در این مطلب از سایت پی به بررسی انواع داروهای مجاری ادراری و همچنین کابردها و عوارض جانبی آنها می پردازیم.
انواع داروهای مجاری ادراری : کاربردها و عوارض جانبی
مجله سلامت پی جو - مجاری ادراری از مشکلات شایعی هست که می‌تواند هر دو جنسیت را تحت تأثیر قرار دهند. این بیماری‌ها به عنوان بیماری‌های اورولوژی شناخته می‌شوند و معمولاً نیاز به درمان دارند. پزشکان از داروهای مختلف اورولوژی بهره می‌برند تا به تشخیص، درمان و بهبودی بیماران کمک کنند. تحقیقات و پیشرفت‌های پزشکی در زمینه این داروها باعث ارتقاء کیفیت درمان این مشکلات شده و امکان زندگی بهتری برای بسیاری از افراد فراهم کرده است.
سیستم ادراری، شامل کلیه‌ها، مجاری ادراری و مثانه، وظیفه حفظ تعادل مایعات بدن و دفع مواد زائد را داراست. هر نوع اختلال در این سیستم می‌تواند به مشکلاتی از جمله التهاب‌های کلیه، سنگ‌های کلیه، تنگی مجاری ادراری، نفروپاتی‌ها و بیماری‌های خودایمنی منجر شود. درمان این مشکلات اغلب به کمک داروها صورت می‌گیرد. داروهای مختلفی برای درمان بیماری‌های مجاری ادراری وجود دارد. این داروها به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه بهمراه معرفی انواع این داروها، کاربردها و همچنین عوارض جانبی آنها می پردازیم با ما همراه باشید.
انواع داروهای مجاری ادراری
- داروهای ضد عفونت: داروهای ضد عفونت برای درمان عفونت‌های کلیه و مجاری ادراری استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به صورت خوراکی، تزریقی یا موضعی مصرف شوند.
- داروهای ادرارآور: داروهای ادرارآور برای افزایش تولید ادرار استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به کاهش فشار خون، دفع مواد زائد از بدن و درمان سنگ کلیه کمک کنند.
- داروهای دیگر: داروهای دیگری نیز برای درمان بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری وجود دارد. این داروها برای درمان بیماری‌هایی مانند نارسایی کلیه، بزرگی پروستات و بی اختیاری ادرار استفاده می‌شوند.
بهترین داروهای مجاری ادراری
همچنین اگر شما به حوزه داروها و انواع آن علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های دارویی" در خصوص انواع داروها و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
داروی نیتروفورانتوئین Nitrofurantoin
نیتروفورانتوئین یک داروی ضد باکتریایی است که در درمان عفونت‌های مجاری ادرار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو اثر خود را از طریق دخالت در فعالیت آنزیم‌های باکتریایی اعمال می‌کند. واکنش‌های این دارو با غلظت مختلف می‌توانند منجر به توقف رشد باکتری‌ها یا حتی مرگ آنها شوند.
نیتروفورانتوئین در مورد جذب دارو متغیر است و حضور غذا می‌تواند فراهمی زیستی این دارو را افزایش دهد. این دارو در ادرار و کلیه‌ها با غلظت زیاد و در سرم خیلی کم دیده می‌شود. نیمه عمر این دارو تقریباً 1 تا 3 ساعت می‌باشد و از طریق کلیه‌ها به عنوان مسیر اصلی دفع از بدن خارج می‌شود. این اطلاعات مهم در مدیریت و مصرف بهینه نیتروفورانتوئین در درمان عفونت‌های مجاری ادرار اهمیت دارد.
