فشار خون یکی از شایعترین بیماری های قلب و عروق است که در صورت عدم درمان عوارض شدید و جبران ناپذیری دارد. عوامل زیادی در افت یا بالا رفتن فشار خون نقش دارند در این مقاله مجله سلامت پی جو می خوانیم:
- فشار خون و فشار نرمال در سنین مختلف + جدول
- فشار خون بالا و خطرناک + علائم، درمان و علت
- فشار خون پایین + علائم، علت و درمان خانگی
- سوالات متداول و غذاهای مناسب برای فشار بالا یا پایین
با ما همراه باشید.
فشار خون چیست؟
به میزان فشاری که قلب برای پمپاژ خون به دیواره عروق سرخرگ وارد می کند فشار خون (به انگلیسی: Blood Pressure) گفته می شود. بالا یا پایین بودن فشار نسبت به بازه نرمال هر چند بسیار شایع است، خطراتی برای فرد دارد و باید فورا برای درمان آن اقدام کرد. از آن جا که این بیماری مزمن است و درمان قطعی ندارد، بهترین روش درمان، پیشگیری و کنترل علائم است.
برای پیشگیری یا درمان بیماری های قلبی عروقی مانند پرفشاری خون می توانید به بهترین پزشکان متخصص قلب و عروق شیراز مراجعه کنید یا مقالات مجله سلامت پی جو درباره بیماری های قلب و عروق را بخوانید.
انواع اعداد فشار خون
واحد فشار خون با میلی متر جیوه (mmHg) مشخص می شود. انواع اعداد فشار خون و معنی آن ها:
فشار سیستولیک - فشاری که قلب هنگام ضربان در دیواره سرخرگ ها ایجاد می کند (عدد بزرگتر که اول اعلام می شود).
فشار دیاستولیک - فشاری که هنگام استراحت قلب در بین دو ضربان به دیواره عروق وارد می شود (یا عدد کوچکتر که دوم اعلام می شود).
برای مثال اگر اعداد فشار خون شما، ۹ / ۱۴ یا همان ۱۴ روی ۹ باشد (مساوی با ۹۰ / ۱۴۰ mmHg)، فشار سیستولیک شما ۱۴ (۱۴۰ میلیمتر جیوه) و فشار دیاستولیک ۹ (۹۰ میلیمتر جیوه) خواهد بود.
راهنمای کلی فشار خون نرمال و معنی اعداد پایین و بالا:
معمولا فشار خون نرمال ۱۲ روی ۸ اعلام می شود. اما بطور دقیق تر بازه اعداد بین ۹ روی ۶ - تا - ۱۲ روی ۸ همگی فشار نرمال و طبیعی محسوب می شوند. جدول فشار خون نرمال در سنین مختلف طبق جدیدترین دستورالعمل انجمن قلب آمریکا (AHA):
جدول فشار خون نرمال در سنین مختلف| | فشار سیستولیک نرمال (به میلیمتر جیوه) | فشار سیستولیک نرمال (به میلیمتر جیوه) |
|---|
| نوزاد | ۸۷ تا ۱۰۵ | ۵۳ تا ۶۶ |
|---|
| خردسالان | ۹۵ تا ۱۰۵ | ۵۳ تا ۶۶ |
|---|
| پیش دبستانی | ۹۷ تا ۱۱۲ | ۵۶ تا ۷۰ |
|---|
| نوجوانان | ۹۷ تا ۱۱۲ | ۵۷ تا ۷۱ |
|---|
| جوان / بزرگسالان | ۱۱۲ تا ۱۲۴ | ۶۶ تا ۸۰ |
|---|
| سالمندان (۶۰+) | ۱۳۳ تا ۱۳۹ | ۶۸ تا ۷۵ |
|---|
اگر فشار خون بالا دارید، حتی میزان کم کنترل و کاهش فشار نیز تاثیرات مثبت بزرگی در وضعیت سلامتی شما خواهد داشت. بنابراین توصیه می کنیم با مراجعه به درمان فشار خون در صدرا یا هولتر مانیتورینگ فشارخون در شیراز برای سلامتی خود قدم مثبتی بردارید.
فشار خون بالا به چه معنیست؟
همانطور که پیشتر درباره انواع فشار خون گفته شد، سطح فشار با ۲ عدد فشار سیستولیک (عدد اول) و دیاستولیک (عدد دوم که کوچکتر است) گزارش می شود.
