در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه دارویی تاتوره در طب سنتی و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
مصرف گیاه دارویی تاتوره در طب سنتی
مجله سلامت پی جو - گیاه دارویی تاتوره (Datura stramonium L) که به نام‌های Jimsonweed، داتوره، طاطوره، تاتوله، نوارالفدی و نفیر نیز شناخته می‌شود، یک گیاه بومی آمریکای شمالی و بنا به قولی آمریکای مرکزی است. این گیاه در جشن‌ها و مناسبت‌های مختلف توسط سرخپوستان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
تاتوره به عنوان یک گیاه علفی درختچه‌ای در طبیعت شناخته می‌شود و جزو تیره‌ی سیب زمینی‌ها قرار دارد. برگ‌ها و دانه‌های این گیاه از قسمت‌های مورد استفاده در طب سنتی هستند. این گیاه یک‌ساله است و ارتفاع آن ممکن است به پنجاه تا دویست سانتی‌متر برسد. تاتوره در حال حاضر در سراسر جهان یافت می‌شود و به‌طور خاص در مناطق بایر، کنار جاده‌ها و در ارتفاعات کم و متوسط رشد می‌کند. این گیاه به خاک‌های غنی شنی یا خاک آهکی با محیط باز و آفتابی نیاز دارد.
در ایران، نیز نوعی از این گیاه وجود دارد که به نام‌های تاتوله، جوزماش، نبات اهریمنی و علف شیطان شناخته می‌شود. تاتوره به دلیل خصوصیات دارویی و سنتی خود در میان گیاهان دارویی به شمار می‌آید و مورد مطالعه و استفاده در طب سنتی جوامع مختلف قرار گرفته است.
مکانیسم اثر گیاه دارویی تاتوره
تحقیقات فارماکولوژیک بر روی گیاه تاتوره نشان داده است که این گیاه دارای اثرات آرامبخشی است و به عنوان یک راهکار برای کنترل بی‌خوابی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویژگی‌های آرامبخشی و تسکین‌دهندگی آن، این گیاه را به یک گزینه مفید در درمان صرع تبدیل کرده است.
یکی از مکانیسم‌های اثر تاتوره مربوط به ترکیبات فلاونوئیدی آن هست. این ترکیبات دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند و می‌توانند رادیکال‌های آزاد را مهار کنند. این ویژگی باعث می‌شود که تاتوره به عنوان یک مهارکننده در تشنج ناشی از پنتلین تترازول و درمان صرع لوب گیجگاهی مورد استفاده قرار گیرد.
ترکیبات آلکالوئیدی مانند آتروپین که از گیاه تاتوره استخراج می‌شود، به عنوان آگونیست‌های موسکارینی عمل می‌کنند و دارای اثرات ضد دردی قوی می‌باشند. این اثرات می‌توانند در کنترل درد و مشکلات دردی مختلف مفید باشند.
همچنین، در مطالعات حیوانی، عصاره الکلی بذر تاتوره نشان داده است که دارای اثرات ضد دردی است، به ویژه در موش‌های صحرایی نر دیابتی. بذر این گیاه همچنین دارای خصوصیات ضد آلرژی است. به طور کلی، تاتوره به دلیل ترکیبات مختلفی که در آن یافت می‌شود، اثرات متنوع و مفیدی در حوزه‌های مختلف سلامتی انسان دارد.
ترکیبات شیمیایی گیاه دارویی تاتوره
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آن‌ها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
تاتوره، گیاهی که در اندام‌های مختلفش شامل ترکیبات آلکالوئیدی است، دارای فارماکوکینتیک مختلفی است. ترکیبات مهم این گیاه شامل اسکوپالامین و هیوسیامین هستند که در مراحل مختلف این فرآیند تأثیرگذارند. جذب این ترکیبات اصلی تاتوره از اندام‌های گیاهی مانند برگ‌ها اتفاق می‌افتد. نحوه جذب ممکن است به شکل مصرف (خوراکی یا استنشاقی) وابسته باشد و تأثیرات جذب متغیر باشند.
علاوه بر این، تاتوره حاوی سایر ترکیبات نیز هست که شامل کومارین، تانن، فلاونوئید و ویتانولید (Withanolide) می‌شود. این ترکیبات نیز در فرآیندهای فارماکوکینتیک تاتوره نقش مهمی ایفا می‌کنند. به طور کلی، فهم از فارماکوکینتیک تاتوره نقش اساسی در تأثیرات و پتانسیل‌های درمانی این گیاه دارد و به تعیین نحوه متابولیسم، توزیع، جذب و دفع ترکیبات آن در بدن کمک می‌کند.
