این اثر مفهوم خشونت و عشق را بازتعریف میکند. «سرزمین عجایب پخته شده و پایان جهان» نام کتاب دیگری از هاروکی موراکامیست که دنیایی فانتزی با شمایل یک شهر دارد. شخصیت اصلی رمان باید میان دنیایی با مردم بدون سایه و دیوارهای عظیمش و جهان بیرونی، یکی را برای زندگی کردن انتخاب کند. وبسایت پابلیشرز ویکلی در یکی از مقالههایش نوشته است: «اگر گابریل گارسیا مارکز و اچ. جی. ولز با یکدیگر رمانی بنویسند، امکان دارد چیزی شبیه این رمان شود.»
«1Q84» روایتی فراواقعی از جریان حساسیت برانگیز گروههای مذهبی با محوریت سیاست، مذهب و روح انسان است. «کافکا در کرانه»، یکی از مهمترین و پیچیدهترین آثار موراکامی است که سه شخصیت اصلی از سه نسل متفاوت دارد. داستانی سورئال که قهرمانهایش در رنج هستند و قصد دارند پا به دنیایی دیگر بگذارند. روایتی پیچیده و خواندنی دربارهی سرنوشت و تقدیر انسان.
کتاب «رقص رقص رقص» نام اثری دیگر از موراکامی است که بسیاری از منتقدان آن را اثری با ریتم کند و خسته کننده خواندند. اثری دربارهی کاپیتالیسم مدرن، مصرف گرایی و اقتصاد ژاپن. در این کتاب «بوکو» قهرمان اولین کتاب موراکامی و جستوجوی کیکی که ساخته بود، دستمایهی روایت داستان میشود.
نگاهی به سبک نوشتار نویسنده کافکا در کرانه
موراکامی نویسندهای ژاپنی است که دغدغههای همهگیر و جهان شمول را در بستر روایتهایی به سبک رئالیسم جادویی بیان میکند. غالب آثار او بر اساس انگیزه و نیاز وسواسآلود انسانها برای کشف هویت خود، پاسخ به پرسشهای ذهن، چرایی از دست رفتن روابط و بازیابی آن چه از دست رفتنش زخم ایجاد میشود، شکل گرفتهاند. موراکامی همواره به وفادار نبودن به ادبیات ژاپن محکوم بوده است. او دربارهی سبک نوشتار خود در مصاحبهای با گاردین میگوید: «ما که دقیقا بعد از جنگ به دنیا آمدیم، در فرهنگ آمریکایی بزرگ شدیم: من همیشه به آهنگهای جاز و پاپ آمریکایی گوش میدادم و سریالهای تلویزیونی آمریکایی میدیدم؛ برایمان دریچهای بود رو به جهانی متفاوت. اما به هر حال پس از مدتی سبک خود را پیدا کردم، که نه ژاپنی بود و نه آمریکایی، سبک خودم بود.»
موراکامی با بیانی سرراست و ساده موضوعات پیچیدهای مثل ناخوداگاه انسان را واکاوی میکند. او با ایجاد محیطی فراواقعی، مفهوم و حقیقت انسانیت را به چالش میکشد.
در یکی از مقالههای منتشر شده دربارهی نوشتار موراکامی آمده است: «کارهای او نمایانگر فرهنگ ژاپنی نیستند، بلکه واکاوی سوالاتی هستند که تمام انسانیت را در بر میگیرند. طبیعت فرد چیست؟ معنای شادی یا موفقیت در عصر جهانی چیست؟ روح چیست و ما چگونه آن را بهدست میآوریم؟ چرا بعضیها از ساختار جوامع معاصر خوششان نمیآید و چه جایگزینهایی دارند؟ اینها تنها معدود سوالاتی هستند مه موراکامی خطاب قرار میدهد و این سوالات همهی ما را در بر میگیرند.»
معرفی کتاب سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سفر معنویاش
موراکامی سیزدهمین رمان خود با نام سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سفر معنویاش را در سال ۲۰۱۳ منتشر کرد. کتاب با روایتی پرکشش و ضربآهنگی سریع، پیچیدگیهای روابط دوستانه میان انسانها را شرح میدهد. سوکورو تازاکی بیرنگ با زبان راوی و از ذهن سوکورو، قهرمان داستان شرح داده میشود. این کتاب بار دیگر موراکامی را در کانون توجه مخاطبانش قرار داد.
«مهدی غبرایی» که کتاب را با عنوان «سوکورو تازاکی بیرنگ و سالهای سرگشتگی» ترجمه کرده است دربارهی استقبال از اثر موراکامی گفته است: «نسخه ژاپنی این کتاب در ژاپن پس از انتشار در یک هفته یک میلیون نسخه فروش داشته است و نسخه انگلیسی آن نیز به اندازهای مورد توجه مخاطبانش در انگلستان قرار گرفت که برای خریدن آن صفهای طولانی از سوی مردم ایجاد شده بود.»
خلاصه داستان کتاب سوکورو تازاکی بیرنگ
سوکورو تازاکی جوان ۲۶ سالهایست که ایستگاههای قطار را طراحی میکند و در انزوایی خودخواسته تنها با دوستش سارا در ارتباط است. انزوایی که ریشه در گذشتهاش دارد.
مخاطب در بخشهای ابتدایی کتاب متوجه میشود که سوکورو در دوران دبیرستان چهار دوست صمیمی داشته که تمام آنها در نام فامیلشان اسم یک رنگ داشتهاند؛ همه جز سوکورو که بیرنگ بوده است. سوکورو پس از پایان دوران دبیرستان برای ادامهی تحصیل به دانشکدهی مهندسی توکیو میرود. او در دومین تابستانی که برای دیدار خانواده و دوستانش برمیگردد متوجه اتفاق عجیب و دردناکی میشود؛ ارتباط عمیق و نزدیک گروه پنج نفرهشان از بین رفته است.
مطالب مرتبط:
معرفی کتاب بعد از زلزله نوشته هاروکی موراکی
معرفی کتاب خوبی خدا
نقد و بررسی کتاب بعد از تاریکی اثر هاروکی موراکی
منبع: فیدیبو