اما چه فشار خونی بالا (پرفشاری) محسوب می شود؟
بطور کلی اعداد بالاتر از ۱۳ روی ۸ (۱۳۰/۸۰) را فشار خون بالا یا پرفشاری در نظر می گیرند. البته اگر فشار خون را در خانه با دستگاه فشار اندازه می گیرید، میانگین بیش از ۱۲۵ روی ۸۵ نیز در مرز پرفشاری حساب می شود.
با افزایش سن اعداد نرمال فشار خون نیز بالا می روند بطوری که برای افراد بالای ۸۰ سال فشار ۱۵ روی ۹ یا کمتر نیز طبیعی است.
- فشار سیستولیک بین ۱۲ تا ۱۲.۹ و دیاستولیک بیش از ۸ مرحله پیش فشار خونی و مستعد پرفشاری محسوب می شود.
- همچنین بطور کلی، اگر اعداد فشار خون شما بالاتر از ۱۳ روی ۸ است، مبتلا به فشار خون بالا (پرفشاری خون)؛
- و اگر اعداد فشار خون پایین تر از ۹ روی ۶ داشته باشید، مبتلا به فشار خون پایین یا کم فشاری خون هستید.
- فشار خون خطرناک و اورژانسی نیز ۱۸ روی ۱۲ و بالاتر است. در این حالت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
بنابراین اگر فشار شما بین ۸۱ / ۱۲۱ تا ۸۹ / ۱۲۹ میلیمتر جیوه باشد در خطر ابتلا به پرفشاری هستید و باید فشار خون را با کاهش مصرف نمک و افزایش فعالیت بدنی کنترل کنید تا به پرفشاری مبتلا نشوید. البته سطح طبیعی این اعداد برای افراد مختلف ممکن است با توجه به آمادگی بدنی و عوامل ژنتیکی فرق کند.
معمولا علت فشار خون بالا، عادات اشتباه غذایی و سبک زندگی است. مصرف سیگار، نوشیدن الکل، اضافه وزن (چاقی) و کم تحرکی از اصلی ترین علت های فشار خون بالا هستند. در صورتی که به موقع پرفشاری را درمان نکنید، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن و خطرناک - مانند بیماری های قلب و عروق و سکته - بالا می روند. همچنین ممکن است عروق سرخرگ چشم یا پارانشیم کلیه نیز آسیب ببینند.
همچنین شاید دوست داشته باشید دانستنی هایی درباره قلب و عملکرد آن را بخوانید و اطلاعات عمومی خود را بالا ببرید.
علائم فشار خون بالا
متاسفانه علائم فشار خون بالا در اغلب موارد قابل مشاهده نیستند. به همین علت به این بیماری «قاتل خاموش» نیز گفته می شود چون فشار بالا تاثیر مستقیم بر عروق، قلب و سایر اعضای بدن مانند مغز، چشم و کلیه دارد.
علائم پرفشاری خطرناک (۱۸ روی ۱۲ یا بالاتر):
- سردرد
- درد قفسه سینه
- سر گیجه یا گیجی
- تنگی نفس
- حالت تهوع یا استفراغ
- تاری یا اختلال دید
- اضطراب
- شنیدن صدای وزوز در گوش
- ضربان نامنظم قلب
- خونریزی از بینی (خون دماغ شدن)
خطرات فشار خون بالا
فشار خون بیش از اندازه بالا (بیش از سیستولیک ۱۸ و دیاستولیک ۱۲) بسیار خطرناک است و نه تنها به عروق بلکه به اعضای دیگر بدن مانند قلب، مغز، کلیه و چشم ها نیز فشار زیادی وارد می کند. در دیگر مقاله مجله سلامت پی جو درباره انواع بیماری های چشم بیشتر بخوانید.
در صورتی که برای مدت زیادی دچار فشار خون بالا (پرفشاری) باشید و آن را درمان نکنید، ممکن است به بیماری های خطرناک و مهلک زیر مبتلا شوید:
اگر فشار خون بالا دارید، حتی میزان کم کنترل و کاهش فشار نیز تاثیرات مثبت بزرگی در وضعیت سلامتی شما خواهد داشت. بنابراین توصیه می کنیم با مراجعه به درمان فشار خون در صدرا یا هولتر مانیتورینگ فشارخون در شیراز برای سلامتی خود قدم مثبتی بردارید.
