در این مطلب از سایت پی جو به بررسی و معرفی داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون ها به همراه کاربرد آنها می پردازیم.
معرفی داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون ها
داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون ها گروهی از داروها هستند که برای درمان اختلالات خواب، اضطراب و اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی استفاده می شوند. این داروها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، باعث کاهش اضطراب، بهبود خواب و کاهش علائم اختلالات روانی می شوند. این داروها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند داروهای خواب آور آرامبخش و داروهای ضد جنون که به شرح زیر می باشند:
داروهای خواب آور آرامبخش: داروهای خواب آور برای درمان اختلالات خواب مانند بی خوابی استفاده می شوند. این داروها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، باعث افزایش خواب آلودگی و بهبود کیفیت خواب می شوند. خوابآورها گروهی از داروها هستند که برای القاء حس خوابآلودگی یا بهبود کیفیت خواب مورداستفاده قرار میگیرند.
داروهای ضد جنون: برای درمان اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اختلالات خلقی استفاده می شوند. این داروها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، باعث کاهش علائم روانپریشی مانند توهم، هذیان و تحریک پذیری می شوند.
انواع داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون ها
- داروهای بنزودیازپین مانند دیازپام، لورازپام، کلونازپام و آلپرازولام
- داروهای غیر بنزودیازپین مانند زولپیدم و زالپلون
در ادامه به معرفی و کاربردهای این داروها می پردازیم.
همچنین شما در سایت پی جو در خصوص داروهای خواب آور می توانید این مقاله را "بهترین دمنوش های گیاهی خواب آور و آرام بخش" نیز مطالعه نمایید.
داروی دیازپام Diazepam چیست؟
دیازپام یک داروی آرامبخش خواب آور و ضد تشنج است. از نظر علمی جزء دسته بنزودیازپین ها طبقه بندی می شود. معمولاً قرص های دیازپام به رنگ سبز یا آبی است که اثرات مثبت تلقینی در بیمار دارد و از روانشناسی رنگ در تولید دارو بخوبی استفاده شده است. در کودکان برای جلوگیری از تشنج ممکن است پزشک بصورت قرص یا شیاف دیازپام تجویز کند البته کنترل تب اطفال برای جلوگیری از تشنج مهمترین عامل محسوب می شود. مقدار دیازپام در این موارد باید بسیار با دقت و دقیقه مطابق تجویز پزشک مصرف شود. آمپول دیازپام به عنوان یک داروی آرامبخش و خواب آور قوی در مراکز بیمارستانی تزریق می شود.
این دارو در علائم قطع مصرف مخدر و الکل و همچنین به عنوان ضد اسپاسم عضلات کاربرد دارد. مصرف طولانی مدت این دارو اعتیاد آور است نباید در دوره های طولانی مدت از این دارو استفاده شود. مصرف دیازپام در دوران بارداری و شیر دهی اکیداً ممنوع است.
داروی لورازپام Lorazepam چیست؟
اين دارو به طور كوتاه مدت در درمان اختلالات اضطراب، به عنوان داروي كمكي در درمان اضطراب همراه با افسردگي رواني، بي خوابي و حملات صرعي به كار مي رود. داروی لورازپام از دسته بنزودیازپینها است که به طور کوتاه مدت در درمان اختلالات اضطراب، به عنوان داروی کمکی در درمان اضطراب همراه با افسردگی روانی، بی خوابی و حملات صرعی به کار میرود. این دارو همچنین برای کاهش اضطراب قبل از عمل جراحی نیز تجویز میشود. داروی لورازپام سبب تضعیف سیستم عصبی مرکزی در ناحیه ساب کورتیکال و لیمبیک و موجب تحریک گیرندههای گابا در سیستم ARAS میشود.
این دارو از طريق خوراکی به خوبي جذب مي شود. متابوليسم آن از طريق كبد و دفع آن از طريق كليه مي باشد. اين دارو به ميزان بالايي به پروتئين هاي پلاسما اتصال مي يابد. نيمه عمر پلاسمايي آن 20-10 ساعت است. زمان لازم براي رسيدن به اوج غلظت پلاسمايي از راه خوراكي 6-1 ساعت است. زمان شروع اثر دارو پس از مصرف يك مقدار واحد از راه خوراكي به سرعت جذب آن، وپس از مصرف مقادير متعدد به سرعت وميزان تجمع دارو به نوبه خود به نيمه عمر دفع و كليرانس آن بستگي دارد.
