در این مطلب از سایت پی جو به بررسی موارد مصرف گیاه پونه و کارکرد آن در طب سنتی به همراه توضیحات تکمیلی در خصوص این گیاه دارویی پرداخته شده است.
موارد مصرف گیاه پونه و کارکرد آن در طب سنتی
مجله سلامت پی جو - پونه Pennyroyal، یک گیاه از خانواده نعناع، با اسانس روغنی فرار یا روغن منتول شناخته میشود و حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامینهای A، B، C، کلسیم، تانن و مواد رزینی است. این گیاه به خوبی در فصل گرما و در خاکهای مرطوب و غنی از مواد آلی، مانند کود برگ، رشد میکند. پونه کوهی نیز یک نوع دیگر از این گیاه است که در کنار چشمهها و آب ذوب شده برف به صورت وحشی رشد میکند. بهترین زمان برای چیدن این نوع پونه، اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت است.
طعم این گیاه در ابتدا گرم، گس و تلخ است، اما با گذر زمان در دهان حس خنکی ایجاد میکند. همچنین دارای بوی مطبوع و قابل تشخیصی است که فضای خانه را مطبوع نگه میدارد و حشرات موذی را دور میکند. پونه قابل کشت در گلدان و قرار دادن در بالکن است و از طریق ریشه نیز میتوان آن را تکثیر کرد.
پونه به طور سنتی برای مقابله با سرماخوردگی، مشکلات تنفسی، مثانه و بیماری کبد، نفخ شکم و درد معده مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین به عنوان روشی برای سقط جنین یا شروع دوره قاعدگی نیز به کار رفته است. در ادامه با خواص و کارکرد های این گیاه دارویی بیشتر آشا می شویم با ما همراه باشید.
مکانیسم اثر گیاه پونه
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
پونه به دلیل حاوی ترکیباتی چون هسپیریدین و منتول، اثراتی متعدد در سیستم هورمونی بدن انسان اعمال میکند. تحقیقات نشان میدهد که هسپیریدین، موجود در برگهای پونه، به صورت ممانعتی علیه انتقال تستوسترون به گیرندههای آندروژنی عمل کرده و این موجب کاهش مشارکت این هورمون در سنتز آندروژنها میشود. همچنین، منتول موجود در پونه تحریککننده نورونهای بویایی گابا ارژیک در هیپوکامپ است و این تحریک منجر به افزایش اثر مهاری این نورونها بر سلولهای گنادوتروپ هیپوفیز و نورونهای GnRH هیپوتالاموسی میشود. این اثرات ممکن است در تنظیم فعالیت هورمونها و سیستم تولید مثل در بدن نقش داشته باشد و تأثیر بر تولید مثل و میل جنسی را در آقایان به همراه داشته باشد.
فارماکوکینتیک گیاه پونه
پونه، گیاهی با فارماکوکینتیک متنوع است، حاوی ترکیباتی چون تانن، مواد رزینی، مواد تلخ، قند، پکتین و اسانس. اسانس پونه شامل ترکیباتی نظیر پولگون، لیمونن، دیپانتن، منتول، هیسپریدین، دیوسمین و آزولن است. این ترکیبات میتوانند تأثیرات مختلفی در فرآیندهای فارماکوکینتیک، از جمله جذب، توزیع، متابولیسم و دفع داروها در بدن داشته باشند. برای درک دقیقتر اثرات و تأثیرات این ترکیبات، نیاز به تحقیقات بیشتر در زمینه فارماکوکینتیک پونه و تأثیرات آن بر فرآیندهای بیوشیمیایی بدن است.
موارد مصرف گیاه پونه در طب سنتی
این گیاه با ویژگیهای بسیار متنوع، به عنوان بادشکن، مسکن درد در اندامهای گوارشی، خلطآور، ضدعفونیکننده، قابض، قاعدهآور، مسکن اعصاب و درمان بیاختیاری ادراری و همچنین به عنوان داروی ضد التهاب شناخته میشود. از آن به عنوان یک خنککننده، تسهیلکننده هضم، رفع سوء هاضمه و اسهال نیز بهره گرفته میشود. برای درمان جوشهای پوستی و نقرس نیز از پونه به صورت موضعی استفاده میشود. گیاه پونه به طور سنتی برای درمان اسپاسم، معرق و مدر، سقط جنین، کاهش درد قاعدگی، رفع تهوع و استفراغ، رفع افسردگی و تشنج و همچنین درمان سندروم روده تحریکپذیر بهره میشود.
پونه در طب سنتی برای درمان طیف وسیعی از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از مهم ترین موارد مصرف این گیاه عبارتند از:
تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا
پونه به دلیل حاوی منتول، یک ترکیب با ویژگیهای تحریککننده، به عنوان یک ابزار مفید در تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا شناخته شده است. این گیاه ممکن است با تحریک دستگاه تنفسی و ریهها، به تسهیل تنفس کمک کند. طرفداران پونه باور دارند که خاصیت خلطآور این گیاه باعث شل شدن مخاط و خلط در سیستم تنفسی میشود و به تنظیم و پاکسازی مسیرهای هوایی کمک میکند. استفاده از پونه به عنوان یک راهکار طبیعی و سنتی برای تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا ممکن است در تسهیل تنفس و بهبود راحتی فرد دارای تأثیر باشد. با این حال، همیشه مشورت با پزشک در صورت استفاده مداوم یا در صورت بروز علائم شدید توصیه میشود.