گرفتن فشار خون
تنها راه تشخیص پرفشاری، اندازه گیری با دستگاه فشار خون است. شما می توانید این کار را در مطب پزشک عمومی (پزشک خانواده) و یا بطور خانگی در منزل انجام دهید و از بیماری های خطرناک پیشگیری کنید.
دقت کنید که هنگام گرفتن فشار، باید دست خود را همسطح با قلب بگذارید و از صحبت کردن یا تکان خوردن خودداری کنید.
به افراد بالای ۴۰ سال توصیه می شود که بطور منظم فشار خون خود را اندازه بگیرند و دستور پزشک را رعایت کنند.
برای چک آپ منظم فشار خون در خانه، می توانید ضمن بررسی بهترین مارک ها برای تهیه دستگاه فشار خون در شیراز اقدام کنید.
اصلی ترین علت های فشار خون بالا:
دلایل زیادی برای پرفشاری وجود دارند اما معمولا این اختلال ناشی از چندین عامل بطور همزمان است. به غیر از بیماری و مصرف دارو اصلی ترین علت فشار خون بالا:
- اضافه وزن یا چاقی
- مصرف زیاد نمک و نخوردن میوه و سبزی کافی
- ورزش نکردن یا کم تحرکی
- مصرف زیاد قهوه یا نوشیدنی الکلی
- مصرف سیگار یا قلیان
- استرس زیاد
- سن بیش از ۶۵ سال
- سابقه پرفشاری در خانواده
با ورزش و تغذیه مناسب (سبک زندگی سالم) می توان تا حد زیادی خطر پرفشاری خون را کنترل کرد و فشار خون بالا را پایین آورد. بخاطر داشته باشید که گاهی علت فشار خون بالا بیماری یا مصرف دارو یا کافئین است.
درمان فشار خون بالا
پزشک کمک می کند بهترین روش های پایین آوردن فشار خون را بشناسید. بطور کلی درمان پرفشاری شامل:
- ایجاد سبک زندگی سالم - اعم از ورزش و تغییر عادات غذایی
- مصرف دارو و قرص فشار خون
برای درمان می توانید به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید و درباره روش های موجود مشورت بگیرید.
پایین آوردن فشار خون بطور خانگی با ایجاد سبک زندگی سالم
به روش های زیر می توانید برای پایین آوردن فشار خون در منزل بطور طبیعی اقدام کنید یا از پرفشاری پیشگیری کنید:
- کمتر نمک مصرف کنید و رژیم غذایی متعادلی داشته باشید (مصرف پروتئین، میوه و سبزی کافی و قند و نمک کمتر)
- کاهش مصرف الکل - مصرف زیاد الکل همچنین ممکن است باعث کم کاری کبد شود.
- کاهش وزن اگر مبتلا به چاقی هستید - می توانید رژیم غذایی سالم را با مشورت با بهترین پزشکان متخصص تغذیه در شیراز تنظیم کنید.
- ورزش منظم و با برنامه
- کاهش مصرف قهوه و کافئین
- ترک سیگار و قلیان
اگر از دسته افرادی هستید که ورزش تکی را دوست ندارید می توانید به نزدیکترین باشگاه های ورزشی شیراز مراجعه کنید.
علاوه بر این موارد، لازم است بعضی از افراد برای کنترل و پایین آوردن فشار خون بالا، یک یا چند قرص به توصیه پزشک مصرف کنند.
متداول ترین دارو و قرص ها برای درمان فشار خون بالا
در نظر داشته باشید که مصرف دارو یک روش تکمیلی برای کنترل فشار خون بالا است و بهتر است در کنار آن، حتما برای کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب نیز برنامه داشته باشید. در اکثر مواقع، این قرص ها را باید فقط یک بار در روز مصرف کنید.
- درمان فشار خون با دارو و قرص:
دارو های بازدارنده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors) - مانند قرص های: انالاپریل، لیزینوپریل، پریندوپریل و رامیپریل.
مهارکننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) - مانند قرص های: کاندسارتان، ایربسارتان، لوزارتان، والسارتان و المزارتان.
مسدود کننده های کانال کلسیم - مانند قرص های: آملودیپین، فلودیپین، نیفدیپین یا دیلتیازم و ورپامیل.
دارو های دیورتیک (ادرار آور) - مانند قرص اینداپامید و بندروفلومتیازید.