داروی کلونازپام Clonazepam چیست؟
قرص کلونازپام یک خواب آور قوی محسوب می شود و جزء داروهای ضد تشنج طبقه بندی می شود. کلونازپام یکی از قوی ترین داروهای خواب آور که خواب عمیق ایجاد می کند و در عین حال وابستگی بیشتری نسبت به بقیه داروهای هم گروه خود دارد. بر خلاف آلپرازولام و نیترازپام که نیمه عمر کوتاهی دارند، ماندگاری کلونازپام در خون بیشتر است و وابستگی شدیدتری ایجاد می کند. کلونازپام دارویی از دسته ی بنزودیازپین ها (مانند دیازپام) است که در درمان انواع صرع و تشنج در کودکان و بزرگسالان تجویز می شود.
داروی آلپرازولام Alprazolam چیست؟
آلپرازولام یک داروی معروف بنزودیازپینی است که با اثرات آرامبخشی خود در درمان اختلالات اضطرابی و حملات اضطرابی (پنیک) کاربرد زیادی دارد. این دارو در دنیا با نام تجاری زاناکس معروف شده است. داروی آلپرازولام باعث کاهش فعالیتهای عصبی در مغز میشود؛ به عبارت دیگر، این دارو با افزایش ایجاد ترکیبی از اسید گاما امینوبوتیریک (GABA) در مغز اضطراب و استرس را کاهش میدهد.
داروی زولپیدم Zolpidem چیست؟
مصرف قرص های خواب آور مانند زولپیدم در مراحل آخر و در صورت عدم رفع مشکل توصیه می گردند و همچنین این داروها معمولاً برای مدتی کوتاه جهت تنظیم خواب تجویز می شوند. زولپیدم متعلق به دسته داروهایی به نام داروهای گروه z می باشد. این دارو با تسریع القای پیام خواب به مغز، به خواب رفتن فرد را تسهیل می نماید. زولپیدم با کاهش زمان به خواب رفتن و افزایش زمان خواب شبانه، میتواند کیفیت خواب شبانه را بهبود بخشد. این دارو به صورت معمول بیشتر از ۲ تا ۴ هفته تجویز نمیشود زیرا در صورت مصرف طولانی مدت در بدن فرد، ایجاد وابستگی می نماید و ممکن است در طولانی مدت اثرات مطلوب دارو بر روی خواب نیز کاهش یابد.
داروی زالپلون Zaleplon چیست؟
زالپلون از دسته داروهای آرامبخش و خواب آور کوتاه اثر است که معمولاً در دوره های زمانی کوتاه مدت استفاده می شود. زالپلون مستقیماً بر روی نقطه ای از مغز اثر می گذارد که مسئول تنظیم خواب است و زمان شروع خواب را به حداقل می رساند. آمیرست محصول شرکت داروسازی امین است و یکی از برندهای این دارو می باشد. این دارو بعنوان هیپنوتیک در درمان کوتاه مدت بیخوابی مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو شروع اثر سریع و طول مدت اثر کوتاه دارد.
داروهای ضد جنون
انواع داروهای ضد جنون عبارتند از:
- داروهای ضد جنون نسل اول مانند کلرپرومازین، هالوپریدول و ریسپریدون
- داروهای ضد جنون نسل دوم مانند الانزاپین، کوتیاپین
در ادامه به معرفی و کاربردهای این داروها می پردازیم.
داروی کلروپرومازین Chlorpromazine چیست؟
كلرپرومازين در اختلالات رواني نظير اسكيزوفرني، جنون، مانيا و نيز بصورت داروي كمكي در درمان هيجان شديد و اختلالات رواني-حركتي و نيز به عنوان ضد تهوع و درمان سكسكه شديد و پورفيري بكار ميرود. داروی کلرپرومازین بر تمام سطوح سیستم عصبی مرکزی (عمدتاً در سطح زیرقشری) و همچنین بر روی سیستمهای ارگانهای مختلف تأثیر میگذارد. کلرپرومازین دارای اثر قوی آنتی آدرنرژیک و اثر ضعیفتر آنتی کولینرژیک محیطی است. این دارو همچنین دارای فعالیت ضعیف آنتی هیستامینی و آنتی سروتونینی میباشد. اثر بلاک کردن گانگلیونی در این دارو نسبتاً ضعیف است.