درمان مشکلات گوارشی
پونه دارای خواص ضد التهابی و ضد اسپاسمی است که میتواند به درمان مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال و یبوست کمک کند. پونه به عنوان یک گیاه سنتی در طی نسلها برای بهبود سلامت دستگاه گوارش به کار رفته است. این گیاه مفید برای تسکین مشکلات گوارشی مانند نفخ، گازها و درد معده است. نوشیدن چای پونه میتواند به کاهش علائم این مشکلات کمک کرده و خواص آنتی اسپاسمیک پونه میتواند در کاهش دردهای معده و گرفتگی معده مؤثر باشد. از آنجایی که پونه خواص ضد اسپاسم دارد، ممکن است به تسکین دردهای معده کمک نماید.
بعضی از طرفداران پونه معتقدند که این گیاه قابل استفاده برای بهبود عملکرد کبد و تنظیم تولید صفرا است که در نتیجه میتواند به هضم غذا و عملکرد بهتر گوارش کمک کند. با این حال، مهم است که هرگونه استفاده مداوم یا در صورت بروز مشکلات جدی، با متخصص یا پزشک مشورت شود.
درمان مشکلات تنفسی
پونه دارای خواص ضد التهابی و ضد اسپاسمی است که میتواند به درمان مشکلات تنفسی مانند آسم، برونشیت و سرفه کمک کند. پونه به دلیل خواص ضدعفونیکننده و ضدالتهابیاش، به عنوان یک گیاه مفید برای حمایت از سلامت ریه شناخته شده است. در صورت عفونت ریوی یا مشکلات تنفسی، مصرف دمنوش یا بخور پونه میتواند به بهبود وضعیت ریه و تسهیل در تخلیه مخاط کمک کند. این گیاه معمولاً به عنوان یک راهکار طبیعی برای تسکین علائم سرفه و التهابات ریوی در افرادی که دچار بیماریهای تنفسی هستند، مورد استفاده قرار میگیرد.
با این حال، باید توجه داشت که روغن پونه به دلیل اثرات قوی خود در برخی موارد ممکن است نامطمئن و حتی خطرناک باشد؛ بنابراین، هرگونه استفاده از روغن پونه برای بخور یا مصرف داخلی بهتر است با مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که مناسب و بدون خطر استفاده شود. استفاده از دمنوش پونه به عنوان جایگزین ممکن است یک گزینه مناسبتر باشد ولی نیاز به مشاوره با پزشک دارد، به ویژه اگر شخص دارای مشکلات جدی ریوی یا حساسیتهای خاصی باشد.
درمان مشکلات پوستی
پونه دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی است که میتواند به درمان مشکلات پوستی مانند آکنه، اگزما و پسوریازیس کمک کند. پونه به عنوان یک گیاه با خواص ضدالتهابی و غنی از آنتی اکسیدانها، اثرات مثبت زیادی برای سلامت پوست دارد. استفاده از روغن پونه به عنوان یک درمان طبیعی میتواند در مقابله با التهابات پوستی مؤثر باشد. آنتی اکسیدانهای موجود در پونه نه تنها میتوانند التهابات را کاهش دهند، بلکه از پوست در برابر آسیبهای ناشی از اشعههای خورشید و عوامل محیطی دیگر محافظت کنند.
همچنین، استفاده از روغن پونه به عنوان یک محصول ضد چین و چروک معرفی شده است. آنتی اکسیدانهای موجود در پونه میتوانند از آسیب پوستی ناشی از عوامل محیطی جلوگیری کرده و به حفظ جوانی و شادابی پوست کمک کنند. اگرچه استفاده از روغن پونه برای پوست ممکن است مفید باشد، افراد حساس به پونه باید پیش از استفاده، مشورت پزشکی کنند. همچنین، همواره تست پوستی انجام داده و واکنشهای حساسیتی را مشاهده کنید.
درمان مشکلات عصبی
پونه دارای خواص ضد اسپاسمی و ضد درد است که میتواند به درمان مشکلات عصبی مانند سردرد، میگرن و اضطراب کمک کند.
- همچنین برای جست و جو در خصوص درمان بیماری های مثانه عصبی و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان مثانه عصبی در شیراز
نحوه مصرف گیاه پونه
پونه را میتوان به صورتهای مختلفی مصرف کرد. برخی از روشهای مصرف این گیاه عبارتند از:
- دم کرده پونه: برای تهیه دم کرده پونه، مقداری پونه خشک را در آب جوش ریخته و اجازه دهید به مدت 10-15 دقیقه دم بکشد. سپس، دم کرده را صاف کرده و میل کنید.
- عرق پونه: عرق پونه نیز یکی از راههای مصرف این گیاه است. عرق پونه را میتوان به صورت گرم یا سرد میل کرد.
- روغن پونه: روغن پونه نیز دارای خواص درمانی است. روغن پونه را میتوان به صورت موضعی برای درمان مشکلات پوستی استفاده کرد.
عوارض جانبی گیاه پونه
پونه به طور کلی گیاهی ایمن است، اما در برخی افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی احتمالی پونه عبارتاند از:
- حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه
- خستگی
- حساسیت پوستی
افراد زیر باید از مصرف پونه خودداری کنند:
- زنان باردار و شیرده
- کودکان
- افراد مبتلا به بیماریهای خاص مانند بیماریهای قلبی، کلیوی، یا کبدی
سخن آخر
پونه، گیاهی با خواص درمانی متعدد است که در طب سنتی کاربردهای فراوانی دارد. این گیاه میتواند برای درمان بیماریهای مختلفی از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا، مشکلات گوارشی، مشکلات تنفسی، مشکلات پوستی و مشکلات عصبی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، قبل از مصرف پونه، بهتر است با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید تا از ایمنی و اثربخشی آن اطمینان حاصل کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه پونه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "بر طرف کردن سکسکه با پونه" نیز مطالعه نمایید.