موارد مصرف گیاه دارویی تاتوره در طب سنتی
گیاه تاتوره یک گیاه دارویی معروف است که در طب سنتی به عنوان یک منبع دارویی با خصوصیات ویژه شناخته شده است. از این گیاه ماده‌ای به نام "آتروپین" استخراج می‌شود که دارای خاصیت ضد زهر است و می‌تواند در مواجهه با مسائل مربوط به زهر حیوانات مؤثر باشد. جالب است که خود گیاه تاتوره در حدود خود سمی است، اما با استخراج آتروپین، مواد دارویی که در درمان برخی از علائم بدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به دست می‌آید. این گیاه دارای طعم تلخ و ترش است که این ویژگی ممکن است در تجربه مصرف آن توسط بیماران درمانی نقش بسزایی ایفا کند.
برگ‌های تاتوره با ایجاد حرارت تا ۵۰ درجه خشک می‌شوند و این فرآیند خشک کردن به منظور استخراج و حفظ خواص دارویی آن انجام می‌شود. در طب سنتی، از تاتوره برای درمان سیاه سرفه، سرفه‌های عصبی، دردهای عصبی، تشنج، بی‌اختیاری دفع ادرار و نقرس استفاده می‌شده است. همچنین، برخی منابع اشاره دارند که این گیاه به صورت سیگار برای کم کردن اثرات آسم نیز به کار برده شده است. توجه به این نکته ضروری است که استفاده از گیاهان دارویی تحت نظر متخصصان بهداشتی و به دقت انجام شود و هرگونه خودسرایی در این زمینه ممنوع هست.
تاتوره در طب سنتی برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها استفاده می شود. از جمله مهمترین موارد مصرف تاتوره در طب سنتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد: تاتوره به عنوان یک داروی ضددرد طبیعی برای درمان انواع درد از جمله درد عضلانی، درد عصبی و درد مزمن استفاده می شود.
- التهاب: تاتوره دارای اثرات ضدالتهابی است و می تواند برای درمان بیماری های التهابی مانند آرتروز، نقرس و آسم استفاده شود.
- تشنج: تاتوره یک داروی ضدتشنج طبیعی است و می تواند برای درمان انواع تشنج از جمله تشنج ناشی از صرع استفاده شود.
- اسپاسم: تاتوره دارای اثرات ضداسپاسم است و می تواند برای درمان اسپاسم های عضلانی و گوارشی استفاده شود.
- افسردگی: تاتوره دارای اثرات ضدافسردگی است و می تواند برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط استفاده شود.
دیگر موارد مصرف پزشکی گیاه دارویی تاتوره
این گیاه دارای ترکیبات مهمی همچون اسکوپالامین و هیوسیامین است که در برخی از حوزه‌های پزشکی به کار می‌رود.
استفاده در جراحی و زایمان:
ترکیب اسکوپالامین که در گیاه دارویی تاتوره یافت می‌شود، به عنوان یک داروی بیهوش کننده در جراحی و زایمان استفاده می‌شود.
مداوا در آسم:
این گیاه مورد استفاده در درمان آسم قرار می‌گیرد. اثرات مثبت آن در کاهش علائم آسم نشان داده شده است.
استفاده در روان‌پزشکی:
ترکیب هیوسیامین که در تاتوره حاصل می‌شود، در حوزه روان‌پزشکی به کار می‌رود و در تهیه داروهای ضد صرع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان دردهای روماتیسمی:
از تاتوره در درمان دردهای مربوط به بیماری‌های روماتیسمی نیز استفاده می‌شود.
اثرات ضد اسپاسم، ضد باکتری و ضد تشنج:
گیاه دارویی تاتوره دارای اثرات ضد اسپاسم، ضد باکتری و ضد تشنج است که می‌تواند در مواجهه با برخی مشکلات سلامتی مؤثر باشد.
توجه: استفاده از تاتوره باید تحت نظر پزشکان متخصص و با دقت انجام شود، زیرا این گیاه ممکن است در صورت استفاده نادرست بهداشتی مشکلات جدی ایجاد کند.
نحوه مصرف گیاه دارویی تاتوره در طب سنتی
تاتوره می تواند به صورت خوراکی، موضعی، یا استنشاقی مصرف شود. نحوه مصرف تاتوره به نوع بیماری و شدت آن بستگی دارد.
- خوراکی: تاتوره به صورت خوراکی معمولاً به شکل جوشانده، دمنوش، یا عصاره مصرف می شود.
- موضعی: تاتوره به صورت موضعی معمولاً به شکل پماد، کمپرس، یا روغن مصرف می شود.
- استنشاقی: دود حاصل از سوزاندن دانه های تاتوره به صورت استنشاقی برای درمان برخی بیماری ها مانند آسم استفاده می شود.
