دلایل برفک دهان چیست؟ علائم و راه حل درمان
برفک دهان، یا کاندیدیاز دهان و حلق یا کاندیدیازیس دهان، وضعیتی است که توسط یک قارچ در حال رشد در دهان مشخص می شود. مقدار کمی قارچ در حفره دهان طبیعی است اما فراوانی بیش از حد آن می تواند باعث عفونت قارچی شود. در حالی که موارد بزرگسالان برفک دهان معمولاً خوش خیم هستند و به راحتی درمان می شوند، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است در صورت گسترش عفونت به سایر نواحی بدن دچار عوارض شوند.
علائم برفک دهان در بزرگسالان
ضایعات کرمی یا سفید روی زبان، گونه های داخلی، سقف دهان، لثه ها یا گلو از علائم معمول برفک دهان هستند. سایر علائم مرتبط با برفک دهان عبارتند از:
- نواحی آسیب دیده ممکن است حساس بوده و منجر به درد یا احساس سوزش شود، عمدتاً هنگام خوردن یا نوشیدن.
- برفک دهان می تواند بلع را دشوار کرده و باعث احساس گیرکردن غذا در گلو شود.
- مزه فلزی یا تلخی مداوم در دهان وجود دارد.
- از آنجایی که برفک دهان باعث کاهش تولید بزاق می شود، باعث ایجاد احساس خشکی در دهان می شود.
- علاوه بر لکه های سفید، نواحی اطراف ممکن است قرمز یا متورم به نظر برسند.
- هنگام خراشیدن یا مسواک زدن، لکه های برفک دهان ممکن است ترک بخورند یا خونریزی کنند.
چه چیزی باعث برفک دهان می شود؟
عدم رعایت بهداشت دهان، مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مکرر، عامل اصلی محرک برفک دهان در بزرگسالان است. دلایل دیگری که باعث تکثیر قارچ دهان می شود عبارتند از:
سیستم ایمنی ضعیف - سیستم ایمنی ضعیف به دلیل شرایطی مانند
HIV/AIDS، سرطان یا بیماریهای خودایمنی میتواند افراد را مستعد ابتلا به برفک دهان کند.
داروها - برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها، کورتیکواستروئیدها و سرکوب کننده های ایمنی می توانند فلور طبیعی دهان را مختل کنند و به کاندیدا اجازه رشد بیش از حد را بدهند.
دیابت – دیابت کنترل نشده می تواند محیطی را در دهان ایجاد کند که باعث رشد کاندیدا شود.
سیگار کشیدن – مصرف دخانیات و سیگار کشیدن سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و می تواند خطر برفک دهان را افزایش دهد.
خشکی دهان - بزاق به حفظ تعادل سالم میکروارگانیسم ها در دهان کمک می کند. کاهش تولید بزاق، اغلب به دلیل شرایط خاص پزشکی یا داروها، می تواند محیطی مساعد برای رشد بیش از حد کاندیدا ایجاد کند.
پروتزهای مصنوعی – پروتزهایی که مناسب نیستند یا به طور مرتب تمیز نمی شوند، می توانند محیطی را ایجاد کنند که کاندیدا در آن رشد کند.
شرایط پزشکی زمینه ای - شرایطی مانند کمبود آهن، کمبود ویتامین
B12 و کم کاری تیروئید می تواند آن را برای رشد کاندیدا مساعد کند.
تشخیص برفک دهانتشخیص برفک دهان در بزرگسالان معمولاً شامل ترکیبی از معاینه بصری و گاهی اوقات آزمایشهای اضافی است. در اینجا روش های رایجی که برای تشخیص برفک دهان استفاده می شود آورده شده است:
آزمون بصری
یک پزشک حفره دهان شما را به صورت بصری بررسی می کند تا نشانه های آشکار برفک دهان مانند لکه های کرمی یا سفید روی زبان، گونه های داخلی یا سایر بافت های دهان را پیدا کند. معمولاً یک زبان گیر نمای واضح تری از پشت دهان ارائه می دهد.
سواب زدن یا خراش دادندر موارد خاص، پزشک ممکن است به آرامی نواحی آسیب دیده را خراش دهد یا سواب بزند تا نمونه ای برای معاینه اضافی دریافت کند. سپس با مشاهده نمونه زیر میکروسکوپ، وجود قارچ کاندیدا مشخص می شود.
درمان برفک دهان در بزرگسالان
روش های زیر محبوب ترین راه های درمان برفک دهان هستند:
1. دهانشویه ضد قارچ یا قرص خوراکیدهانشویه های بدون نسخه یا قرص های حاوی مواد ضد قارچی مانند نیستاتین یا کلوتریمازول می توانند موارد خفیف تا متوسط را تسکین دهند. به طور معمول، این داروها در سراسر دهان می چرخانند تا قارچ به تدریج ریشه کن شود.
