دیابت نوع دو برخلاف نوع یک این بیماری ، فقط علت ارثی ندارد. عوامل اکتسابی و سبک زندگی غلط (کم تحرکی، اضافه وزن و ...) نقش مهمی در درمان یا پیشگیری از این بیماری مزمن دارند. با ما در مجله سلامت پی جو درباره علائم قند خون و روش های درمان همراه باشید.
دیابت نوع دو چیست؟
دیابت نوع دو یک بیماری شایع است که به علت اختلال در روند سوخت و ساز بدن بروز می کند و باعث می شود سطح قند خون از حالت طبیعی بالاتر برود. این قند که گلوکز نام دارد منبع اصلی تامین انرژی بدن است. دیابت یک بیماری مزمن و دائمی است و برای درمان آن نیاز به تغییراتی در سبک زندگی خود دارید. سطح بالای قند خون در طولانی مدت باعث بروز اختلال سیستم های گردش خون، عصبی و ایمنی بدن می شود.
علت اصلی دیابت نوع دو معمولا یکی از این دو مورد است. کاهش ترشح هورمون انسولین از لوزالمعده - که ورود قند به سلول را کنترل می کند. یا این که سلول ها واکنش درستی به انسولین ندارند و قند کمتری وارد آن ها می شود.
در گذشته به دیابت نوع دو دیابت بزرگسالی نیز می گفتند اما جالب است بدانید که دیابت نوع ۱ و ۲ هر دو می توانند در کودکی یا بزرگسالی شروع شوند. با این که دیابت نوع دو در سالمندان شایع تر است، با توجه به افزایش چاقی کودکان، شاهد بروز بیشتر موارد نوع ۲ این بیماری از سنین پایین هستیم.
بطور کلی، درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. ولی درمان دیابت نوع دو با کنترل علائم یعنی تغییر رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن امکان پذیر است. در صورتی که با رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم سطح قند خون پایین نیاید، پزشک مصرف دارو هایی مانند انسولین یا قرص های ضد دیابت را توصیه می کند.
قند خون نرمال ناشتا و بعد از غذا باید چند باشد؟
معمولا سطح نرمال و سالم قند خون ناشتا بین ۷۰ تا ۹۹ mg/dL (میلی گرم در دسی لیتر) است. مقادیر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ نیز در بازه پیش دیابت قرار می گیرند. یکی از علائم دیابت این است که قند خون ناشتا در دو آزمایش متوالی عدد ۱۲۶ یا بالاتر باشد.
در ضمن، قند خون نرمال و سالم دو ساعت بعد از صرف غذا باید کمتر از ۱۴۰ باشد. از ۱۴۰ تا ۱۹۹ پیش دیابت و بیش از این مقدار می تواند نشانه دیابت باشد.
برای تست خانگی قند خون می توانید به لیست مراکز خرید دستگاه قند خون در شیراز مراجعه کنید.
علائم و نشانه های دیابت نوع دو چیست؟
علائم و نشانه های دیابت نوع دو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تشنگی شدید.
- تکرر ادرار (افزایش دفعات ادرار).
- بی حس شدن یا خواب رفتن دست و پاها.
- کاهش وزن غیرارادی یا برعکس آن پرخوری و اضافه وزن
- احساس ضعف و خستگی.
- تاری دید.
- دیر خوب شدن زخم ها.
- عفونت مداوم (این موضوع باعث ایجاد یا تشدید بیماری لثه می شود)
- لکه های سیاه یا تیرگی پوست مخصوصا در ناحیه گردن و زیر بغل.
- اگر تعدادی از این علائم را داشتید حتما به پزشک مراجعه کنید.
قبل از هر چیز برای تشخیص دیابت نوع دو باید به پزشکان متخصص داخلی شیراز مراجعه کنید.