داروی فلاووکسات Flavoxate
فلاووکسات یک داروی مشتق از آمین نوع سوم است که به عنوان یک مهار کننده عضلات صاف عمل می‌کند. این دارو همچنین دارای خواص ضد موسکارینی است و برای کاهش علائمی مانند درد، تکرار ادرار رفتن و کم‌کاری مرتبط با التهاب‌های مجاری ادراری مصرف می‌شود. همچنین در مواردی که اسپاسم‌های پیشابراه-مثانه‌ای به علت جراحی یا مداخلات دارویی ایجاد می‌شود، به منظور تسکین این اسپاسم‌ها استفاده می‌شود. معمولاً دوز استاندارد فلاووکسات 200 میلی‌گرم است که به صورت خوراکی و به ازای هر دوازده ساعت تا سه بار مصرف می‌شود.
مکانیسم اثر این دارو در مهار گیرنده‌های موسکارینی کولینرژیک و به واسطه آن، شل کردن عضلات صاف مثانه و دستگاه ادراری است. همچنین، فلاووکسات به طور مستقیم و بدون اختصاص دادن به عضلات صاف تأثیر شل کنندگی دارد. از لحاظ فارماکوکینتیکی، این دارو به سرعت از طریق مسیر گوارشی جذب می‌شود و در توده بدن به سرعت متابولیسه می‌شود. بیشترین مقدار فلاووکسات (حدود 50-60 درصد) تا 24 ساعت پس از مصرف از طریق ادرار دفع می‌شود.
داروی اکسی بوتینین کلراید Oxybutynin Chloride
اکسی بوتینین کلراید یک داروی مفید در درمان مشکلات مرتبط با مجاری ادراری از جمله تکرار و بی‌اختیاری ادرار، بی‌ثباتی عصبی مثانه و شب‌ادراری استفاده می‌شود. این دارو اثرات خود را از طریق چند مکانیسم به اجرا می‌گذارد. از جمله اثرات ضداسپاسم مستقیم بر عضلات صاف مثانه است که تقریباً چهار برابر قوی‌تر از آتروپین (یک داروی معمول در این زمینه) عمل می‌کند. همچنین، با مهار اثرات استیل کولین بر روی عضلات صاف مثانه، به کاهش انقباضات غیرکنترلی مثانه و تأخیر در احساس دفع ادرار کمک می‌کند. مهمترین نکته این است که اکسی بوتینین کلراید تأثیری بر عضلات اسکلتی و گانگلیون‌های سیستم عصبی اتونوم ندارد.
از نظر فارماکوکینتیک، این دارو به سرعت و به صورت کامل از مجرای گوارشی جذب می‌شود و در تمام بدن منتشر می‌شود. زمان شروع اثر این دارو بسته به میزان مصرف و شکل دارو (خوراکی یا پوستی) متفاوت است. اثرات آن به مدت معینی ادامه دارند، از جمله خوراکی سریع رهش که تا 6 تا 10 ساعت و پوستی که تا 96 ساعت ادامه دارد. اکسی بوتینین کلراید به بیش از 99٪ پروتئین‌های پلاسمایی متصل می‌شود و توسط کبد با مشارکت سیتوکروم P450 3A4 متابولیزه می‌شود. نیمه عمر دارو در مصرف وریدی حدود 2 ساعت و در مصرف خوراکی حدود 2 تا 3 ساعت است. دفع اکسی بوتینین کلراید از طریق ادرار صورت می‌گیرد.
داروی سولیفناسین Solifenacin
سولیفناسین، یک داروی آنتی کلینرژیک، به کاهش انقباضات عضلات غیرارادی اعضاء مجاری ادراری کمک می‌کند. این دارو به‌ویژه تأثیر زیادی بر عضلات مثانه دارد و می‌تواند تعداد تکرر ادرار را کاهش دهد. سولیفناسین به گروه داروهایی که عمدتاً بر روی عضلات صاف مجاری ادراری اثر می‌گذارند تعلق دارد، اگرچه ممکن است بر برخی از سایر اعضاء بدن نیز تأثیرگذار باشد. این دارو اختیار ادرار در بیماران را تقویت می‌کند. از سولیفناسین به عنوان یک درمان مؤثر برای بیمارانی که با مشکلات اختلالات مجاری ادراری مثل تکرر ادرار و بی‌اختیاری ادرار روبرو هستند، استفاده می‌شود. این مشکلات می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مثل ضعف عضلات لگنی، بیماری‌های مرتبط با عضلات مثانه، یا انسداد مجاری ادراری باشند.