2. داروهای ضد قارچدر موارد شدیدتر یا مداوم برفک دهان، پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ خوراکی مانند فلوکونازول را تجویز کند. این داروها به طور سیستماتیک برای مبارزه با عفونت قارچی در سراسر بدن عمل می کنند.
3. درمان شرایط زمینه ایاگر یک بیماری زمینهای، مانند دیابت یا نقص ایمنی، به ایجاد برفک دهان کمک میکند، رسیدگی و مدیریت آن شرایط برای جلوگیری از عفونتهای مکرر مهم است.
آیا برفک دهان قابل پیشگیری است؟
برخی از اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید: از خمیر دندان حاوی فلوراید و یک مسواک نرم برای مسواک زدن دندان های خود حداقل دو بار در روز استفاده کنید. همچنین، برای تمیز کردن زبان خود به طور مرتب از یک سوهان زبان استفاده کنید.
دهان خود را بشویید: برای کاهش خطر برفک دهان، پس از مصرف داروهای استنشاقی برای آسم یا کورتیکواستروئیدها برای بیماری های تنفسی، دهان خود را کاملا با آب بشویید.
تمیز کردن و نگهداری دندان مصنوعی: اگر از دندان مصنوعی استفاده میکنید، آنها را هر روز طبق دستورالعمل تمیز کرده و خیس کنید. اطمینان حاصل کنید که آنها به درستی جا می شوند و آنها را در شب بردارید تا دهان شما راحت شود.
کنترل شرایط بهداشتی زمینه ای: برای کمک به حفظ سیستم ایمنی قوی و کاهش خطر برفک دهان، هر گونه بیماری زمینه ای مانند دیابت یا اختلالات نقص ایمنی را مدیریت کنید.
محدود کردن مصرف آنتی بیوتیک: آنتی بیوتیک ها می توانند تعادل ظریف میکروارگانیسم ها را در دهان شما بر هم بزنند، بنابراین فقط در صورت لزوم از آنها استفاده کنید.
سیگار را ترک کنید: اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید زیرا سیستم ایمنی بدن شما را به خطر میاندازد و خطر ابتلا به برفک دهان را افزایش میدهد.
درمان های خانگی برای برفک دهان
حتی اگر ممکن است جایگزین مراقبت های پزشکی نشوند، برخی افراد ممکن است متوجه شوند که استفاده از برخی درمان های خانگی می تواند به آنها در مدیریت علائم برفک دهان کمک کند. چندین درمان خانگی پرکاربرد برای برفک دهان عبارتند از:
شستشو با آب نمک: چند بار در روز، دهان خود را با آب گرم با نصف قاشق چایخوری نمک بشویید.
ماست: خوردن ماست ساده و بدون شیرینی با کشت زنده لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، یک باکتری مفید، می تواند به تعادل میکروارگانیسم های دهان کمک کند.
روغن نارگیل: مالیدن نواحی آسیب دیده دهان با روغن نارگیل ممکن است به کاهش علائم برفک دهان کمک کند. روغن نارگیل با ویژگی های ضد قارچی خود می تواند تا حدودی آرامش را ارائه دهد.
روغن درخت چای: از چند قطره روغن درخت چای رقیق شده به عنوان دهانشویه استفاده کنید و آن را با آب رقیق کنید. به دلیل خواص ضد قارچی، روغن درخت چای ممکن است بتواند با قارچ کاندیدا مبارزه کند.
مکمل های پروبیوتیک: مکمل های پروبیوتیک حاوی باکتری های مفید ممکن است به بازگرداندن تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها در دهان کمک کنند.
نتیجه گیری دلایل برفک دهان چیست؟ علائم و راه حل درمان
وجود بیش از حد قارچ کاندیدا در دهان باعث ایجاد عفونت قارچی رایجی به نام برفک دهان می شود. این ممکن است منجر به علائمی مانند لکه های سفید، درد، تغییر طعم و مشکل در بلع شود.
پیشگیری به اندازه درمان مهم است. داروهای ضد قارچ و اقدامات بهداشتی مناسب دهان دو گزینه هستند. موارد برفک دهان بزرگسالان را می توان با رعایت بهداشت خوب دهان، مراقبت از مسائل پزشکی زمینه ای و کاهش عوامل خطر خاص کاهش داد. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است از استفاده از درمان های طبیعی برای برفک دهان مانند ماست، روغن نارگیل، روغن درخت چای، مکمل های پروبیوتیک و شستشو با آب نمک سود ببرند.
اگر علائم بدتر شد یا ادامه یافت، باید برای تشخیص دقیق و درمان برفک دهان به یک
متخصص بیماری های دهان فک و صورت در شیراز مراجعه کنید.