خواص دمنوش تاتوره
ضد اسپاسم:
گیاه دارویی تاتوره خاصیت ضد اسپاسمی دارد که می‌تواند در کنترل و کاهش تشنج‌ها و اسپاسم‌های عضلانی مؤثر باشد.
آنتی کولینرژیک:
خصوصیت آنتی کولینرژیک تاتوره به معنای مهار اثرات نوروترانسمی کولینرژیک را نشان می‌دهد. این خاصیت ممکن است در کنترل برخی عوارض نوروموتوری مانند درمان برخی بیماری‌های عصبی مؤثر باشد.
درمان سرفه:
تاتوره به عنوان درمانی معتبر برای سرفه شناخته شده است و ممکن است به دلیل خواص ضد التهابی و آرامبخشی که دارد، در کاهش علائم سرفه مؤثر باشد.
بهبود بیماری‌های آسم:
برخی منابع به خواص تاتوره در بهبود بیماری‌های آسم اشاره کرده‌اند. این گیاه ممکن است به عنوان تسکین‌دهنده برای مشکلات تنفسی به کار رود.
استفاده در بیماری‌های پارکینسون:
خواص تاتوره به عنوان یک گیاه دارویی در درمان برخی از علائم بیماری پارکینسون نیز مورد توجه قرار گرفته است.
- همچنین برای جست و جو در خصوص درمان های مرتبط با پارکینسون و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان پارکینسون در شیراز
میزان مصرف دمنوش تاتوره:
مطابق منابع ذکر شده، میزان مصرف دمنوش گیاه دارویی تاتوره در روز به میزان ۰.۶ تا ۲ گرم است و باید سه بار در روز به‌صورت دم‌کرده مصرف گردد. با این حال، تأکید می‌شود که مصرف آن باید تحت نظر پزشک باشد و خانم‌های باردار و شیرده نباید از آن استفاده کنند. همچنین، از آنجایی که دقیقاً دوز مصرفی مشخص نشده است، توصیه می‌شود که هر تصمیم در مورد مصرف این گیاه تحت نظر و مشاوره پزشکی انجام شود.
عوارض جانبی تاتوره
تاتوره یک گیاه سمی است و مصرف آن باید با احتیاط انجام شود. از جمله عوارض جانبی تاتوره می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی
مصرف زیاد تاتوره می‌تواند حالت خماری و توهم ایجاد کرده و بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد؛ بنابراین، مصرف آن در دوز بالا توصیه نمی‌شود.
تأثیرات بذر
بذر تاتوره دارای آلکالوئیدهاست و مصرف مستقیم بذر می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. این عوارض شامل نفخ، بی‌قراری، فلج، کوری مطلق و حتی ممکن است به مرگ منجر شود. در صورت مسمومیت با بذر تاتوره، باید فوراً اقدامات اورژانسی انجام شود و از داروهای تهوع‌آور برای خروج مواد سمی از بدن استفاده شود.
استفاده از گیاه تاتوره به دقت و با رعایت دستورات متخصصین و پزشکان ضروری است تا از عوارض جانبی جدی جلوگیری شود.
تداخلات دارویی تاتوره
مصرف همزمان تاتوره با داروهای دیگر ممکن است به تداخلات دارویی منجر شود. این تداخلات شامل تأخیر در جذب داروها می‌شود که ممکن است باعث کاهش اثرات درمانی مورد انتظار گردد. همچنین، مصرف تاتوره می‌تواند عوارض جانبی آنتی کولینرژیکی را افزایش دهد، از جمله خشکی دهان، یبوست و خواب آلودگی.
هشدارها در مصرف تاتوره
توصیه می‌شود که به دلیل خطرات مرتبط با تاتوره، افراد از این گیاه با احتیاط و تحت نظر پزشکان متخصص استفاده نمایند. خصوصاً در مورد مصرف دوز بالا این گیاه، باید با احتیاط شدید عمل گردد. اطلاعات دقیق در مورد خطرات سمی تاتوره برای اطمینان از سلامت فرد ضروری است و هرگونه مصرف باید تحت نظر و مشاوره پزشکی انجام گیرد
سخن آخر
تاتوره گیاهی با خواص دارویی و درمانی متعدد است که از دیرباز در طب سنتی ایران و سایر کشورهای جهان استفاده می شده است. با این حال، مصرف تاتوره باید با احتیاط انجام شود زیرا این گیاه سمی است و می تواند عوارض جانبی جدی را به همراه داشته باشد.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه دارویی تاتوره و سایر گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "8 خاصیت از مهمترین خواص گیاه جو دوسر" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر