در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه بادرشیبو و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
از گیاه بادرشیبو چه میدانید؟
مجله سلامت پی جو - گیاه بادرشیبو با نام علمی Dracocephalum moldavica L، از جمله گیاهان دارویی پرخاصیت و کاربردی است که در مناطق گرم و خشک می روید. این گیاه با تاریخچهای طولانی در طب سنتی شناخته شده است. خصوصیات ضد میکروبی، ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد اسپاسمی این گیاه، آن را به یک منبع درمانی مؤثر در برابر بیماریهای مختلف از جمله قلبی، اعصابی، سرطان و گوارش تبدیل کرده است.
علاوه بر این خواص، بادرشیبو به عنوان یک گیاه قابض، مدر، بادشکن، التیامدهنده زخم و اشتهاآور شناخته شده است. عطر و طعم تند و ویژهای که این گیاه دارد، باعث شده است که برگ و بخشهای هوایی آن در تهیه نقل، شربت، شیرینی و محصولات بهداشتی و آرایشی متنوعی مورد استفاده قرار گیرد.
لازم به ذکر است که بادرشیبو گیاهی از سرده بادرنجبویه است و اغلب افراد آن را با گیاه بادرنجبویه اشتباه گرفته ولی این دو گیاه اختلافاتی دارند. این گیاه با نامهای بادرشبو، بادرشبی، شاطرا مرزه و بادرنجبویه ترکی نیز شناخته میشود.
مشخصات ظاهری گیاه بادرشیبو
گیاه بادرشیبو (Dracocephalum moldavica) که با نام انگلیسی Moldavian balm نیز شناخته میشود، در راسته نعناسانان و تیره نعناعیان قرار دارد. این گیاه به صورت علفی و یکساله رشد میکند و ساقههای آن از قاعده منشعب شده و ارتفاع آن معمولاً بین ۱۵ تا ۵۰ سانتیمتر است. برگهای گیاه بادرشیبو دارای شکل مستطیلی ـ تخم مرغی یا مستطیلی ـ سرنیزهای هستند و حاشیهٔ برگها دارای دندانههای گرد به طول ۵/۱ تا ۳ سانتیمتر و عرض ۷/۰ تا ۸/۱ سانتیمتر هست.
گلهای بادرشیبو دارای رنگهای سفید یا بنفش به طور متمایل به آبی هستند و طول آنها حدوداً ۲ تا ۵/۲ سانتیمتر است. سرشاخههای گل دار این گیاه در فصل تابستان و میانهٔ فاصلهٔ زمانی ماههای مرداد و شهریور قابل برداشت است. با توجه به مشخصات ظاهری آن و خصوصیات مفید درمانی، بادرشیبو از گیاهان دارویی محبوب در طب سنتی استفاده میشود.
ترکیبات شیمیایی گیاه بادرشیبو
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
بادرشیبو حاوی ترکیبات شیمیایی مختلفی از جمله اسید روزمارینیک، اسید کافئیک، فلاونوئیدها، تاننها و تریترپنها است که به خواص درمانی آن کمک میکنند.
خواص درمانی گیاه بادرشیبو
بادرشیبو دارای خواص درمانی متعددی است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضد استرس و اضطراب: بادرشیبو دارای خاصیت آرامبخش و ضد اضطراب است و میتواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: گیاه بادرشیبو به دلیل حاوی ترکیبات آنتیاکسیدان و مقادیر بالای ویتامین C، میتواند نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا کند. وجود این ترکیبات باعث میشود که گیاه بادرشیبو بتواند در مبارزه با انواع میکروبها و باکتریها، نقش مؤثری ایفا نماید. مصرف این گیاه ممکن است به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و احتمال ابتلا به بیماریهای عفونی را کاهش دهد.
- ضد افسردگی: بادرشیبو دارای خاصیت ضد افسردگی است و میتواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند.
- کاهش وزن و تناسب اندام: ترکیبات پلیفنلی و استیک اسید موجود در گیاه بادرشیبو میتوانند به افزایش متابولیسم بدن کمک کرده و باعث افزایش سوخت و ساز شوند. این تأثیر میتواند به جلوگیری از تجمع چربی در بافتهای بدن کمک کند. به این ترتیب، مصرف گیاه بادرشیبو ممکن است در فرآیند کاهش وزن و حفظ تناسب اندام مؤثر باشد.
- خوابآور: بادرشیبو دارای خاصیت خوابآور است و میتواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
- خواص ضد سرطانی: گیاه بادرشیبو حاوی اسید گلوکاریک است که به عنوان یک ترکیب آنتیاکسیدان عمل میکند. این اسید توانایی خنثی کردن فعالیت رادیکالهای آزاد را داراست و به این ترتیب میتواند احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد. این خاصیت آنتیاکسیدانی میتواند به عنوان یک عامل مهم در مبارزه با بیماریهای سرطانی در نظر گرفته شود.
