زخم معده زمانی رخ می دهد که پوشش داخلی معده به دلایل مختلفی مانند عفونت های باکتریایی، استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مصرف بیش از حد الکل یا استرس آسیب ببیند. در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که مهم ترین علائم زخم معده و راه های درمان آن چیست؟
آنچه که در این مقاله می خوانید:
- زخم معده چیست؟
- علت های شایع زخم معده:
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- استفاده طولانی مدت از NSAID ها
- مصرف بیش از حد الکل
- استرس
- علائم زخم معده
- تشخیص زخم معده
- درمان زخم معده
- درمان با جراحی
- عوارض جانبی داروها
- عوارض زخم معده
- داروهای خانگی برای درمان زخم معده
- راه های پیشگیری از زخم معده
- نتیجه گیری
- سوالات متداول

لیست پزشکان فوق تخصص گوارش و کبد در شیراز برای رزرو نوبت کلیک کنید.
بیشتر بخوانید: نحوه تسکین دل درد ناشی از گاز معده
زخم معده چیست؟
قبل از بحث در مورد علل و علائم زخم معده، ضروری است که بدانیم آزخم معده دقیقا چیست و چگونه بوجود می آید. زخم معده زخم های بازی هستند که در پوشش داخلی معده ایجاد می شوند. این زخم ها می توانند از زخم های کوچک و کم عمق تا زخم های بزرگ و عمیق باشند. در صورت عدم درمان، این زخم ها می توانند منجر به عوارض شدیدی مانند خونریزی، سوراخ شدن معده یا انسداد دستگاه گوارش شوند.
علل شایع زخم معده
زخم معده می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، که از جمله مهم ترین آنها عبارتند از:
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori): این باکتری عامل اصلی زخم معده است و در بیش از نیمی از موارد یافت می شود.
- استفاده طولانی مدت از NSAID ها: استفاده طولانی مدت از داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می تواند به مخاط معده آسیب برساند و خطر ابتلا به زخم معده را افزایش دهد.
- مصرف بیش از حد الکل: نوشیدن زیاد مشروبات الکلی می تواند پوشش معده را تحریک کند و تولید اسید معده را افزایش و منجر به زخم معده شود.
- استرس: استرس مستقیماً باعث ایجاد زخم نمی شود،اما می تواند با افزایش تولید اسید در معده، زخم های موجود را بدتر کند.
- سندرم زولینگر-الیسون :این وضعیت در بروز بیماری زخم معده کمتر شایع است اما شواهد نشان داده ترشح بیش از حد اسید معده در بیماران مبتلا به سندرم زولینگر-الیسون باعث بروز بیماری زخم معده میشود.
علائم زخم معده
شایع ترین علائم زخم معده عبارتند از:
- درد یا ناراحتی در شکم: درد شکم شایع ترین علامت زخم معده است. درد ممکن است مداوم، همراه با سوزش یا احساسی شبیه گاز گرفتن باشد و در هر جایی بین قفسه سینه و ناف رخ دهد.
- حالت تهوع یا استفراغ: برخی از افراد مبتلا به زخم معده ممکن است حالت تهوع یا استفراغ را تجربه کنند، به ویژه پس از خوردن غذا یا مصرف دارو.
- از دست دادن اشتها یا کاهش وزن: زخم معده می تواند به دلیل ناراحتی ناشی بعد از غذا خوردن باعث کاهش اشتها یا کاهش وزن ناخواسته شود.
- نفخ یا آروغ زدن: برخی از افراد مبتلا به زخم معده ممکن است به دلیل افزایش تولید گاز در معده دچار نفخ یا آروغ زدن بیش از حد شوند.
بهترین متخصص گوارش و کبد در جمهوری برای رزرو نوبت کلیک کنید.
بیشتر بخوانید:زخم معده ، علل و راه های درمان آن
تشخیص زخم معده
اگر هر یک از علائم بالا را تجربه می کنید، ضروری است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است آزمایشات مختلفی را انجام دهد، از جمله:
- آندوسکوپی: یک لوله نازک و منعطف با یک دوربین از انتهای گلو وارد می شود تا معده و دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) را بررسی کند.
- بیوپسی: در طول آندوسکوپی، پزشک شما ممکن است یک نمونه بافت از پوشش معده شما برای آزمایش عفونت هلیکوباکتر پیلوری بگیرد.
- آزمایش خون: آزمایش خون می تواند وجود آنتی بادی هلیکوباکتر پیلوری را در جریان خون شما تشخیص دهد که نشان دهنده عفونت فعلی یا قبلی است.

درمان زخم معده
درمان زخم معده به دو شیوه جراحی در موارد شدیدتر و غیر جراحیست که معمولاً شامل ترکیبی از داروها و تغییرات در سبک زندگی می باشد. پزشک ممکن است یک یا چند داروی زیر را تجویز کند
- مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs): این داروها میزان اسید تولید شده در معده را کاهش میدهند و به زخم اجازه بهبود میدهند.
- آنتی بیوتیک ها: اگر زخم شما به دلیل عفونت هلیکوباکتر پیلوری ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است دوره ای از آنتی بیوتیک ها را برای از بین بردن باکتری تجویز کند.
- مسدود کننده های H2: این داروها تولید اسید در معده را مانند PPI ها کاهش می دهند.
علاوه بر دارو، میتوانید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا به مدیریت علائم و بهبود خود کمک کنید، مانند اجتناب از مصرف:
- اجتناب از NSAID یا آنتیاسیدها: در صورت امکان، از مصرف NSAID ها خودداری کنید یا استفاده از آنها را تحت نظر پزشک خود محدود کنید.
- کاهش استرس: تکنیک های آرامش بخشی مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفس عمیق را برای مدیریت استرس تمرین کنید.
- ترک سیگار: سیگار می تواند تولید اسید در معده را افزایش دهد و بهبودی را به تاخیر بیندازد، بنابراین ترک برای مدیریت زخم معده ضروری است.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی و غلات کامل می تواند به بهبود و کاهش علائم کمک کند.
درمان با جراحی
زخم معده اگر شدید باشد نیاز به جراحی دارد.و معمولا زخم هایی مورد جراحی قرار می گیرند که مشخصات زیر را داشته باشند:
زخم هایی که خونریزی دارند.
عود کننده هستنند.
موجب سوراخ شدن معده میشوند.
مانع ورود غذا از معده به روده باریک میشوند.
و علی رغم مصرف دارو بهبود نمییابند.
در جراحی ممکن است پزشک فوق تخصص گوارش این اقدامات را انجام دهد:
بهترین متخصص کبد و گوارش در سعادت آباد برای رزرو نوبت کلیک کنید.
بهترین دکتر برای درمان زخم معده در شیراز
عوارض جانبی داروها
داروهایی که برای درمان زخم معده استفاده میشود، شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- سردرد
- اسهال
- درد شکم
معمولا این عوارض موقتی هستند. اگر هر یک از این عوارض جانبی باعث ناراحتی شدید میشود، در مورد تغییر دارو با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض زخم معده
در صورت عدم درمان می تواند جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی باشد. برخی از عوارض شایع مرتبط با زخم معده عبارتند از:
- خونریزی: زخم معده می تواند باعث خونریزی شود که می تواند منجر به کم خونی، ضعف و در موارد شدیدنر شوک شود.
- سوراخ شدن: زخم معده می تواند یک یا چند سوراخ را در پوشش معده ایجاد کند و اجازه دهد غذا و شیره های گوارشی به داخل حفره شکم نشت کنند. این عامل منجر به ایجاد پریتونیت یا التهاب جدی حفره شکمی می شود که نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی دارد.
- انسداد: در برخی موارد، زخم معده میتواند باعث تورم و زخم شود که میتواند منجر به انسداد معده یا اثنی عشر شود و در عبور طبیعی غذا اختلال ایجاد کند و باعث تهوع، استفراغ و درد شود.
- کاهش وزن: زخم معده مزمن میتواند غذا خوردن عادی را برای بیماران دشوار کند و منجر به کاهش وزن و سوءتغذیه شود.
- افزایش خطر ابتلا به سرطان معده: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هلیکوباکتر پیلوری، نوعی باکتری که معمولاً با زخم معده مرتبط است، با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده مرتبط است.
در صورت مشاهده علائم زخم معده مانند سوزش شکم درد، حالت تهوع یا سوء هاضمه برای جلوگیری از این عوارض مهم است که به پزشک مراجعه کنید.

داروهای خانگی برای درمان زخم معده
برخی از داروهای خانگی نیز وجود دارند که ممکن است به کاهش علائم و بهبودی زخم معده کمک کنند. در اینجا چند پیشنهاد وجود دارند:
- اصلاح رژیم غذایی: از غذاهایی که مخاط معده را تحریک می کنند، مانند غذاهای تند یا اسیدی، کافئین و الکل خودداری کنید. در عوض، از یک رژیم غذایی غنی از غلات کامل، میوه ها و سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم استفاده کنید.
- پروبیوتیک ها: برخی از مطالعات نشان می دهد که پروبیوتیک ها، که باکتری های مفیدی هستند که در برخی غذاها و مکمل ها یافت می شوند، می توانند با بازگرداندن تعادل به سیستم گوارش، به بهبود زخم معده کمک کنند. غذاهای غنی از پروبیوتیک ها عبارتند از: ماست، کفیر، کلم ترش و کیمچی.
- عسل: عسل خام دارای خواص ضد باکتریایی است و ممکن است به کاهش التهاب معده کمک کند. سعی کنید قبل از غذا یک قاشق چای خوری عسل مصرف کنید یا آن را به چای گرم اضافه کنید.
- آلوئه ورا: نشان داده شده است که عصاره آلوئه ورا زخم معده را تسکین می دهد و باعث بهبودی می شود. به دنبال آب آلوئه ورا خالص و ارگانیک باشید و مقدار کمی (حدود 1/4 فنجان) را قبل از غذا بنوشید.
- کاهش استرس: از آنجایی که استرس می تواند علائم زخم معده را تشدید کند، یافتن راه هایی برای مدیریت استرس مهم است. مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفس عمیق و ورزش منظم همگی می توانند به کاهش استرس و بهبودی کمک کنند.
به یاد داشته باشید، این درمان های خانگی نباید به عنوان جایگزینی برای درمان پزشکی استفاده شوند. اگر مشکوک به زخم معده هستید، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
راههای پیشگیری از زخم معده
مهمترین راه های جلوگیری از ابتلا به زخم معده عبارتند از:
استفاده از مواد غذایی کاملا بهداشتی و مصرف آنها به صورت پخته شده
شستشوی مرتب دستها برای جلوگیری انتشار باکتریها
کاهش مصرف دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی
کاهش مصرف داروهای NSAID (ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن و سایر مسکن ها
لیست بهترین متخصص کبد و گوارش در شرق تهران. برای رزرو نوبت کلیک کنید.
نتیجه گیری
زخم معده از افزایش اسید طبیعی معده بر پوشش محافظ معده ایجاد می شود. توصیه می کنیم حتما با مشاهده کوچکترین علائم آن را جدی بگیرید و به پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه و درمان خود را آغاز کنید.
سوالات متداول
1- درد های زخمهای معده چه شکلی هستند؟
دردها شبیه این است که شما انگار کسی درون معده شما را گاز می گیرد و دائما حس سوزش را درون معده خود احساس میکنید. این درد در بین استخوان سینه و ناف بیشتر احساس می شود.
2- مهم ترین دلیل بیماری زخم معده چیست؟
عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) عامل اصلی زخم معده است و در بیش از نیمی از موارد یافت می شود.
3- چکار کنم که زخم معده نگیرم؟
بهداشت فردی را کاملا رعایت نماید و از بهداشت غذایی که می خورید اطمینان حاصل نمایید و مصرف داروهای مسکن را به حداقل برسانید.