در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه پسته کوهی (بنه) و هر آنچه نیاز هست در خصوص این گیاه دارویی بدانید می پردازیم.
پسته کوهی (بنه) چیست و چه خواصی دارد؟
مجله سلامت پی جو - پسته کوهی یا بنه، در طب سنتی با نام "حبهالخضرا" شناخته میشود. این میوه که طبع گرم و خشک دارد، بیشتر در فصول سرد سال مصرف میشود. ترکیبات و ویتامینهای مؤثری که در میوه درخت پسته کوهی وجود دارد، آن را به یک درمانگر طبیعی برای بیماریهای التهابی، به ویژه روماتوئید و دردهای مفصلی تبدیل کرده است. همچنین، به عنوان مرهمی برای زخمها نیز به کار میرود.
دانه پسته کوهی یا بنه حاوی روغن ارگانیک و غنی از اسیدهای آمینه مفید است. این درخت از جنس پسته با نام علمی Pistacia Atlantica در ارتفاعات رشته کوه زاگرس و مناطق کوهستانی در شرق ایران یافت میشود. خود درخت بنه از انواع و گونههای متفاوتی برخوردار است.
درخت بنه در ایران به عنوان یکی از درختان بومی شناخته میشود و دارای ویژگیهایی نظیر دیرزیستی و کهنسالی است. بنه قدمگاه رچ، بنه آرامگاه بوذرجمهر، کلخونگ بُزپَر، بنه کهنسال امامزاده جعفر چهار طاق، بنه بندشت، بنه کهنسال و امامزاده جعفر از جمله درختان بنه کهنسال در ایران هستند.
با توجه به ویژگیهای غنی از ترکیبات مفید، پسته کوهی یا بنه به عنوان یک منبع غذایی و درمانی مهم معرفی میشود. در این مطلب به معرفی، کاربرد و خواص این میوه میپردازیم و همچنین طرز تهیه غذای محلی "آب بنه " یا "قاتوق بنه " نیز معرفی میشود.
پسته کوهی گیاهی چند ساله است که ارتفاع آن میتواند به 7 متر نیز برسد. این گیاه دارای برگهای شانهای و میوهای کوچک و کروی است که پوسته آن سخت و چوبی است. میوه پسته کوهی در فصل پاییز میرسد. پسته کوهی از دیرباز در طب سنتی ایران به عنوان یک ماده غذایی و دارویی ارزشمند شناخته میشود. این گیاه دارای خواص متعددی برای سلامتی است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
کاربرد پسته کوهی
پسته کوهی یا بنه، یک درخت محبوب با ریشههای عمیق در فرهنگ ایرانی است و کاربردهای گستردهای در زندگی روزمره و سنتی مردم ایران دارد. از دوران پارینهسنگی، مردم زاگرس و مناطق کوهستانی از میوه نارس و رسیده درخت بنه برای تهیه مواد غذایی و دارویی بهره میبرند.
استفاده از میوه بنه برای تهیه مربا، روغن، ترشی و غذاهای مختلف، نمونهای از ارزشمندترین کاربردهای این درخت در آشپزی محلی است. همچنین، صمغ (سقز) یا شیره درخت بنه به عنوان یک ماده کاربردی و دارویی در درمان برخی بیماریها به کار میرود. این صمغ دارای خواص دارویی و درمانی متعددی است و در تولید محصولاتی نظیر آدامس، شکلات، خمیردندان و غیره نیز به کار میرود.
در زندگی مردم نیمه کوچنشین و روستانشین در مناطق کوهستانی، درخت بنه به عنوان یک درخت مقدس شناخته میشود. از چوب این درخت برای ساخت مسقف خانهها استفاده میشود و میوه آن بهطور گسترده در تهیه مواد غذایی و درمانی مورد استفاده قرار میگیرد. از چوب بنه همچنین برای ساخت تسبیح نیز استفاده میشود که مردم این مناطق با آن همیشه خدا را برای نعمتهایی چون بنه سپاسگزاری میکنند.