- ضد التهابی: بادرشیبو دارای خاصیت ضد التهابی است و میتواند به درمان التهابات مختلف مانند التهابات پوستی، التهابات دستگاه گوارش و التهابات مفاصل کمک کند.
- سلامت قلب و عروق: گیاه بادرشیبو به سلامت قلب و عروق کمک کرده و از برخی از علل رایج بیماریهای قلبی و عروقی پیشگیری میکند. یکی از علل اصلی ابتلا به بیماریهای قلبی، افزایش کلسترول بد (LDL) است. این نوع کلسترول ممکن است با تجمع در دیواره داخلی عروق، خروج وریدها و ساختار سختتر آنها، به عنوان یک عامل خطر زمینهساز بیماریهای قلبی و عروقی شود. مصرف گیاه بادرشیبو ممکن است از تصلب شرایین و حتی سکته قلبی جلوگیری کند. همچنین، خصوصیات آنتیاکسیدانی این گیاه میتواند به حفظ سلامت قلب و پیشگیری از ایجاد مشکلات قلبی کمک کنند.
- ضد باکتری و ضد ویروسی: بادرشیبو دارای خاصیت ضد باکتری و ضد ویروسی است و میتواند به درمان عفونتهای باکتریایی و ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند.
- عملکرد سیستم گوارش: گیاه بادرشیبو به عنوان منبع غنی از ترکیبات پروبیوتیک و اسیدهای آلی، نقش مهمی در بهبود عملکرد سیستم گوارش دارد. ترکیبات موجود در این گیاه میتوانند به تقویت میکروبهای مفید در گوارش کمک کرده و به تعادل بخشیدن به محیط رودهای کمک نمایند. همچنین، بادرشیبو به عنوان یک التیامدهنده قوی زخم نیز شناخته میشود که ممکن است زخمهای معده را بهبود داده و عملکرد سیستم گوارش را بهبود بخشد. این خصوصیات میتوانند در حفظ سلامت مخاط معده و جلوگیری از مشکلات مرتبط با زخم مفید باشند.
همچنین برای جست و جو در خصوص پزشکان فوق تخصص گوارش و مراکز مرتبط با آن در سمنان می توانید به این لینک رجوع کنید: پزشکان فوق تخصص گوارش و کبد در سمنان
نحوه مصرف گیاه بادرشیبو
بادرشیبو را میتوان به صورت دمنوش، عرق، روغن و عصاره مصرف کرد. همچنین، میتوان از برگهای تازه یا خشک بادرشیبو در پخت و پز استفاده کرد.
برای برخورداری از خواص درمانی گیاه بادرشیبو، میتوانید از برگها و قسمتهای هوایی آن برای تهیه دمنوش، عرق یا شربت استفاده کنید. برای مصرف به صورت دمنوش، توصیه میشود روزانه 2 تا 4 گرم از گیاه خشک شده را در سه وعده مصرف نمایید.
در روش دیگر، پس از وعدههای غذایی اصلی، میتوانید مقدار 100 میلیلیتر از عرق گیاه را (معادل یک فنجان چای خوری) میل کنید.
نکته: اسانس گیاه بادرشیبو در صنایع داروسازی، غذایی، عطرسازی، آرایشی و بهداشتی نیز کاربرد فراوانی دارد.
عوارض جانبی گیاه بادرشیبو
مصرف گیاه بادرشیبو به طور کلی معمولاً ایمن است، اما همواره ممکن است برخی افراد به نحوه خاصی به گیاهها واکنش نشان دهند. همچنین، افراط در مصرف هر گونه گیاه دارویی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد؛ بنابراین:
حساسیت
برخی افراد ممکن است به ترکیبات موجود در گیاه بادرشیبو حساسیت نشان دهند. اگر علائم حساسیت مانند خارش، قرمزی، یا تورم را تجربه کنید، مصرف را قطع کنید و به پزشک مراجعه کنید.
تداخل با داروها
مصرف همزمان با برخی داروها ممکن است تداخل ایجاد کند. افرادی که داروهای خاصی مصرف میکنند، قبل از شروع مصرف گیاه بادرشیبو، با پزشک خود مشورت کنند.
گرمی و تحریک
برخی از افراد ممکن است به خاطر خاصیت گرمکننده و تحریکی گیاه، عوارضی مانند افزایش حرارت بدن یا تحریک بیش از حد در سیستم گوارش را تجربه کنند.
توجه به نکتههای زیر مهم است:
تاکنون گزارشی از عوارض جدی و خطرناک مصرف این گیاه و فرآوردههای آن گزارش نشده است.
زنان باردار و شیرده و کودکان باید از مصرف این گیاه خودداری کنند، مگر با مشورت پزشک.
سخن آخر
بادرشیبو گیاهی با خواص درمانی متعدد است که میتواند برای درمان بیماریهای مختلفی استفاده شود. با این حال، قبل از مصرف بادرشیبو، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه بادرشیبو و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "از موارد مصرف تا عوارض جانبی گیاه اروانه" نیز مطالعه نمایید.