به عنوان مثال، علائم معمولاً در بیماری بیش‌فعالی مثانه دیده می‌شوند. به این ترتیب، سولیفناسین به عنوان یک درمان مؤثر برای افراد مبتلا به این اختلالات تجویز می‌شود. این دارو با کاهش انقباضات عضلات صاف مثانه و افزایش ظرفیت مثانه (حجمی از ادرار که در مثانه قابل کنترل می‌باشد)، احتمال تکرر و بی‌اختیاری ادرار را کاهش می‌دهد. در کل، اثرات این دارو به کنترل بهتر ادرار در بیماران کمک می‌کند. همچنین، سولیفناسین به همراه داروی تامسولوسین در برخی کشورها به منظور بهبود کنترل ادرار در آقایان مبتلا به بیماری‌های التهابی پروستات به کار می‌رود.
داروی تولترودین Tolterodine
تولترودین یک داروی مفید در کنترل تکرر ادرار، احساس فوری دفع ادرار، بی‌اختیاری ادرار، بی‌ثباتی مثانه و شب ادراری استفاده می‌شود. مکانیسم اثر این دارو شامل کاهش انقباضات مثانه، افزایش حجم ادرار باقیمانده در مثانه و کاهش فشار بر عضله دترسور (با آنتاگونیزم رقابتی گیرنده‌های موسکارینی در مثانه) می‌شود. این دارو به ویژه به عنوان یک درمان مؤثر برای مثانه عمل می‌کند.
فارماکوکینتیک تولترودین نشان می‌دهد که دارو از راه خوراکی به سرعت و با نسبت جذب بالایی جذب می‌شود. همچنین تأثیر دارویی تولترودین شروع به کار در مدت زمان مشخصی دارد. متابولیسم این دارو به‌صورت گسترده در کبد انجام می‌شود و نیمه عمر آن متغیر است، طبق نوع متابولیسم دارو (از طریق سیتوکروم P450 CYP2D6 یا CYP3A4) و در نهایت، دفع داروی تولترودین از طریق ادرار و مدفوع صورت می‌گیرد.
داروی فسوترودین Fesoterodine
فسوترودین یک پیش‌داروی آنتی‌موسکارینی است که به عنوان درمان سندرم مثانه بیش‌فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد. مکانیسم اثر این دارو بر اساس تبدیل به متابولیت فعال 5-هیدروکسی متیل تولترودین اتفاق می‌افتد. متابولیت فعال به عنوان یک آنتاگونیست رقابتی در گیرنده‌های موسکارینی عمل کرده و به‌طور مؤثری انقباض مثانه را کاهش داده و فشار دتروسور (سازگاری مثانه با دفع ناقص) را کم می‌کند.
فارماکوکینتیک فسوترودین نشان می‌دهد که دارو از طریق خوراکی به سرعت جذب می‌شود و در دستگاه گوارش جذب قوی دارد. این دارو به متابولیت فعال، 5-هیدروکسی متیل تولترودین، به‌سرعت هیدرولیز می‌شود و سپس توسط آنزیم‌های CYP3A4 و CYP2D6 کبدی به متابولیت‌های غیرفعال تبدیل می‌شود. نیمه عمر فسوترودین در حدود 7 ساعت است و دفع این دارو از طریق ادرار و مدفوع انجام می‌شود. موارد مصرف اصلی فسوترودین شامل درمان سندرم مثانه بیش‌فعال (مثانه بیش‌فعال) است.