داروی هالوپریدول Haloperidol چیست؟
هالوپریدول دارویی است که جهت کنترل و تسکین علائم بیماری اسکیزوفرنی و برخی اختلالات اعصاب و روان که بر روی تفکرات فرد، رفتار یا احساسات تأثیر می گذارند، تجویز می شود. این اختلالات ممکن است به صورت شنیدن صداهای غیر طبیعی، توهمات دیداری یا احساسی و یا رفتار و اعتقاداتی که حقیقت ندارند و احساس شک و بدبینی بروز نماید. چنانچه هالوپریدول جهت درمان این اختلالات مورد استفاده قرار بگیرد، معمولاً به صورت قرص یا کپسول تا مدتی که علائم برطرف گردد تجویز می شود. با این حال ممکن است پزشک هالوپریدول را به صورت تزریقی و طولانی اثر جهت کنترل طولانی مدت بیماری و تحت کنترل قرار گرفتن علائم تجویز نماید.
هالوپریدول همچنین جهت درمان برخی تیک های عصبی (حرکات غیر قابل کنترل اعضای بدن) و تهوع ناشی از بیماریهای پیشرفته و سکسکه های مقاوم به درمان نیز تجویز می گردد.
داروی ریسپریدون Risperidone چیست؟
ریسیپریدون یک دارو از دسته داروهای مؤثر بر سیستم اعصاب می باشد که به آن ها داروهای ضد سایکوز گفته می شود. این دارو ها با تأثیر بر روی تعادل ناقل های شیمیایی که مسئول ارتباطات و مخابره ی پیام عصبی در مغز می باشند، نقش درمانی خود را ایفا می کنند. ریسیپریدون ممکن است جهت بهبود علائم در بیماران مبتلا به شیزوفرنی یا سایر اختلالات روانی که با تغییر افکار، احساسات و رفتار ها در ارتباط هستند، تجویز گردد. به این نوع اختلالات اصطلاحاً سایکوز گفته می شود.
این دارو همچنین گاهی در افرادی که رفتار های پرخاشگرانه از خود نشان می دهند و قصد صدمه زدن به خود یا دیگران را داشته اند توسط متخصص تجویز می شود. ریسیپریدون همچنین به صورت تزریقی نیز تولید شده است و به صورت آمپول تزریقی طولانی اثر در موارد خاص توسط متخصصان قابل استفاده می باشد.
داروی الانزاپین Olanzapine چیست؟
الانزاپین برای درمان برخی مشکلات روحی و روانی مثل اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین ممکن است برای درمان افسردگی به همراه داروهای دیگری استفاده شود. داروی الانزاپین میتواند به کاهش توهم کمک کند و باعث شود بهتر و مثبت تر راجع به خودتان فکر کنید، احساس اضطراب کمتری کنید و در زندگی روزمره فعالتر باشید. الانزاپین از خانوادهی داروهایی است که به نام داروهای ضد روانپریشی بیقاعده شناخته میشوند.
داروی کوتیاپین Quetiapine چیست؟
قرص کوتیاپین برای کنترل و درمان بیماری های خلقی، ناراحتی های اعصاب مانند شیزوفرنی، دوقطبی، مانیا یا افسردگی کاربرد دارد. کوتیاپین باعث تنظیم واسطه های شیمیایی خاصی در مغز می گردد. این دارو می تواند حالت هالوسینوژن را برطرف کند و تمرکز را در این بیماران افزایش دهد، کمک می کند که بیمار احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد و تا حدودی به شرایط محیط کمتر واکنش عصبی نشان دهد، مشکلات خواب و اشتها را بهبود می بخشد. کوتیاپین می تواند زندگی مفید بیماران مبتلا به شیزوفرنی را ارتقاء دهد.
عوارض جانبی داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون
داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون ممکن است عوارض جانبی مختلفی داشته باشند، از جمله:
- خواب آلودگی
- سرگیجه
- ضعف
- تاری دید
- خستگی
- تهوع
- استفراغ
- یبوست
- کاهش وزن
سخن آخر
داروهای خواب آور آرامبخش و ضد جنون داروهای مؤثری برای درمان اختلالات خواب، اضطراب و اختلالات روانی هستند. با این حال، مصرف این داروها ممکن است عوارض جانبی مختلفی داشته باشد؛ بنابراین، مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک انجام شود. همچنین شما در پی جو در خصوص داروهای خواب آور می توانید این مقاله را "چه غذاهایی خواب آور هستند" نیز مطالعه نمایید.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا در جهت آگاهی و اطلاعات دارویی شما می باشد.