آیا علائم دیابت نوع دو مردان و زنان فرق دارد؟
بطور کلی علائم دیابت در مردان و زنان مشابه است اما گاهی مردان با کاهش حجم یا ضعف عضلات و زنان به عفونت قارچی یا برفک در ناحیه واژن روبرو می شوند. معمولا علائم دیابت نوع دو به تدریج بروز می کنند و به همین دلیل ممکن است فرد سال ها به دیابت مبتلا باشد و از آن بی خبر باشد.
علت بروز دیابت چیست؟
در اغلب موارد دو دلیل برای دیابت نوع دو وجود دارد:
- مقاومت به انسولین: سلول های چربی، عضلات و کبد نسبت به انسولین مقاوم می شوند و در نتیجه قند کافی دریافت نمی کنند.
- کاهش ترشح انسولین: انسولین کافی توسط لوزالمعده ترشح نمی شود و قند خون از میزان طبیعی بالاتر می رود.
با این که علت اصلی این بیماری مشخص نیست پزشکان معتقدند که اضافه وزن و فعالیت کم بدنی از عوامل اصلی هستند. در دیابت نوع یک که ژنتیکی است، بدن انسولین ترشح نمی کند و بیماران نیاز به تزریق مداوم این هورمون دارند.
عامل اصلی دیابت نوع ۲ چیست؟
مهمترین عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو می شوند:
- چاقی یا اضافه وزن.
- کم تحرکی.
- افزایش سن (مخصوصا از ۳۵ سال به بالا).
- چربی خون بالا.
- سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲.
چاقی نه تنها اصلی ترین عامل دیابت نوع دو است، بلکه منجر به تشدید عوامل دیگر مانند چربی خون و کم تحرکی نیز می شود. علاوه بر این، اگر یکی از بستگان درجه یک شما دیابت داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز بالاتر است. مورد دیگری که خطر ابتلا را بالا می برد، افزایش تریگلیسیرید خون و کاهش کلسترول خوب (HDL) است.
در این اختلال سطح قند خون از حالت طبیعی بالاتر است اما به اندازه ای نیست که در آزمایش دیابت تشخیص داده شود. اگر این بیماری به موقع درمان نشود منجر به دیابت نوع دو می شود.
عوامل دیگر بروز دیابت نوع دو مخصوص زنان:
دیابت حاملگی: وضعیتی که علائم مانند قند خون بالا اولین بار در حاملگی دیده می شود و احتمالا ناشی از تغییرات هورمونی است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک: این اختلال نیز باعث افزایش ریسک دیابت و بیماری های قلبی عروقی می شود.
برای مشاهده اطلاعات آدرس و شماره تماس بهترین پزشکان متخصص زنان و زایمان شیراز به لینک درج شده مراجعه کنید.
دیابت نوع ۲ چه عوارض و بیماری هایی ایجاد می کند؟
عوارض دیابت نوع دو بسیاری از اندام های حیاتی بدن مانند قلب، عروق، اعصاب، چشم ها و کلیه ها را درگیر می کند. همچنین عوامل اصلی دیابت، همان مواردی هستند که باعث بروز یا تشدید بیماری های خطرناک می شوند. کنترل به موقع دیابت و قند خون می تواند از موارد زیر جلوگیری کند.
بیماری قلبی عروقی: دیابت باعث احتمال سکته، فشار خون بالا و تنگی عروق می شود.
آسیب عصبی به اندام های بدن: قند خون بالا، در طولانی مدت به عصب ها صدمه می زند یا آن ها را از بین می برد. به همین دلیل افراد دچار دیابت معمولا علائمی مانند خواب رفتن، بی حس شدن، گز گز یا داغ شدن را در نوک انگشتان دست و پای خود حس می کنند.
تپش نامنظم بخاطر صدمه به اعصاب قلب.
مشکلات گوارشی به علت صدمه به اعصاب روده (یبوست، اسهال و یا حالت تهوع).
مشکلات ناشی از گردش خون مانند اختلال نعوض یا ریزش مو ناشی از دیابت و همچنین میخچه پا
بیماری کلیوی: از آن جا که بیمار دیابتی بیشتر آب می خورد و تکرر ادرار دارد، فشار بیشتری به پارانشیم کلیه وارد می شود که ممکن است باعث بیماری مزمن کلیوی شود.
