در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه درمانی چای سبز و خواص و تأثیرات این گیاه دارویی در طب سنتی می پردازیم.
گیاه درمانی چای سبز : طب سنتی در فنجان
مجله سلامت پی جو – چای سبز یکی از گیاهان مورد توجه در طب سنتی است و امروزه به عنوان یکی از پرمصرفترین نوشیدنیها در دنیا پس از آب شناخته میشود. بیش از ۷۵ درصد از چای مصرفی در دنیا از نوع چای سیاه است، در حالی که سهم چای سبز کمتر از ۲۵ درصد است. چایها، به جز دمنوشهای گیاهی، از برگهای خشک شده گیاه Camellia sinensis تولید میشوند. چای سبز به برگهایی اشاره دارد که فرآیند اکسیداسیون کمتری روی آنها انجام شده یا حتی بهطور کامل از آنها خودداری شده باشد. این برگها به دلیل حاوی مقادیر زیادی آنتیاکسیدانت و پلیفنلهای سودمند معروف هستند.
مکانیسم اثر گیاه درمانی چای سبز
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
مکانیسم اثر چای سبز در برخی از اثرات فارماکولوژیک و زیستی به شرح زیر است:
کاهش دردهای نوروپاتیک و بهبود زخمهای گوارشی
ترکیبات فنولی موجود در چای سبز، به ویژه EGCG، میتوانند در کاهش دردهای نوروپاتیک و بهبود زخمهای گوارشی مؤثر باشند. این اثرات به دلیل توقف در بیان پروتئین NOS و مهار اثر پیش دردی NO (اکسید نیتریک) انجام میشوند.
تأثیر بر اختلالات رفلکس و حس عصب سیاتیک
مصرف چای سبز ممکن است بهبودی در اختلالات رفلکس و حس ناشی از فشار و التهاب مزمن به عصب سیاتیک را فراهم آورد.
تثبیت کلاژن و تکثیر فیبروبلاستها
ترکیبات پلیفنولی، کاتچین و EGCG در چای سبز میتوانند با اتصال به هیدروژن و برهمکنشهای هیدروفوبیک با کلاژناز، مهار فعالیت آن را افزایش داده و به تثبیت کلاژن کمک کنند. همچنین، این ترکیبات موجب تکثیر فیبروبلاستها و افزایش قابلیت سنتز فیبرهای کلاژن میشوند.
جلوگیری از دیابت نوع 2
چای سبز میتواند جلوگیری از دیابت نوع 2 را تسهیل کند. پروتئینهای سرمی خاصی در چای سبز حاوی اثرات آنتیهایپرگلیسمیک میباشند و مصرف آن موجب کاهش گلوکز خون و افزایش جذب گلوکز در اثر تحریک انسولین میشود.
حفاظت در مقابل آسیب حافظه و بیماریهای نورودژنراتیو
EGCG موجود در چای سبز دارای اثر حفاظتی در مقابل آسیب حافظه و یادگیری است. این ترکیب ممکن است از طریق مهار رادیکالهای آزاد، کاهش پراکسیداسیون چربی، کاهش آپوپتوز و اثرات ضد التهابی، اثرات نوروپروتکتیو خود را اعمال نماید.
کاهش حجم منطقه آسیب دیده در مدل حیوانی سکته مغزی
EGCG در چای سبز میتواند کاهش حجم منطقه آسیب دیده در مدل حیوانی سکته مغزی را تسهیل کند.
توقف مسیر تودههای مضر پروتئین بتا آمیلوئید
EGCG در چای سبز ممکن است مسیر تودههای مضر پروتئین بتا آمیلوئید را مهار و باعث از بین رفتن آنها شود.
مکانیسم این اثرات به تنظیم فرآیندهای مولکولی و بیوشیمیایی در سلولها و انسجام با سیستمهای فیزیولوژیک بدن مرتبط است.
فارماکوکینتیک چای سبز
چای سبز حاوی مواد مؤثری از جمله کافئین، پلیفنولها، ویتامینها، پروتئینها، اسیدهای آمینه، کربوهیدرات و مواد معدنی است. کافئین، با نیمهعمر حدود ۳ تا ۶ ساعت، به سرعت جذب شده و به متابولیتهایی مانند پاراکسان و تئوبرومین تجزیه میشود. پلیفنولها از دسته کاتچینها به سرعت جذب میشوند و توسط کبد تجزیه میشوند.
نیمهعمر این ترکیبات متغیر است و حدود ۲ تا ۳ ساعت است. سایر ترکیبات چای سبز نیز با جذب در سیستم گوارشی و نیمهعمرهای مختلف، تجزیه و تحلیل متنوعی تجربه میکنند. این فرآیندها ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند ویژگیهای افراد، سلامت عمومی و عوامل محیطی قرار گیرند. در کل، مطالعات بیشتر برای تفهیم دقیقتر فارماکوکینتیک چای سبز و اثرات آن در افراد مختلف مورد نیاز است.
خواص گیاه درمانی چای سبز در طب سنتی
چای سبز در طب سنتی، به طور گسترده برای مقاصد درمانی مورد استفاده قرار میگیرد، از جمله:
- کنترل خونریزی: برخی تحقیقات نشان داده است که مصرف چای سبز ممکن است در کنترل خونریزی مؤثر باشد، از جمله خونریزی دستگاه گوارشی.
- ترمیم زخم: برخی مطالعات اشاره دارند که چای سبز ممکن است در فرآیند ترمیم زخمها مؤثر باشد.
