در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی دم اسب و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
گیاه دارویی دم اسب در طب سنتی: هر آنچه نیاز هست بدانید

مجله سلامت پی جو - گیاه دارویی دم اسب، با نام علمی Equisetum arvensis و نام انگلیسی Horsetail، یک گیاه با موارد استفاده گسترده در طب سنتی است. دم اسب گیاهی علفی و چند ساله است که در سراسر جهان به ویژه در مناطق معتدل یافت میشود. از این گیاه برای قطع خونریزی، درمان حصبه، پوشش زخم و بیماریهای کلیوی استفاده میشود. حضور سیلیس در دم اسب باعث تقویت استخوان میشود و به عنوان یک راهکار در درمان استئوپروزسیس توصیه میشود.
همچنین، دم اسب اثرات ادرارآور دارد و در برخی محصولات آرایشی نیز به کار میرود. بخش مورد استفاده این گیاه اندام فوقانی تازه یا خشک شده آن است. اطلاعات محدودی از مطالعات کلینیکی در مورد گیاه دم اسب وجود دارد، اما اثرات ادرارآور آن تأیید شده است. درمان سنگ کلیه، شکنندگی ناخن و پوشش زخم (موضعی) از جمله مواردی است که برای استفاده از دم اسب توصیه شده است، هرچند برای برخی از این مصارف نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد.
از زمانهای قدیم، دم اسب جهت قطع خونریزی استفاده شده و در التیام زخم و رفع التهاب و همچنین در درمان التهابات چشم و پروستات مؤثر بوده است. استفاده از کمپرس دم اسب برای درمان آرتروز و ورم مفاصل نیز مؤثر است. همچنین، جوشانده دم اسب برای درمان گلو درد و شستشو چشمها جهت رفع التهابات توصیه شده است. استفاده از جوشانده گیاه به صورت قبل از هر غذا نیز در موارد خاص توصیه میشود.
مکانیسم اثر گیاه دارویی دم اسب
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
گیاه دارویی دم اسب با تأثیرات مفید بر بهبود زخمهای جلدی مورد تحقیقات ویژهای قرار گرفته است. مکانیسم اصلی این اثرات شامل کاهش آماس و کنترل التهابات است. تحقیقات نشان داده است که دم اسب میتواند فرآیند زخمپزشکی را تسریع کند، زیرا این گیاه توانمندی دارد تا آماس یا تشکیل بافت زخمی را کاهش دهد. علاوه بر این، با مهار واسطههای شیمیایی و آنزیمهای مرتبط با التهاب، دم اسب میتواند به کاهش التهابات جلد کمک کرده و فرآیند بهبودی زخمهای جلدی را بهبود بخشد. این اثرات مؤثر از طریق مداخله در فرآیندهای سلولی و باکتریایی بهوجود میآید که به واسطههای شیمیایی مرتبط با آسیب جلدی نیز تأثیر گذار است. به طور کلی، دم اسب با مکانیسم اثرات ضدآماس و ضدالتهاب، میتواند در بهبود سریع زخمهای جلدی مؤثر باشد.
فارماکوکینتیک گیاه دارویی دم اسب
در فارماکوکینتیک دم اسب، قسمت مورد استفاده این گیاه اصلیترین تأثیرات بر اساس پایههای نازا آن میباشد. این پایهها دارای ذرات کلروفیل هستند که در ارتباط با فرآیند جذب و توزیع مواد مؤثر در سیستم بیولوژیک این گیاه نقش دارند. ترکیبات اساسی دم اسب شامل اسیدهای سیلیسیک، اکسالیک، مالیک، اکونیتیک، گلیکوزید، آلکالوئید و املاح معدنی از جمله سیلیس، آلومینیوم و پتاسیم میباشند. همچنین، حاوی ساپونینها است که یکی از مهمترین آنها به نام اکوئیستین است. این ترکیبات متنوع از نظر شیمیایی و معدنی، نقش مهمی در فرآیندهای جذب و توزیع مواد مؤثر دم اسب در سیستم بیولوژیک ایفا میکنند و در نتیجه، به فارماکوکینتیک این گیاه میپردازند.
اثرات درمانی گیاه دارویی دم اسب

دم اسب دارای خواص دارویی متعددی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
خواص ضدالتهابی
گیاه دارویی دم اسب دارای خواص ضدالتهابی است که میتواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. التهاب یکی از عوامل اصلی بسیاری از بیماریها مانند آرتریت، آسم و بیماریهای قلبی است.
خواص ضدباکتریایی
دم اسب دارای خواص ضدباکتریایی است که میتواند به مبارزه با عفونتهای باکتریایی کمک کند.
خواص ادرارآور
دم اسب دارای خواص ادرارآور است که میتواند به افزایش جریان ادرار کمک کند. این امر میتواند به دفع سموم و مواد زائد از بدن کمک کند.
خواص ملین
گیاه دم اسب دم اسب دارای خواص ملین است که میتواند به بهبود هضم و کاهش یبوست کمک کند.
خواص آنتیاکسیدانی
گیاه دارویی دم اسب دارای خواص آنتیاکسیدانی است که میتواند به محافظت از بدن در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کند. رادیکالهای آزاد میتوانند به سلولهای بدن آسیب برسانند و باعث بیماری شوند.
نحوه مصرف گیاه دارویی دم اسب
دم اسب را میتوان بهصورت دمنوش، کپسول یا قرص مصرف کرد.
دمنوش دم اسب:
برای تهیه دمنوش دم اسب، 1 قاشق چایخوری از برگهای خشکشده دم اسب را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت 10 دقیقه دم کنید. سپس، دمنوش را صاف کرده و میل کنید.
کپسول یا قرص دم اسب:
کپسول یا قرص دم اسب را طبق دستور پزشک یا متخصص طب سنتی مصرف کنید.
عوارض جانبی گیاه دارویی دم اسب