آسیب به چشم و بینایی: دیابت خطر ابتلا به بیماری های جدی چشم مانند آب مروارید و آب سیاه را افزایش می دهد. حتی ممکن است بخاطر صدمه احتمالی به رگ های شبکیه باعث کوری شود.
در مقاله دیگر پی جو می توانید لیست انواع بیماری های چشم، علت ها، علائم و درمان آن ها را بشناسید.
برای جلوگیری از تاری دید و آسیب به بینایی بهتر است هرچه زودتر به پزشکان متخصص چشم در شیراز مراجعه کنید.
بیماری های پوستی: دیابت ریسک ابتلا به عفونت باکتری و قارچ را افزایش می دهد.
کاهش سرعت بهبودی زخم: از آن جا که زخم دیابتی ها دیر تر خوب می شود، هر آسیب پوستی مانند زخم یا تاول مستعد عفونت است. در موارد خاص گاهی لازم است عضو عفونی قطع شود.
مشکل شنوایی: این اختلال در افراد دیابتی بیشتر است.
آپنه یا وقفه تنفسی خواب: با این که احتمالا علت هر دو مورد چاقی مزمن است، افراد مبتلا به دیابت کیفیت خواب کمتری دارند و بعضا به اختلالات خواب دچار می شوند.
زوال عقل یا آلزایمر: افرادی که دیابت نوع ۲ دارند بیشتر به آلزایمر و دیگر بیماری های پیش زمینه زوال عقل مبتلا می شوند.
اگر نگران سلامتی قلب خود و عوارض دیابت هستید می توانید به بهترین پزشکان متخصص قلب و عروق در شیراز مراجعه کنید.
پیشگیری و درمان دیابت نوع ۲
چون دیابت درمان قطعی ندارد و یک بیماری مزمن است، پیشگیری بهترین درمان برای دیابت نوع دو است. این همچنین به این معنی است که مواردی که برای پیشگیری توصیه می شوند برای درمان علائم نیز مفید هستند. بنابراین رعایت سبک زندگی سالم که ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل را در نظر بگیرد اصلی تری نقش را در پیشگیری و درمان دیابت نوع دو دارد.
پیشگیری و درمان دیابت نوع دو : رژیم غذایی سالم
خوردن غذاهای سالم و مقوی شامل مصرف غذاهایی که چربی و کالری کمتر و فیبر بالاتری دارند، مصرف میوه، سبزیجات و غلات می شود. بطور کلی یک رژیم غذایی خاص برای بیماران وجود ندارد اما توصیه می شود برای درمان دیابت نوع ۲ موارد زیر را رعایت کنید:
- زمان مشخص برای وعده های غذایی.
- تعداد وعده های بیشتر با حجم کمتر.
- مصرف میزان متعادل لبنیات، گوشت و ماهی کم چرب.
- مصرف غذاهای سرشار از فیبر مانند غلات کامل، میوه و سبزیجات با نشاسته کم.
- پخت غذا با روغن های سالم مانند روغن زیتون یا کانولا.
و تا حد ممکن کالری کمتر جذب کنید.
برای دریافت مشاوره از بهترین متخصصان رژیم دیابت در شیراز می توانید به لیست درج شده در پی جو مراجعه نمایید.
پیشگیری و درمان دیابت نوع دو : افزایش فعالیت بدنی
ورزش و فعالیت فیزیکی مناسب از اصلی ترین مواردی است که برای پیشگیری یا درمان دیابت نوع دو توصیه می شود. هر هفته باید حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش نیمه سنگین کنید. پزشکان ورزش های زیر را توصیه می کنند:
- ورزش های هوازی. از میان ورزش های هوازی با توجه به علاقه خود می توانید پیاده روی سریع، دوچرخه سواری و شنا را انتخاب کنید. برای بیشترین تاثیر باید حداقل به مدت ۳۰ دقیقه در روز یا ۱۵۰ دقیقه در هفته تمرین هوازی انجام دهید.