مهار کننده های بتا - مانند قرص آتنولول و بیزوپرولول.
مهار کننده های آلفا - مانند دکسازوسین.
انتخاب نوع دارو به نظر پزشک و شرایط پزشکی تان مانند این که فشار خون چقدر بالا است، سن و وزشن شما بستگی دارد.
برای راحتی شما، ما در پی جو لیستی از نزدیکترین و بهترین داروخانه های شیراز برای شما فراهم کردیم.
فشار خون پایین (هیپوتنشن)
بطور معمول فشار خون پایین (به انگلیسی: Hypotension) نادر است و کمتر اتفاق می افتد. در صورتی که اعداد فشار خون شما پایین تر از ۹ روی ۶ باشد، مبتلا به فشار خون پایین یا کم فشاری خون هستید.
اما شاید دوست داشته باشید بدانید علت فشار خون پایین چیست.
معمولا علت فشار خون پایین، عوارض جانبی مصرف دارو است. در موارد خاص نیز فشار خون به علت بیماری یا نارسایی قلبی و کم آبی بدن بروز می کند.
معمولا علائم فشار خون پایین بجز در موارد خاص و شدید بروز نمی کنند و نیاز به درمان خاصی ندارند.
علائم فشار خون پایین
اگر موقع ایستادن یا تغییر وضعیت ناگهانی دچار افت فشار می شوید، بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علائم زیر را دارید بطور منظم فشار خود را اندازه بگیرید:
- سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم
- احساس بیماری
- تاری دید
- احساس ضعف عمومی
- گیجی
- غش کردن
معمولا علائم فشار خون پایین به ندرت یا دیر بروز می کنند اما به هر حال نیازمند درمان فوری هستند.
درمان فشار خون پایین
برای درمان افت فشار، ابتدا پزشک باید علت فشار خون پایین را پیدا کند. بعد از معاینه و تشخیص علت افت فشار، پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
تغییر نوع دارویی که مصرف می کنید یا دوز آن.
پوشیدن جوراب یا گن مخصوص برای بهبود گردش خون و بالا بردن فشار خون.
در بیشتر موارد نیازی به مصرف دارو برای درمان افت فشار وجود ندارد و با تغییر سبک زندگی و رفع علت اصلی می توانید این وضعیت را کنترل کنید.
- کارهایی که برای درمان خانگی علائم فشار خون پایین می توانید انجام دهید:
به آرامی از جای خود بلند شوید و عجله نکنید.
زمانی که بعد از خواب یا دراز کشیدن طولانی قصد ایستادن دارید، ابتدا چند ثانیه بنشینید. یعنی به آرامی از درازکش به نشسته و سپس ایستاده تغییر وضعیت دهید.
غذای خود را در وعده های کوچکتر اما با فاصله زمانی کم مصرف کنید.
بیشتر آب بنوشید.
- کارهایی که برای درمان خانگی علائم فشار خون پایین نباید انجام دهید:
مدت طولانی ناایستید یا ننشینید و هر از چند دقیقه کمی تحرک داشته باشید.
ناگهان خم نشوید یا تغییر وضعیت ندهید.
از مصرف زیاد الکل خودداری کنید.
علت فشار خون پایین چیست؟
بطور کلی علت های زیادی برای افتادن فشار خون وجود دارد مانند فعالیتی که در لحظه دارید انجام می دهید یا احساس و وضعیت روحی تان. علت های دیگر فشار خون پایین:
- شاید ورزشکار هستید و یا به علت های ارثی فشارتان پایین است.
- کاهش فشار خون به علت افزایش سن و بیماری
- دیابت (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره علائم و درمان دیابت نوع دو دیگر مقاله سلامت پی جو را بخوانید.)
- حاملگی
- عوارض مصرف دارو
ترجمه اختصاصی مجله سلامت پی جو از مقالات پزشکی
منابع:
سیستم خدمات بهداشت ملی بریتانیا
NHS درباره
پرفشاری و
افت فشارسازمان بهداشت جهانی
WHOانجمن قلب آمریکا
AHAمرکز مبارزه با با بیماری های آمریکا
CDCمجموعه بیمارستانی
BaptistHealthانتشار محتوای صفحه فوق تنها با اجازه کتبی و درج منبع امکان پذیر می باشد.
بانک مشاغل برتر