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
خواص پسته کوهی برای سلامتی
بهبود سلامت قلب
پسته کوهی سرشار از چربیهای سالم مانند امگا 3 و امگا 6 است. این چربیهای سالم میتوانند به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک کنند. این امر میتواند به بهبود سلامت قلب و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی کمک کند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
پسته کوهی حاوی ترکیبات آنتیاکسیدانی مانند فلاونوئیدها و کوئرستین است. این ترکیبات میتوانند به محافظت از سلولها در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کنند. مطالعات نشان دادهاند که مصرف پسته کوهی ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطانها مانند سرطان روده بزرگ، سرطان معده و سرطان ریه را کاهش دهد.
تقویت سیستم ایمنی
پسته کوهی منبع خوبی از ویتامین C و سلنیوم است. ویتامین C و سلنیوم از جمله ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای تقویت سیستم ایمنی هستند. این مواد مغذی میتوانند به بدن در مبارزه با عفونتها کمک کنند. همچنین بنه، به عنوان یک منبع غنی از اولئیکاسید، خاصیتهایی دارد که میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. این اسید موجود در بنه میتواند با افزایش تولید گلبولهای سفید به تقویت سیستم ایمنی بدن ایجاد کمک کند.
همچنین، خواص آنتیاکسیدانی اولئیکاسید در بنه میتواند در خنثیسازی رادیکالهای آزاد مضر و کاهش آسیبهای ناشی از اکسیدانها نقش داشته باشد. این خصوصیات میتوانند به جلوگیری از بیماریهای التهابی مانند آتریتروماتوئید و اختلالات خودایمنی مانند فیبرومیالژیا کمک کنند. با توجه به این خواص، استفاده از بنه به عنوان یک عنصر تقویتکننده سیستم ایمنی و محافظ در برابر برخی از بیماریهای التهابی و خودایمنی توصیه میشود.
بهبود عملکرد گوارش
پسته کوهی حاوی فیبر است. فیبر یک ماده مغذی ضروری برای سلامت گوارش است. فیبر به تسهیل هضم و جلوگیری از یبوست کمک میکند.
بنه مفید برای کمبود آهن و مواد معدنی
پسته کوهی یا بنه به عنوان یک منبع غنی از املاح معدنی و ویتامینها شناخته شده است و مصرف آن میتواند به تأمین ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامتی بدن کمک کند. از جمله اجزای مهم در بنه، آهن نیز به مقدار قابل توجهی وجود دارد.
مصرف بنه به عنوان یک راهکار طبیعی برای رفع کمخونی و فقر آهن ممکن است مفید باشد. آهن یک عنصر مهم برای تولید هموگلوبین (پروتئین حملکننده اکسیژن در خون) است. کمبود آهن میتواند منجر به کمخونی شود که باعث افت انرژی، خستگی و سایر مشکلات سلامتی میشود.
برای استفاده از بنه به عنوان راهکار درمانی، میتوانید آن را به صورت خوراکی در غذاها، مثل آببنه یا قاتوق بنه، مصرف کنید. همچنین، مصرف روغن بنه را در ترکیب سالاد یا استفاده در آشپزی نیز در نظر بگیرید.
افزایش وزن با پسته کوهی
بنه کوهی به دلیل دارا بودن مقدار زیادی کالری، پروتئین و چربی، میتواند به افزایش وزن کمک کند. هر 100 گرم پسته کوهی شامل حدود ۵۰۰ کالری، ۲۴ گرم پروتئین، ۴۵ گرم چربی و ۲۸ گرم کربوهیدرات است. این مواد مغذی بسیار مهم برای حفظ سلامتی بدن ضروری هستند.
برای استفاده بهینه از پسته کوهی برای افزایش وزن، میتوانید مقدار مناسب آن را در رژیم غذایی خود گنجانیده و با دیگر مواد غذایی ترکیب کنید تا مصرف کالری افزایش یابد. به عنوان مثال، میتوانید پسته کوهی را به صورت خام یا نیمه خام به میوهها، موز، شیر، عسل، دوغ، دانههای روغنی و سایر مواد افزایش دهنده کالری اضافه کنید. همچنین، محصولاتی که حاوی پسته کوهی مانند کره پسته، روغن پسته و شیرینیهای پستهای هستند را در رژیم غذایی خود در نظر بگیرید.
