در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی پیچ امین الدوله (یاس امین الدوله) و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
خواص دارویی گیاه پیچ امین الدوله (یاس امین الدوله)
پی جو مجله سلامت - پیچ امین الدوله یا یاس امین الدوله با نام علمی Lonicera caprifolium از گونه‌های گیاهان گلدار چندساله است که به تیره آقطیان و گونه Caprifoliaceae تعلق دارد. این گیاه در بیشتر باغچه‌ها و کوچه‌ها یافت می‌شود و به دلیل رونده بودن به نام پیچ شناخته می‌شود.
پیچ امین الدوله به عنوان نمادی از زیبایی و طراوت به ایران وارد شده است. نام این گیاه به علت ارتباط آن با علی‌خان امین‌الدوله، صدراعظم مظفرالدین شاه در دوره قاجار، به پیچ امین الدوله مرتبط شده است. علی‌خان امین‌الدوله این گیاه را برای اولین بار به ایران آورده و کاشته است که باعث شهرت و شناخت این گیاه با نام پیچ یا یاس امین الدوله شد.
این گیاه با شاخه‌هایی که به شکل پیچیده‌ای می‌رویند، جذابیت خاصی به باغچه‌ها و محیط‌های سبز می‌بخشد. از خصوصیات دیگر آن می‌توان به گل‌های زیبا و خوشبو، مورد استفاده در تزئینات مختلف و همچنین خواص دارویی برخی از اجزای آن اشاره کرد. این گیاه با پیچیدگی و زیبایی خود نه تنها محبوبیت زیادی در زمینه باغبانی دارد بلکه به عنوان یک نماد فرهنگی و تاریخی نیز در جامعه شناخته می‌شود.
مشخصات ظاهری گیاه پیچ امین الدوله
پیچ امین الدوله یا یاس امین الدوله گیاهی چندساله و بالارونده است که به علت زیبایی شکل و شیرینی میوه‌هایش، جزو گیاهان گلدار محبوب در باغچه‌ها و فضاهای سبز شناخته می‌شود. این گیاه به نام علمی Lonicera caprifolium متعلق به جنس Lonicera و تیره آقطیان (Caprifoliaceae) است. ساقه‌های نازک و کشیده‌اش به رنگ قهوه‌ای، با گذر زمان و کهولت به رنگ زرد تبدیل می‌شوند. همچنین در انتهای این گل زیبا شیره ای وجود دارد که طعم شیرینی را دارا می باشد.
رنگ و ظاهر گیاه پیچ امین الدوله بستگی به نژاد و نوع آن دارد. پیچ امین الدوله دارای برگ‌های مخالف، بیضی شکل ساده با طول ۳ تا ۸ سانتی‌متری و عرض ۲ تا ۳ سانتی‌متری هست. همچنین میوه آن به رنگ روشن و به شکل گرد و گاهی آبی تیره شبیه توت و با قطر ۵ تا ۸ میلی متر حاوی دانه‌های متعددی است.
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آن‌ها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
زیست بوم گیاه پیچ امین الدوله
خاستگاه اصلی گیاه پیچ امین الدوله در مناطق آسیای شرقی، از جمله چین، تایوان، ژاپن و کره قرار دارد. این گیاه در این مناطق به صورت وحشی یافت می‌شود. علاوه بر این خاستگاه‌ها، پیچ امین الدوله در مناطق دیگری نیز یافت می‌شود، از جمله آرژانتین، استرالیا، برزیل، مکزیک، نیوزیلند و ایالات متحده. بطور کلی از این گیاه در حدود ۱۸۰ نوع تا کنون شناخته شده است.
خواص دارویی پیچ امین الدوله
پیچ امین الدوله دارای خواص دارویی متعددی است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ضد التهاب و آنتی اکسیدان
پیچ امین الدوله یا یاس امین الدوله، حاوی آنتی اکسیدان‌های قوی است که در مقابل بیماری‌ها و پیری زودرس بسیار مؤثرند. تحقیقات نشان می‌دهد که پلی‌فنول‌های موجود در گیاه Lonicera caerulea دارای خواص ضد التهابی قابل توجهی هستند. یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۷ و منتشر شده در Agriculture and Food Chemistry، نتایج مثبتی در خصوص توانایی این پلی‌فنول‌ها در کاهش التهابات حاصل کرده است.
