درباره کتاب گنگ محل - جان برنساید
در قسمتی از پشت جلد کتاب گنگ محل میخوانیم:
میگویند هر شخصی به زبان مادریاش فکر میکند. سوال این است که لال مادرزاد به چه چیز فکر میکند؟
منتقدین گاردین در باره کتاب گنگ محل گفتهاند:
پس از سالیان سال، یکی از زیباترین و تشویشآمیزترین نمونههای آثار نخست نویسندگان؛ و اثری بینهایت هوشمندانه.
خلاصه کتاب گنگ محل
گنگ محل داستانی روانپریش و پر کشش از زندگی فردی است که بار دیگر آزمایش اکبر شاه گورکانی را تکرار میکند. آزمایشی با هدف کشف ماهیت زبان مبنی بر ذاتی یا اکتسابی بودن آن؛ و یافتن درکی عمیقتر از روح انسان.
در افسانهها آمده، اکبر شاه به منظور درک این که زبان امری اکتسابی یا ذاتی است، دوازده نوزاد را در ساختمانی حبس کرد و سرپرستی شان را به نگهبانانی لال سپرد. او اسم این مکان را لال خانه یا گنگ محل گذاشت.
لوک، راوی داستان، پس از مرگ مادر ضربهای شدید خورده و طریقی جدید و خالی از هرگونه احساسات انسانی در پیش گرفته است و تمام سعی خود را برای ساختن گنگ محلی مدرن به کار میبندد.
درباره کتاب گنگ محل
راوی داستان، لوک، تک فرزند خانوادهای با روابطی به کل یخ زده است. پسری که عمیقا مرید مادر بوده و این امر پدر را به حاشیه زندگیشان رانده است. او به کلی از سردی این روابط مطلع بوده و به پیروی از مادرش، گاهی از پدر تشنه محبت خود استفاده ابزاری میکند. هر ابراز علاقه از طرف پدر او، شدیدا از سمت مادرش نکوهش شده و لوک یاد میگیرد بهایی به احساسات انسانی ندهد. داستان راوی و مادرش در بخشهایی کوتاه در سرتاسر کتاب پخش شده اما در عین پراکندگی به راحتی میتوان سلطه مادر را بر روان لوک احساس کرد.
مادر او داستانهایی خلاف داستانهای معمول برای لوک تعریف میکند که در نهایت بر روانپریشی راوی عمیقا دامن میزند. محبوبترین داستان مادرش، داستان اکبر شاه گورکانی است که برای کشف فطری یا اکتسابی بودن زبان، دوازده نوزاد را در ساختمانی با نگهبانان لال و خاموش حبس کرده و نام آن مکان را لال خانه یا گنگ محل میگذارد.
لوک که در فضاسازی داستانهای مادرش غرق و ذهنش خواهان چیزهایی ورای درک انسانیت است، به منظور یافتن روح، در کودکی شروع به کالبد شکافی جانوران کوچک میکند و رفته رفته چون حیوانات کوچک یا مرده روح مریضش را ارضا نمیکنند به حیوانات بزرگتر و گاها زنده روی میآورد.
لوک پس از مرگ مادرش زندگی جدیدی را پیش میگیرد و ساختن دوباره گنگ محل را هدف اصلی خود قرار میدهد. او از وارد کردن هیچ آسیبی به دیگران منع و شرمی ندارد و به کلی از این کار لذت میبرد.
او برای رسیدن به اهداف خود با زنانی که از نظر روانی مثل خودش روانپریش یا بیخانمان بودند ارتباط برقرار کرده و در ازای غذا، مکانی برای زندگی، هدایا و امنیت از آن ها بستری گرم و فرزندانی طلب میکند. فرزندانی که کسی از وجودشان باخبر نمیشود و او میتواند آزامایشات خود را بی کم و کاست رویشان پیاده کند.
در سرتاسر کتاب گنگ محل میشود روان پریشی ترسناک لوک را احساس کرد. گاهی از عمق بیرحمی او، خواننده به خود خواهد لرزید و گاه اشک به چشم خواهد آورد. چیزی که مسلم است، بکر بودن داستان و رد پای عمیقی است که بر ذهن خواننده باقی میگذارد.
کتابی که به زیبایی مرزهای خطرناک ذهن انسان را ترسیم کرده و باعث میشود مخاطبش رحم و انسانیت خود را زیر سوال ببرد.
جملاتی از متن کتاب گنگ محل
- دیگر سکوت به نظرم عجیب میآمد. شاید این چیزی بود که در تمامی آن سالها انتظارش را داشتم، شاید این چیزی بود که میخواستم. این سکوت، چیزی ورای فقدان اصوات است. چیزی است که با زحمت به دستش آوردهام. حالا میفهمم بدون آن نمیتوانستم این روایت را از ذهنم بگذرانم. پیش از آغاز باید میدانستم پایان چیست.
- منطق چون پیلهای به دور انگیزه تنیده میشود. یعنی همان امیال ابتدایی، ذاتی و بیمناقشه. من تمام مدت میدانستم به کدام سو میروم. همه عناصر پیروزی یا تباهیام حی و حاضر بودند. کافی بود راهم را به درون شکاف امیال درونیام باز کنم تا به رگهای از نخاله یا طلا برسم.
- در تمام روابط انسانى، اولین و قطعىترین سوال این است: چه کسى مهار رابطه را در دست دارد؟ این موضوع به اندازهاى توسط ما انسانها درک شده که به شکل یک کلیشه در آمده، اما صرف نظر از این که چه تعداد از افراد آن را تشخیص مىدهند، حقیقت و ماهیتش دست نخورده باقى مانده است. البته کنترل افراد از راههاى زیادى امکانپذیر است، اما آن چه اهمیت دارد، این است که مهار از کف نرود. و همیشه این طرف قوىتر نیست که مهار را در دست دارد؛ افراد ضعیف، ترفندهاى بىشمار و متنوعى در آستین دارند، برخى ناخودآگاه و برخى برنامهریزى شده.
مطالب مرتبط:
بررسی رمان خارجی دختر پنهانم
معرفی کتاب چگونه از تنهایی لذت ببریم
بررسی رمان خارجی مرگ قسطی - لویی فردینان سلی
جدال "ابوتراب خسروی"، نویسنده برجسته معاصر، با خرافه و فرقه گرایی
منبع: کافه کتاب