توجه داشته باشید که برای افزایش وزن بهتر است رژیم غذایی شامل مواد غذایی با کیفیت بالا و با میزان مناسب شکر و چربی باشد. به همین دلیل، بهترین راه برای افزایش وزن، مصرف متعادل و سالم پسته کوهی در رژیم غذایی است.
کنترل قند خون و زخم پای دیابتی
پسته کوهی حاوی ترکیبات آنتیاکسیدانی است که میتوانند به کاهش التهاب و بهبود حساسیت به انسولین کمک کنند. این امر میتواند به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت یا پیش دیابت کمک کند. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده از عصاره بنه ممکن است در درمان زخم پای بیماران دیابتی مؤثر باشد. گیاه بنه دارای خواص ضد میکروبی، ضد باکتریایی و آنتیبیوتیکی است که میتواند به مقابله با عفونتها و باکتریهای مختلف کمک کند.
تحقیقات انجام شده نشان دادهاند که عصاره بنه میتواند به کاهش رشد باکتریها در زخم پای دیابتی کمک کرده و در نتیجه، زمان بهبودی را افزایش داده و نیاز به بستری را کاهش دهد. این خصوصیات ضد میکروبی گیاه بنه میتواند در مدیریت زخمهای پای دیابتی که معمولاً با مشکلات عفونتی مواجه هستند، مفید باشد.
- همچنین برای جست و جو در خصوص درمان بیماری قند خون و مراکز مرتبط با آن در شیراز می توانید به این لینک رجوع کنید: درمان قطعی دیابت در شیراز
رفع جوشها و آکنههای صورت
استفاده از عصاره بنه برای رفع جوشها و آکنههای صورت، به عنوان یک راهکار طبیعی و خالی از عوارض شیمیایی ممکن است مفید باشد. خاصیت ضد باکتریایی عصاره بنه، میتواند به کاهش التهابات پوست و جلوگیری از تشکیل جوشهای جدید کمک کند. تحقیقات نشان داده است که عصاره بنه حاوی ترکیبات ضد التهابی و ضد باکتریایی مانند فلاونوئیدها و تاننهاست که میتوانند بهبود وضعیت پوست را تسریع کرده و جوشهای صورت را کاهش دهند.
همچنین، ممکن است خاصیت آنتیاکسیدانی عصاره بنه نیز در مقابله با آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد در پوست مؤثر باشد. برای استفاده از عصاره بنه برای رفع جوشها، میتوانید عصاره را به صورت موضعی بر روی جوشها یا مناطق مبتلا به آکنه اعمال کنید و پس از مدتی با آب گرم صورت خود را بشویید.
بهبود سلامت پوست
پسته کوهی حاوی آنتیاکسیدانهایی است که میتوانند به محافظت از پوست در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کنند. این امر میتواند به کاهش چین و چروک، لکههای پوستی و سایر علائم پیری کمک کند. همچنین استفاده از روغن بنه یا پسته کوهی بر روی پوست میتواند بهبود لکههای پوستی و التیام سوختگیها کمک کند. خواص ترمیمی این روغن، موجب ملایمتر شدن پوست، تقویت ساختار پوست و کاهش آثار جوش، زخم و سوختگی میشود.
استفاده مداوم از روغن بنه یا پسته کوهی بر روی صورت میتواند به دلیل ویژگیهای تسکیندهنده و آرامبخش آن، لکههای حاصل از جوش، زخم و سوختگی را کم کند. همچنین، متخصصان تب سنتی باور دارند که مالش روغن بنه به مدت ۴ ماه روی محل ماهگرفتگی میتواند بهبود لکهها را تسریع کرده و پوست را روشنتر نماید.
روغن بنه برای بهبود سلامت مو
روغن بنه به دلیل خواص ترمیم کنندگی خود برای رویش مو، به عنوان یک راهکار مفید و مؤثر برای بهبود وضعیت موی سر شناخته میشود. این روغن به خصوص برای افرادی که با مشکلاتی همچون از دست دادن موهای زیبا یا آسیب دیدگی موها روبرو هستند، توصیه میشود.