- ورزش های استقامتی. ورزش استقامتی ضمن قوی کردن ماهیچه ها، کمک می کند علائم دیابت مانند سطح قند خون را کنترل کنید و کارهای روزمره را راحت تر انجام دهید. بنابراین دو تا سه بار دویدن، طناب زنی، دوچرخه سواری و تمرین با وزنه را در برنامه هفتگی خود قرار دهید.
- کم تحرک نباشید. وقتی مدت زیادی ثابت و بدون تحرک هستید مانند زمان کار با کامپیوتر هر ۳۰ دقیقه از جای خود بلند شوید و چند قدم راه بروید.
- کاهش وزن. چاقی عامل اصلی دیابت است و با کاهش ۷ تا ۱۰٪ از وزن خود می توانید از تشدید پیش دیابت (قند خون بدون علائم) پیشگیری یا با ۱۵٪ کاهش وزن به درمان دیابت کمک کنید.
درمان های تکمیلی دیابت
همانطور که گفته شد درمان دیابت با کنترل علائم آن مانند وزن و قند خون انجام می شود. گاهی تغییر سبک زندگی به تنهایی کافی نیست و باید در کنار آن ها درمان تکمیلی را ادامه داد.
برای بعضی از بیماران که تولید انسولین کمی دارند پزشک تزریق انسولین را تجویز می کند. انواع مختلف انسولین در سرعت و دوام تاثیری که روی کنترل قند خون بیماران دیابتی دارند متفاوت هستند. نوعی انسولین که سریع اثر می کند معمولا بعد از غذا و انواع با تاثیر طولانی در طول روز یا شب قند خون را کنترل می کند. دقت کنید که ممکن است تزریق مداوم انسولین یا مصرف دوز اشتباه عوارضی مانند افت قند خون (هیپوگلیسمی) را در پی دارد.
یکی از روش های تکمیلی درمان علائم دیابت نوع دو عمل های لاغری است. در اغلب این عمل ها تغییراتی در عملکرد یا شکل دستگاه گوارش صورت می گیرد تا بیمار کمتر غذا بخورد و لاغر شود. عمل های لاغری (مانند عمل اسلیو معده) بیشتر برای افرادی که شاخص BMI بالای ۳۵ دارند توصیه می شود.
دارو های ضد دیابت نوع دو:
بیشتر بیماران برای کاهش یا کنترل قند خون خود در بازه طبیعی به دارو های ضد دیابت نیاز دارند. بیماران باید این دارو ها را همیشه مصرف کنند هرچند ممکن است بنا به نظر پزشک دوز و نوع آن ها تغییر کند.
- متفورمین (زیپمت): در اغلب موارد دیابت نوع دو متفورمین اولین و رایج ترین دارو است. این دارو که همراه یا بعد غذا مصرف می شود کمک می کند قند خون به سطح طبیعی برسد.
- سولفونیل اوره: این دسته از داروها کمک می کنند بدن انسولین بیشتری تولید کند و سطح گلوکز کم شود. اثرات جانبی سولفونیل اوره شامل افت ناگهانی قند خون و افزایش وزن می شود.
- تیازولیدیندیون (گلیتازون): باعث می شود بدن نسبت به انسولین واکنش و حساسیت بیشتری داشته باشد.
- مگلیتینیدها نیز مانند سولفونیل اوره باعث افزایش ترشح انسولین از سلول های بتای لوزالمعده می شوند.
دیگر داروها که برای درمان علائم دیابت نوع دو: مهارکننده های آنزیم DPP4، مهارکننده های پروتئین SGLT2، آگونیست گیرنده GLP1، دارو های کاهش فشار خون و کلسترول و آسپرین کودک (با دوز پایین) هستند.
منبع: ترجمه اختصاصی پی جو از مقالات پزشکی
سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS)سایت پزشکی
MayoClinic علائم و درمان درباره دیابت نوع دو
انتشار محتوای صفحه فوق تنها با اجازه کتبی و درج منبع امکان پذیر می باشد.