- مصرف دم اسب ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد که نیاز به توجه و اطلاعات کامل از سوی فرد دارویی دارد. این گیاه امکان تداخل با داروهای قلبی و کلیوی را دارد، بنابراین توصیه میشود که افرادی که از این دسته داروها استفاده میکنند، مصرف دم اسب را با پزشک خود مطرح کنند.
- همچنین، مصرف همزمان دم اسب با گیاه گل انگشتانه به دلیل وجود ترکیبات گلیکوزیدی قلبی مانند دیژزیتوکسین و دیگوکسین توصیه نمیشود. این تداخل ممکن است سبب افزایش خطرات مرتبط با داروها شود و بنابراین اطمینان از مصرف همزمان این دو گیاه با یک پزشک الزامی است.
- ضمناً مصرف دم اسب ممکن است منجر به تجزیه و شکستن مولکول تیامین شود. این موضوع نشاندهنده تأثیر محتمل دم اسب بر ترکیبات مهم موجود در سیستم بیولوژیک انسان است.
- در نهایت، استفاده از دم اسب در دوران بارداری و شیردهی ممنوع هست. این ممنوعیت به دلیل عدم داشتن اطلاعات کافی درباره اثرات این گیاه بر سلامت جنین و نوزادان است؛ به عبارت دیگر، اطمینان از عدم تأثیرات جانبی برای مادر و نوزاد در این دورهها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
همچنین برای جست و جو در خصوص دوران بارداری و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: یوگای بارداری در شیراز
تداخلات دارویی دم اسب
تداخلات دارویی دم اسب میتواند تأثیرات مختلفی در بدن ایجاد کند که نیاز به توجه و اطلاعات جامع دارد:
- مصرف همزمان با آدامس ترک سیگار یا برچسب های محتوی نیکوتین: به علت وجود مقادیری نیکوتین در گیاه دم اسب، مصرف عصاره دم اسب با آدامس ترک سیگار یا برچسب های محتوی نیکوتین ممنوع است.
- کاهش پتاسیم خون (هایپوکالمی): مصرف دم اسب ممکن است باعث کاهش میزان پتاسیم خون (هایپوکالمی) شود. افرادی که مبتلا به آریتمی هستند یا دیگوکسین مصرف میکنند، باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.
- تداخل با الکل: مصرف دم اسب با مصرف الکل تداخل دارد و ممکن است تأثیرات جانبی افزایش یابد.
- تداخل با داروهای ادرار آور: مصرف دم اسب ممکن است با داروهای ادرار آور تداخل داشته باشد و باعث دفع مقادیر زیادی آب از بدن گردد.
- تأثیر بر دفع لیتیم: دم اسب مانع از دفع لیتیم میشود و میتواند تداخل خطرناکی با قرص لیتیم داشته باشد.
سخن آخر
دم اسب گیاهی دارویی با خواص متعدد است که از دیرباز در طب سنتی برای درمان بیماریهای مختلف استفاده میشده است. با این حال، قبل از مصرف دم اسب یا سایر گیاهان دارویی، بهتر است با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید. با این حال در صورت مصرف گیاه دارویی دم اسب رعایت نکات زیر به عنوان هشدار در مصرف این گیاه دارویی می تواند کمک کننده باشد:
- ممنوعیت در بیماران قلبی و کلیوی: به دلیل اثرات مدری گیاه دارویی دم اسب که میتواند باعث افزایش دفع پتاسیم شود، مصرف این گیاه در بیماران قلبی و کلیوی منع شده است.
- حداقل مصرف در کودکان: با توجه به مقادیر زیادی سیلیکای معدنی موجود در گیاه دم اسب و گزارشهای سمیت جویدن ساقههای این گیاه، مصرف در دوز بالا با احتیاط توصیه میشود. همچنین، مصرف در کودکان ممنوع است.
- ممنوعیت مصرف طولانی مدت: مصرف طولانی مدت گیاه دم اسب به شکل پودر شده به دلیل مقادیر زیاد سیلیکای معدنی و فعالیت تیامیناز (Thiaminase) ممنوع است. تیامیناز یک آنزیم است که میتواند به تجزیه و شکست ویتامین B1 (تیامین) منجر شود.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه دارویی دم اسب و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "ارزش غذایی و خواص گیاه دم اسب" نیز مطالعه نمایید.