برای استفاده از خواص روغن بنه برای مراقبت از موها، میتوانید مقداری از این روغن را به پوست سر خود ماساژ دهید و سپس پوست سر را با یک شوینده مناسب بشویید. این کار به تقویت موها، ترمیم موهای آسیب دیده و حتی تحریک رویش مجدد موها کمک میکند.
در گذشته، از روغن بنه برای درمان طاسی سر نیز استفاده میشده است؛ اما باید توجه داشت که این روغن دارای طبع گرم است، بنابراین افرادی که طبع گرم و خشک دارند، ممکن است پس از استفاده از آن با قرمزی، خارش یا جوش در پوست سر مواجه شوند. قبل از استفاده، بهتر است آزمایش پوستی کوچکی انجام داده و واکنش پوست خود را بررسی کنید.
مضرات پسته کوهی (موارد احتیاطی و منع مصرف)
تداول زیاد پسته کوهی
زیاده روی در مصرف پسته کوهی ممکن است منجر به آسیب دهان و ایجاد زخمها شود. بهتر است مصرف آن را در حد معقول نگه دارید تا از احتمال آسیب دهانی جلوگیری شود.
تأثیر بر اشتها
استفاده بیش از حد از پسته کوهی ممکن است باعث کاهش اشتها شود؛ بنابراین، توصیه میشود که مصرف آن را در مقدار مناسب نگه دارید تا از احتمال کمبود اشتها جلوگیری شود.
تأثیر بر فشار خون
گزارشها نشان میدهد که مصرف زیاد پسته کوهی ممکن است باعث افزایش فشار خون شود. افراد مبتلا به مشکلات فشار خون باید مصرف خود را کنترل کرده و با پزشک خود مشورت کنند.
نحوه مصرف پسته کوهی
پسته کوهی را میتوان به صورت خام، پخته یا سرخ شده مصرف کرد. پسته کوهی خام دارای بیشترین مقدار مواد مغذی است، اما پسته کوهی پخته یا سرخ شده نیز دارای خواص زیادی برای سلامتی است.
راحتترین شکل مصرف بنه کوهی، درست کردن آب بنه است. مغز میوه بنه کوهی را آسیاب کرده و سپس در آب جوش ریخته و غذایی با نام "آب بنه" تهیه میشود. این غذا در استان کرمان با نام "قاتق بنه" شناخته میشود و یک غذای خوشمزه و محلی است.
در بعضی از مناطق کوهستانی مانند کردستان، به پسته کوهی نیز "قزوان" گفته میشود. این میوه در فصل بهار، هنوز سبز و نارس است و مردم از آن برای خوشبو کردن دوغ، تهیه روغن حیوانی و همچنین ساختن ترشی استفاده میکنند.
برای مصرف بیشتر از خواص بنه کوهی، میتوانید پسته کوهی رسیده شده را به همراه غذاهای دیگر مصرف کنید. به عنوان مثال، میتوانید آن را به جای گردو در کشک بادمجان خود افزوده و از طعم منحصر به فرد بنه کوهی لذت ببرید.
میزان مصرف پسته کوهی
میزان مصرف پسته کوهی به نیازهای بدن و شرایط سلامتی فرد بستگی دارد. به طور کلی، مصرف روزانه 20 تا 30 گرم پسته کوهی برای اکثر افراد بیخطر است.
سخن آخر
پسته کوهی یا بنه، گیاهی با خواص متعدد برای سلامتی است. این گیاه سرشار از مواد مغذی مانند پروتئین، چربیهای سالم، فیبر، ویتامینها و مواد معدنی است. با این حال لازم است پیش از مصرف هرگونه گیاه دارویی در جهت بهبود و درمان، با پزشک و یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت کنید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاهان دارویی با کارکرد مشابه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "10 مورد از مهمترین خواص پیاز در طب سنتی" نیز مطالعه نمایید.