داروی میرابگرون Mirabegron
داروی میرابگرون به منظور درمان علائم بیماری‌های ادراری مانند تکرر ادرار، ناتوانی در کنترل ادرار و شب ادراری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با تأثیر بر عضلات دور مثانه عمل می‌کند و از طریق کاهش احساس ادرار و تنظیم تکرر ادرار به بهبود علائم ارتباطی با مثانه کمک می‌کند. میرابگرون با آرام کردن عضلات دور مثانه عمل می‌کند و به مثانه امکان نگه‌داشتن حجم بیشتری از ادرار را می‌دهد. این افزایش ظرفیت مثانه باعث کاهش نیاز به تخلیه مکرر ادرار می‌شود. از این رو، داروی میرابگرون می‌تواند موجب کاهش تکرر ادرار و ناتوانی در کنترل ادرار گردد.
کاربرد داروهای مجاری ادراری
داروهای مجاری ادراری برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مجاری ادراری استفاده می‌شوند. برخی از کاربردهای این داروها عبارت‌اند از:
- درمان عفونت‌های مجاری ادراری (UTI): عفونت‌های مجاری ادراری شایع‌ترین بیماری مجاری ادراری هستند. این عفونت‌ها می‌توانند در هر قسمت از مجاری ادراری، از مثانه گرفته تا کلیه‌ها، ایجاد شوند. داروهای ضد عفونت برای درمان عفونت‌های مجاری ادراری استفاده می‌شوند.
- درمان سنگ کلیه: سنگ کلیه توده‌های سختی هستند که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. داروهای ادرارآور برای کمک به دفع سنگ کلیه از بدن استفاده می‌شوند.
- درمان نارسایی کلیه: نارسایی کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به اندازه کافی کار نمی‌کنند تا مواد زائد را از بدن خارج کنند. داروهای مختلفی برای درمان نارسایی کلیه وجود دارد، از جمله داروهای ادرارآور، داروهای فشار خون و داروهای هورمونی.
- درمان بزرگی پروستات: بزرگی پروستات زمانی رخ می‌دهد که پروستات بزرگ می‌شود و باعث فشار بر مجرای ادرار می‌شود. داروهای آلفا بلاکر و مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن برای درمان بزرگی پروستات استفاده می‌شوند.
- درمان بی اختیاری ادرار: بی اختیاری ادرار زمانی رخ می‌دهد که فرد به طور غیر ارادی ادرار می‌کند. داروهای ضد کولینرژیک برای درمان بی اختیاری ادرار استفاده می‌شوند.
عوارض جانبی داروهای مجاری ادراری
مانند سایر داروها، داروهای مجاری ادراری نیز می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. برخی از عوارض جانبی شایع داروهای مجاری ادراری عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- سردرد
- خستگی
- تاری دید
اگر عوارض جانبی داروهای مجاری ادراری شما را آزار می‌دهد، با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان های مرتبط با درمان مجاری ادراری در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان عفونت مجاری ادراری در شیراز
نحوه مصرف داروهای مجاری ادراری
- داروهای مجاری ادراری معمولاً طبق دستور پزشک مصرف می‌شوند. نحوه مصرف این داروها به نوع دارو و بیماری بستگی دارد.
- اگر باردار هستید یا شیر می‌دهید، قبل از مصرف داروهای کلیه و مجاری ادراری با پزشک خود مشورت کنید. برخی از این داروها می‌توانند برای جنین یا نوزاد مضر باشند.
- داروهای کلیه و مجاری ادراری باید طبق دستور پزشک در کودکان استفاده شوند. برخی از این داروها برای کودکان مناسب نیستند.
سخن آخر
داروهای مجاری ادراری می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید، قبل از مصرف داروهای کلیه و مجاری ادراری با پزشک خود مشورت کنید. مصرف خودسرانه داروهای مجاری ادراری می‌تواند خطرناک باشد.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفاً در جهت آگاهی و اطلاعات دارویی شما می باشد. همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص داروهای مجاری ادراری این مقاله را "متخصص کلیه و مجاری ادراری یا اورولوژیست کیست و چه بیماری هایی را درمان می کند؟" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر