در این مطلب از سایت پی جو با گیاه آویشن شیرازی و خصوصیات و کاربردهای این گیاه دارویی بیشتر آشنا می شویم.
آشنایی با گیاه آویشن شیرازی : خصوصیات و موارد مصرف
مجله سلامت پی جو - گیاه آویشن شیرازی با نام علمی Zataria bracteata Boiss یک گیاه دارویی است که به عنوان یک منبع غنی از ویتامینهای A، B، C و E، مواد معدنی و هورمونهای گیاهی شناخته میشود. این گیاه که سابقه استفاده از آن به هزاران سال پیش باز میگردد، انواع متفاوتی دارد که تنها در ظاهر، طعم و رنگ آنها تفاوت دارد. آویشن شیرازی دارای خواص ضد قارچی، ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد عفونیکننده است و به عنوان یک آنتیاکسیدان و آنتیبیوتیک قوی شناخته میشود.
این گیاه به دلیل خاصیتهای ضد باکتری ویژهاش، میتواند در از بین بردن باکتریهای بروسلوزیس و استافیلوکوکوس آرئوس مؤثر باشد. با طبیعت گرم و خشک خود، آویشن شیرازی به عنوان مصلح در غذاهایی با طبع سرد مانند پنیر، ماست، سیبزمینی، لوبیا سبز و نخود سبز مورد استفاده قرار میگیرد.
در طب سنتی، از آویشن شیرازی به منظور درمان عفونت ریه، درد مفاصل، سکسکه، سرفه و برونشیت، سینوزیت، مشکلات گوارشی، جوشهای سطحی پوست، مشکلات قاعدگی و موارد دیگر استفاده میشود. این گیاه به عنوان یک راهکار طبیعی با خواص متعدد، در حفظ سلامتی و درمان برخی مشکلات بهداشتی مورد توجه قرار میگیرد. در ادامه با خواص این گیاه دارویی بیشتر آشنا می شویم، با ما همراه باشید.
خصوصیات گیاه آویشن شیرازی
گیاه آویشن شیرازی، با نام علمی Zataria bracteata Boiss، به عنوان یک گیاه دارویی از راسته نعناسانان، تیره نعنائیان و سرده Zataria Bosis شناخته میشود. این گیاه به شکل بوتهای با ساقههای منشعب و شاخههای متعدد نازک معروف است. شاخهها دارای پوست سفید و کرک دار هستند.
گلهای آویشن شیرازی در اواخر بهار و اوایل تابستان شکوفا میشوند. این گلها دارای رنگ بنفش روشن هستند و در خوشههای کوچک قرار گرفتهاند. برگهای آویشن شیرازی کوچک و به شکل دایره یا بیضی بوده و حاشیهی آنها صاف و بدون دم برگ است. برگهای جوان دارای کرک و پوشیده از رنگ سفید هستند، در حالی که برگهای مسن بدون کرک میباشند.
این گیاه دارای برگهای پوشیده از غدههای ترشحی و گلآذین هست. گلآذین این گیاه از چرخههای متعدد بیضوی یا کروی تشکیل شده و به صورت گروهی انبوه یا سنبلهای ظاهر میشود. گلها کوچک و سفید بوده و به طول دو میلیمتر، شکل تخم مرغی درازچین و دارای کرک هستند.
ترکیبات شیمیایی گیاه آویشن شیرازی
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
آویشن شیرازی، از گیاهان دارویی پرکاربرد به شمار میآید و انواع ترکیبات شیمیایی در این گیاه به ویژه در اسانس آن وجود دارد. این ترکیبات شیمیایی شامل مواردی نظیر تیمول که به دلیل خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و آنتیاینفلوانزایی مشهور است، کارواکرول با خواص ضد میکروبی، لینالول که آرامشبخش و ضد التهابی است، سیمن با خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی، تیمن که به عنوان یک ترکیب فعال در اسانس شناخته میشود و آلفا پینن که به عنوان ضد التهابی و ضد باکتریایی شناخته میشود، هست. این ترکیبات با مقادیر متغیر در بخشهای مختلف از گیاه، از جمله برگها و گلآذین، حاضر هستند. اسانس گیاه حاوی ۱ تا ۵/۲ درصد از ترکیبات مذکور است و مقدار دقیق هر ترکیب به شرایط مختلف محیطی و زمان برداشت گیاه بستگی دارد.
موارد مصرف گیاه آویشن شیرازی
آویشن شیرازی دارای خواص درمانی متعددی است که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ضدباکتریایی
آویشن شیرازی دارای خواص ضدباکتریایی قوی است و میتواند در درمان عفونتهای ناشی از باکتریها مؤثر باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان دادهاند که آویشن شیرازی میتواند در درمان عفونتهای دستگاه تنفسی، عفونتهای ادراری و عفونتهای پوستی مؤثر باشد.
ضدالتهابی
گیاه آویشن شیرازی دارای خواص ضدالتهابی است و میتواند در درمان بیماریهای التهابی مانند آرتروز، روماتیسم و کولیت اولسراتیو مؤثر باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان دادهاند که آویشن شیرازی میتواند به کاهش درد و التهاب در بیماران مبتلا به آرتروز کمک کند.
ضداکسیدکننده
آویشن شیرازی دارای خواص آنتی اکسیدانی است و میتواند به محافظت از بدن در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کند. رادیکالهای آزاد مولکولهای ناپایداری هستند که میتوانند به سلولهای بدن آسیب برسانند و منجر به بیماریهای مختلف شوند.
ضدقارچی
گیاه آویشن شیرازی دارای خواص ضدقارچی است و میتواند در درمان عفونتهای ناشی از قارچها مؤثر باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان دادهاند که آویشن شیرازی میتواند در درمان عفونتهای قارچی پوست، ناخن و دستگاه تناسلی مؤثر باشد.
ضدنفخ
آویشن شیرازی دارای خواص ضدنفخ است و میتواند در درمان نفخ شکم و مشکلات گوارشی مؤثر باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان دادهاند که آویشن شیرازی میتواند به کاهش نفخ و گاز در افراد مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر کمک کند.
کنترل فشار خون
آویشن شیرازی به عنوان یک منبع غنی از پتاسیم شناخته میشود که میتواند در کنترل فشار خون و ضربان قلب مؤثر باشد. پتاسیم، با تأثیر مثبت بر روی سلامت قلب و عروق، نقش اساسی در حفظ تعادل فشار خون دارد. مصرف آویشن به ویژه به صورت دمنوش و چای آویشن ممکن است فشار خون را کنترل نماید. ترکیبات موجود در آویشن، با بهبود جریان خون و کاهش التهابات، این گیاه را به گزینهای طبیعی برای کنترل فشار خون تبدیل میکند، با این حال، استفاده قبل از مصرف مداوم بهتر است با پزشک مشورت شود.
- همچنین برای جست و جو در خصوص درمان فشار خون و مراکز مرتبط با آن در صدرا می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان فشار خون در صدرا
رفع اختلالات قاعدگی
گیاه آویشن شیرازی به دلیل خاصیت تسکیندهندهاش، میتواند بهعنوان یک راهکار مؤثر در رفع اختلالات قاعدگی و تسکین دردهای مرتبط با قاعدگی عمل کند. این گیاه، علاوه بر تسکین دردها، در درمان گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی نیز مؤثر است. به علاوه، خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی آویشن شیرازی میتوانند به درمان عفونتهای واژن کمک کرده و درمان این مشکلات را تسهیل نمایند.
برطرفکردن مشکلات تنفسی
آویشن شیرازی به دلیل خاصیت آنتی سپتیک و آنتی بیوتیک خود، میتواند بهعنوان یک راهکار مؤثر در برطرفکردن مشکلات تنفسی عمل کند. مصرف آویشن به ویژه در درمان برونشیت و سرفه مؤثر است. این گیاه همچنین برای درمان گلودرد و سردرد کارآمد است و ویژگی خلطآوری آن باعث میشود در مواجهه با عفونتهای مجاری تنفسی نقش موثری ایفا کند. از این رو، آویشن شیرازی بهعنوان یک گزینه طبیعی و کارآمد در درمان مشکلات تنفسی شناخته میشود.
درمان مشکلات پوستی
آویشن شیرازی به دلیل حاوی ترکیبات آنتیاکسیدان، نقش مهمی در درمان مشکلات پوستی ایفا میکند. این ترکیبات آنتیاکسیدان، تولید کلاژن را افزایش داده و از شل شدن و افتادگی پوست جلوگیری میکنند که به تدریج روند پیری پوست را کاهش میدهد. همچنین، آویشن به درخشندگی و زیبایی پوست کمک فراوانی میکند.
این گیاه به دلیل خاصیت ضد التهابی خود، در درمان مشکلاتی نظیر اگزما، خارش و خشکی پوست مؤثر است. خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی آویشن، به پیشگیری از التهابات پوستی کمک میکند.
ترکیبات آنتیاکسیدان موجود در آویشن همچنین با مهار فعالیت رادیکالهای آزاد سطح پوست، میزان ترشح چربی را تنظیم کرده و این اثرات بهبودی در درمان آکنه نیز دارد. به این ترتیب، آویشن شیرازی به عنوان یک گزینه طبیعی و چندگانه در مراقبت از پوست مورد استفاده قرار میگیرد.
تقویت مو
گیاه آویشن شیرازی به دلیل داشتن ترکیبات آنتیاکسیدان و ویتامینها، اثرات مثبتی در تقویت مو دارد. مصرف این گیاه باعث افزایش گردش خون در پوست سر میشود و سلولهای مو را تغذیه و آبرسانی میکند. این ویژگیها آن را به یک راهکار مؤثر در درمان شوره سر تبدیل میکند. مصرف آویشن به صورت چای یا دمنوش میتواند در رفع این مشکل مفید باشد.
ترکیبات موجود در آویشن به تقویت فولیکولهای مو کمک میکنند و از ریزش مو جلوگیری مینمایند. برای تقویت و افزایش رشد مو، استفاده از روغن آویشن به تنهایی یا ترکیب با روغن زیتون توصیه میشود. این روش با آغشته کردن کف سر به روغن، به تقویت، درخشندگی و زیبایی موها کمک میکند.
سایر موارد مصرف:
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- کاهش استرس و اضطراب
- بهبود حافظه
- کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی
- کاهش خطر ابتلا به سرطان
نحوه مصرف گیاه آویشن شیرازی
مصرف آویشن شیرازی به صورت دم کرده، عصاره، یا روغن گیاهی توصیه میشود. برای مصرف درمانی آویشن شیرازی، مردم معمولاً سرشاخههای گیاه را در اوایل دوره گلدهی (اردیبهشت و خرداد) جمعآوری میکنند. سپس این سرشاخهها را خشک کرده و از آن به عنوان ماده خوراکی استفاده میکنند. این خشک کردن ممکن است بهصورت سنتی در آفتاب یا بهوسیله دستگاههای خشک کننده انجام شود. سپس از آویشن خشک برای تهیه انواع ادویهها، سسها، کنسرو ماهی و غذاهای گوشتی استفاده میشود.
انواع مختلف روش مصرف آویشن شیرازی به شرح زیر می باشد:
- دم کرده آویشن شیرازی: برای تهیه دم کرده آویشن شیرازی، یک قاشق چایخوری برگ خشک آویشن را در یک فنجان آب جوش بریزید و بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و میل کنید.
- عصاره آویشن شیرازی: عصاره آویشن شیرازی را میتوانید از عطاریها تهیه کنید. این عصاره را میتوان به صورت خوراکی یا موضعی مصرف کرد.
- روغن آویشن شیرازی: روغن آویشن شیرازی را میتوانید از عطاریها تهیه کنید. این روغن را میتوان به صورت موضعی برای درمان عفونتهای پوستی یا مشکلات گوارشی استفاده کرد.
عوارض جانبی آویشن شیرازی
گیاه آویشن شیرازی به طور کلی گیاهی ایمن است، اما در برخی افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند سردرد، عصبانیت، یا تهوع ایجاد کند.
زنان باردار ممکن است از مصرف آویشن خودداری کنند، زیرا برخی گزارشها نشان دادهاند که مصرف آویشن ممکن است به عنوان یک مسکن رحمی عمل کرده و باعث خروج جنین شود. همچنین، ممکن است در برخی افراد موجب ضعف نیروی جنسی و کاهش اشتها گردد.
افراد مبتلا به آلبومینوری (افزایش نسبت غیرعادی آلبومین در ادرار) باید از مصرف آویشن درمانی خودداری کنند؛ زیرا آویشن ممکن است تأثیرات دیورتیک داشته باشد و در مواردی باعث افزایش دفع ادرار و در نتیجه تشدید مشکلات آلبومینوری شود.
سخن آخر
آویشن شیرازی گیاهی دارویی با خواص درمانی متعدد است که میتواند در درمان بیماریهای مختلفی مؤثر باشد. با این حال، قبل از مصرف آویشن شیرازی، بهتر است با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید تا از بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه آویشن شیرازی و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را " هر آنچه نیاز هست در خصوص گیاه آویشن بدانیم!" نیز مطالعه نمایید.