این خاصیت ضد التهابی از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا التهاب می‌تواند ریشه بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات سلامتی باشد؛ به عبارت دیگر، گیاه پیچ امین الدوله به علت دارا بودن خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، به عنوان یک منبع طبیعی و مفید برای حفظ سلامت بدن و پیشگیری از بیماری‌ها شناخته می‌شود. این خصوصیت‌ها نشان از اهمیت این گیاه در تغذیه و بهبود وضعیت سلامتی دارد.
ضد اسپاسم
پیچ امین الدوله دارای خواص ضد اسپاسم است و می‌تواند به شل شدن عضلات و کاهش اسپاسم‌ها کمک کند. این خاصیت پیچ امین الدوله را برای درمان بیماری‌هایی مانند آسم، سرفه و گرفتگی عضلات مفید می‌سازد.
کاهش اثرات دیابت
تحقیقات نشان می‌دهد که پیچ امین الدوله، به ویژه گونه Lonicera japonica، ممکن است نقش مؤثری در کاهش اثرات دیابت نوع 2 داشته باشد. یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که تزریق Lonicera japonica به موش‌های دیابتی، سطح گلوکز خون و مقاومت به انسولین را کاهش داده و اثرات مثبتی در مدت ۴ هفته دارد.
در تحقیق دیگری که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، نشان داده شده است که عصاره پیچ امین الدوله دارای توانایی ضد التهابی قوی است و ممکن است در کاهش شدت نفروپاتی دیابتی (آسیب به کلیه ناشی از دیابت) تأثیرگذار باشد. عصاره‌ای که از گل‌های این گیاه تهیه‌شده، به مهار پاسخ‌های التهابی که به نفروپاتی منجر می‌شوند، کمک کرده و نشان‌دهنده اثرات ضد دیابتی آن است.
هرچند نیاز به تحقیقات بیشتر در انسان‌ها و اثبات کارایی درمانی این گیاه در دیابت لازم است، اما نتایج اولیه نشانگر احتمال اثربخشی آن در کاهش اثرات دیابت هست.
ضد تب
پیچ امین الدوله دارای خواص ضد تب است و می‌تواند به کاهش تب کمک کند. این خاصیت پیچ امین الدوله را برای درمان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا مفید می‌سازد.
کاهش علائم آرتروز
تحقیقات نشان می‌دهد که پیچ امین الدوله، به ویژه گونه Lonicera caerulea، به عنوان یک درمان طبیعی ممکن است در کاهش علائم آرتروز که یک بیماری التهابی و مزمن است، مؤثر باشد. یک مطالعه منتشر شده در مجله Foods Functional نشان می‌دهد که ترکیبات فنلی موجود در توت گیاه Lonicera caerulea خواص ضد آنتی اکسیدانی دارند.
در این تحقیق، عصاره خوراکی از گیاه Lonicera caerulea به حیوانات مبتلا به آرتروز تزریق شد. نتایج نشان داد که پس از تزریق، کمردرد ناشی از آرتروز کاهش یافته و تولید آنزیم‌های التهابی در طحال کاهش یافته است. همچنین، آنزیم‌های آنتی اکسیدانی مفید مانند سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPx) افزایش یافته و آنزیم ترانس آمیناز (که اغلب به عنوان آنزیم کبدی شناخته می‌شود) کاهش یافته است. این نتایج نشان از اثرات مثبت پیچ امین الدوله در کاهش التهابات و افزایش آنزیم‌های ضد آنتی اکسیدانی در مورد آرتروز است.
مقوی قلب
پیچ امین الدوله دارای خواص مقوی قلب است و می‌تواند به تقویت قلب و بهبود عملکرد آن کمک کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
Lonicera japonica، یا همان پیچ ژاپنی، یکی از گونه‌های مهم این گیاه است که به ویژه در طب سنتی چینی به کار می‌رود. این گیاه با گل‌های زرد و سفید و توت‌های سیاه شناخته می‌شود. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که Lonicera japonica توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن را دارد و می‌تواند به عنوان یک تقویت‌کننده سیستم ایمنی و ضد ویروس اثرگذار باشد.
در یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۸، اثرات این گیاه بر سیستم ایمنی بدن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میوه Lonicera japonica توانسته است علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، فعالیت سلول‌های قاتل و طبیعی (سلول‌های NK) را افزایش دهد. این سلول‌های NK نقش مهمی در سیستم ایمنی ایفا می‌کنند؛ زیرا قادر به کشتن ویروس‌ها و سلول‌های توموری هستند.
درمان بیماری‌های گوارشی
پیچ امین الدوله دارای خواص ضد اسهال و ضد نفخ است و می‌تواند به درمان بیماری‌های گوارشی مانند اسهال، یبوست و نفخ کمک کند.
درمان مشکلات پوستی و عطر دهنده طبیعی
پیچ امین الدوله دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی است و می‌تواند به درمان مشکلات پوستی مانند آکنه، اگزما و پسوریازیس کمک کند. استفاده از پیچ امین الدوله به عنوان یک عطر طبیعی و معطر کننده محیط، یک راه فوق‌العاده برای افزایش احساس آرامش و رفع استرس است. بوی خاص و دلنشین این گیاه می‌تواند به شما احساس آرامش و راحتی بخشد.
یکی از راه‌های استفاده از بوی پیچ امین الدوله، ترکیب آن با اسانس شکوفه پرتقال و روغن نارگیل است. شما می‌توانید کمی از اسانس پیچ امین الدوله را با روغن نارگیل مخلوط کرده و این ترکیب را به عنوان عطر بر روی پیشانی و شقیقه‌ها بمالید. این روش علاوه بر اینکه بوی دلپذیری ایجاد می‌کند، می‌تواند به کاهش استرس و افزایش حالت آرامش کمک کند.
همچنین، مخلوط اسانس پیچ امین الدوله با کمی آب و اسپری آن در اتاق‌ها و فضاهای مختلف خانه، محیط را با بوی خوشایند و طبیعی پر کند که این موضوع می‌تواند به ایجاد یک حس دلپذیر در محیط زندگی کمک کند.
بهبود سلامت دهان و دندان
استفاده از پیچ امین الدوله به عنوان یک عنصر طبیعی در دستور تهیه دهانشویه خانگی می‌تواند به بهبود سلامت دهان و دندان کمک کند. این گیاه به دلیل خواص مرطوب کنندگی و خاصیت ضدباکتریایی‌اش، معمولاً در ترکیبات دهانشویه‌ها و اسپری‌های طبیعی جای می‌گیرد.
برای تهیه دهانشویه خانگی با استفاده از پیچ امین الدوله، می‌توانید دو فنجان آب را با نیم فنجان گل‌های تازه این گیاه ترکیب کنید و آن را به جوش بیاورید. سپس از حرارت کم استفاده کرده و تا مدتی مخلوط را جوش بدهید. پس از سرد شدن ترکیب، می‌توانید آن را صاف کرده و از آن برای شستشوی دهان و دندان استفاده نمایید.
این روش طبیعی می‌تواند به پیشگیری از مشکلات دهانی مانند بوی بد دهان، عفونت‌های لثه و ترکیب‌شدن دندان‌ها کمک کند. همچنین، خاصیت آنتی‌باکتریایی پیچ امین الدوله ممکن است در کاهش تعداد باکتری‌های موجود در دهان نیز مؤثر باشد.
دیگر کاربردهای پیچ امین الدوله در طب سنتی
در طب سنتی چینی، پیچ امین الدوله به عنوان یک گیاه با طبع سرد شناخته می‌شود و اعتقاد بر این است که ارتباطی با ریه، معده و روده دارد. این گیاه به دلیل طبع سرد خود در طب سنتی به عنوان یک وسیله برای کاهش حرارت بدن و دفع سموم به کار می‌رود. در این سیاق، از پیچ امین الدوله به عنوان درمان متنوعی برای مشکلات مختلف استفاده می‌شود.
برخی از کاربردهای پیچ امین الدوله در طب سنتی چینی عبارتند از:
- عفونت پوست: از پیچ امین الدوله به عنوان یک ماده ضد عفونی برای درمان عفونت‌های پوستی استفاده می‌شود.