- بهبود عملکرد قلب: مصرف منظم چای سبز به عنوان یک منبع قوی آنتیاکسیدانی، ممکن است بهبود عملکرد قلبی را تسهیل کند.
- کنترل درجه حرارت بدن: در طب سنتی، چای سبز به عنوان یک ماده کمکی برای تنظیم درجه حرارت بدن مورد استفاده قرار میگیرد.
- کنترل قند خون: برخی تحقیقات نشان دادهاند که مصرف گیاه درمانی چای سبز ممکن است به کنترل سطح گلوکز خون کمک کند.
- تقویت هضم: چای سبز ممکن است برای بهبود عملکرد گوارش و هضم غذا مفید باشد.
- بهبود فرایندهای ذهنی: برخی مطالعات ارتباط چای سبز با بهبود کارایی ذهنی و تمرکز را نشان دادهاند.
دیگر خواص گیاه درمانی چای سبز
این گیاه دارای خواص درمانی متعددی است که در ادامه به بررسی برخی از آنها میپردازیم:
- اثرات ضد التهابی: گیاه درمانی چای سبز دارای خواص ضد التهابی قوی است که میتواند در درمان التهابات ناشی از بیماریهای مختلف مانند آرتریت، آسم و اگزما مؤثر باشد.
- اثرات ضد درد: چای سبز دارای خواص ضد درد نیز هست که میتواند در کاهش درد ناشی از بیماریها و اختلالات مختلف مانند میگرن، سردرد، دردهای عضلانی و مفصلی و سندرم پیش از قاعدگی مؤثر باشد.
- اثرات ضد میکروبی: چای سبز دارای خواص ضد میکروبی نیز هست که میتواند در درمان عفونتهای ناشی از باکتریها، ویروسها و قارچها مؤثر باشد.
- اثرات ضد سرطانی: تحقیقات نشان دادهاند که گیاه درمانی چای سبز ممکن است دارای خواص ضد سرطانی نیز باشد.
- اثرات ضد آلرژیک: چای سبز دارای خواص ضد آلرژیک نیز هست که میتواند در درمان آلرژیهای فصلی و سایر آلرژیها مؤثر باشد.
- اثرات ضد اضطرابی: گیاه درمانی چای سبز دارای خواص ضد اضطرابی نیز هست که میتواند در کاهش اضطراب و استرس مؤثر باشد.
همچنین برای جست و جو در خصوص پزشکان متخصص اضطراب و استرس و همچنین مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان اضطراب و استرس در شیراز
موارد مصرف و دوز مصرفی گیاه درمانی چای سبز
چای سبز به طور سنتی به صورت دمنوش استفاده میشود. دوز مصرفی چای سبز معمولاً 2 تا 3 فنجان در روز است.
عوارض جانبی گیاه درمانی چای سبز
چای سبز به طور کلی بی خطر است، اما ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی خفیفی مانند ناراحتی معده، سردرد و واکنشهای آلرژیک ایجاد کند.
تداخلات دارویی
استفاده همزمان از چای سبز با مهارکنندگان مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکربوکساید، فنلزین و ترانیل سیپرومین توصیه نمیشود، زیرا ممکن است تداخلات دارویی ایجاد شود.
همچنین، مصرف همزمان با کلرپرومازین نیز تداخل احتمالی دارد.
از مصرف همزمان چای سبز با داروهای ضد بارداری خوراکی مثل سایمتیدین، فورافیلین، وراپامیل، دی سولفیرام، فلوکونازول، فنیل پروپانول آمین و برخی از آنتی بیوتیکها از جمله سیپروفلوکساسین، نورفلوکساسین و انوکسوپارین خودداری شود، زیرا این موارد ممکن است با ترکیبات کافئین، کاتچینها و تئوفیلین در چای سبز تداخل ایجاد کنند.
هرگونه تغییر در نحوه مصرف چای سبز در صورت استفاده از داروهای فوق حتماً با پزشک مورد مشاوره قرار گیرد.
هشدارها
مصرف چای سبز ممکن است با تداخل دارویی همراه باشد، به خصوص با داروهای ضد انعقاد. این تداخلات میتوانند عوارض ناخواسته در درمان ایجاد کنند؛ بنابراین، مصرف همزمان با این داروها باید با مشاوره پزشک صورت گیرد.
همچنین، به دلیل حضور کافئین در چای سبز، مصرف زیاد آن میتواند منجر به بیقراری، عصبانیت و بیخوابی شود. توصیه میشود که مقدار مصرف روزانه را در حد معقول نگه دارید تا عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
در دوران بارداری، مصرف چای سبز باید با مشاوره پزشک صورت گیرد، زیرا ممکن است تأثیرات آن بر جنین تأثیرگذار باشد.
همچنین، از مصرف همزمان چای سبز با فرآوردههای آهن خودداری شود؛ زیرا این مواد ممکن است باعث کاهش جذب آهن و بیاثر شدن داروهای آهن شود.
سخن آخر
چای سبز گیاهی با خواص درمانی متعدد است که میتواند برای درمان طیف وسیعی از بیماریها و اختلالات استفاده شود. با این حال، قبل از مصرف چای سبز، بهتر است با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنید، به خصوص اگر شرایط پزشکی خاصی دارید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه درمانی چای سبز و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "چرا شب ها نباید چای سبز بنوشیم؟" نیز مطالعه نمایید.