- زخم: برگ‌های تازه پیچ امین الدوله، طبق ترکیبات طب سنتی، ممکن است برای بهبود زخم‌ها و جلوگیری از عفونت‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
- تب: به عنوان یک گیاه با طبع سرد، در طب سنتی از پیچ امین الدوله برای کاهش تب استفاده می‌شود.
- بیماری‌های التهابی: این گیاه ممکن است به عنوان معاون در درمان برخی از بیماری‌های التهابی مورد استفاده قرار گیرد.
به طور کلی، کاربردهای گیاه پیچ امین الدوله در طب سنتی چینی نشانگر تنوع وسیعی از خواص آن برای بهبود برخی مشکلات سلامتی می‌باشد. همچنین، باید توجه داشت که از آن به عنوان یک منبع طبیعی درمانی در فرهنگ‌های دیگر نیز استفاده می‌شود.
نحوه مصرف پیچ امین الدوله
پیچ امین الدوله را می‌توان به صورت دمنوش، روغن، عرق و عصاره مصرف کرد.
طرز تهیه دمنوش پیچ امین الدوله:
- مقداری از گل های خشک پیچ امین الدوله را اندازه‌گیری کنید.
- آب جوش را به میزان مورد نیاز بریزید.
- گل های خشک پیچ امین الدوله را در آب جوش بریزید.
- به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه اجازه دهید تا دمنوش حاصل دم بکشد.
- پس از گذشت این مدت، دمنوش را صاف کرده و میل کنید.
تهیه جوشانده پیچ امین الدوله:
- برگ یا ساقه گیاه پیچ امین الدوله را به میزان مورد نیاز اندازه‌گیری کنید.
- آب را به میزان مناسبی در دیگ یا قوری قرار دهید.
- برگ یا ساقه گیاه پیچ امین الدوله را به همراه آب در دیگ یا قوری قرار دهید.
- روی حرارت بگذارید و منتظر بمانید تا آب جوش بیافتد.
- پس از جوشاندن حدود ۵ دقیقه، جوشانده آماده است. آن را صاف کرده و مصرف کنید.
- به هنگام تهیه دمنوش یا جوشانده، می‌توانید شیر، عسل یا نعناع برای افزودن طعم به مذاق اضافه کنید. همچنین، می‌توانید این نوشیدنی‌ها را گرم یا سرد مصرف کنید، به دلخواه خود.
عوارض و موارد منع مصرف گیاه پیچ امین الدوله (یاس امین الدوله)
سمیت برای سگ‌ها:
تمام قسمت‌های این گیاه برای سگ‌های آپارتمانی و خیابانی سمی است؛ بنابراین، باید حواس کافی به این نکته داشته باشید که این گیاه برای حیوانات خاصی ممکن است خطرناک باشد.
ممنوعیت مصرف در دوره بارداری و شیردهی:
مصرف گیاه پیچ امین الدوله برای زنان در دوره بارداری و شیردهی ممنوع است. این ممنوعیت به منظور حفظ سلامتی مادر و نوزاد می‌باشد.
تأثیر بر انعقاد خون:
مصرف پیچ امین الدوله ممکن است باعث کاهش سرعت انعقاد خون شود که ممکن است خطر خونریزی بیش از حد در هنگام عمل جراحی یا بعد از آن را افزایش دهد؛ بنابراین، از مصرف این گیاه حداقل ۲ هفته قبل از عمل جراحی خودداری کنید.
سخن آخر
پیچ امین الدوله گیاهی مفید و بی‌خطر است که می‌تواند به بهبود سلامتی کمک کند. با این حال همیشه قبل از شروع هر نوع درمان یا مصرف گیاهان دارویی، بهتر است با پزشک خود یا متخصص تربیت‌شده مشورت کنید، به ویژه اگر شرایط خاص یا بیماری‌های مزمن دارید. اطلاعات فوق تنها به عنوان راهنمای کلی ارائه شده‌اند و جایگزین مشاوره حرفه‌ای نمی‌باشند.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاهان دارویی برای درمان استرس و افسردگی و همچنین کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "درمان خانگی استرس و افسردگی با گیاهان دارویی" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر