نقد و بررسی کتاب سرخ سفید
زمانی که از مکانی میگذریم ممکن است ناگهان به این فکر کنیم که در 30 سال اخیر چه آدمهایی از این نقطه، از این خیابان، از این کوچه یا حتی از این شهر عبور کردهاند. چه قصهای پشت زندگی هر کدام آنها بوده است و این آدمها به چه شکلی در تاریخ وطن خود به شکل بد یا خوب سهیم بودهاند. آیا روح افرادی که روزی در این شهر بودند هنوز در کوچه و خیابانها پرسه میزنند یا تاریخ به گذشته وصل و همه چیز تمام شده است. مهدی یزدانی خرم نویسندهای که این روزها با کتابهای خود خواننده را در کوچه پس کوچههای تاریخ با افراد خیالی و واقعی آشنا میکند. او در رمان سرخ سفید پانزده روایت جذاب از دیروز را به روایتی از خیابان انقلاب امروز گره زده است.
خلاصه کتاب سرخ سفید
جوانی در دی ماه سال1391 در خیابان 16 آذر تهران برای این که کمربند قهوهای خود را در کاراته تبدیل به کمربند مشکی کند باید یک مبارزه پانزدهگانه انجام دهد. اما این مبارزات یک مبارزات عادی نیستند بلکه نقطهای هستند از یک روز سرد برفی در دی ماه سال 1358 و احضار ارواحی که در آسمان رها شدهاند و نویسنده از این نقطه خواننده را به سی سال قبل میبرد و رفت و برگشتهای مکرر در طول داستان هر بار خرده روایتی از آدمها و قصههایی است که هر کدام روزی در این خیابان بودهاند.
بخشی از کتاب سرخ سفید
اما صمد راضی است... فقط زالو کم میآورد و مدام در حال سر زدن به حیاطهایی است که زالو پرورش میدهند... مراقب است زالوی پشت سبز یا کرک دار بهش نیندازند... به همین علت است که صمدزالوچی به فکر زدن یک مطب حسابی افتاده... با کمک شاگرد حمامی که کلی هم واردشده است... در این یک سال پول زیادی پسانداز کرده و حالا که فکرش را میکند میبیند هنوز برای زن گرفتن و بچهدار شدن دیر نشده... هرچند چندتایی رقیب برایش پیدا شدهاند اما صمد شماره یک این کار است و زالوهایی که خودش پرورش میدهد چرک و کثافت را جوری از ته تن بیرون میکشند که مرده را هم زنده میکند... صمدزالوچی جمعهها نیمهوقت کار میکند و توی اتاقش بر متکا دراز میکشد و رؤيا میپردازد... رؤیاهای آدمها در اصل تفاوت چندانی باهم ندارد... هر رؤیایی از یک حس برتریطلبی ساخته شده، از یک تنهایی بزرگ منشانه در تقابل با جهان پیرامون... و برای صمد هم این رؤیا چیزی بیشتر از این نیست...
ثروت، آرامش، عمر طولانی و در نهایت مردنی بی درد و باشکوه... مسیر رؤیای شخصی مسیری است مستقیم... زمان را جا میگذارد یا در آینده میگردد و تکهای شیرین پیدا میکند برای حظ بردن... یا میرود در یک گذشتهی دستکاریشده که درش هم آفتاب زیباتر است، هم مادر خوش بوترو هم بوی سیگار اورکت پدر سرمست کننده... صمدزالوچی در زمستان دی ۱۳۵۸ بیشتر از همیشه رؤيا میبیند... همه چیز بر وفق مرادش است... زالوهایش مدام بچه میآورند... سرش چند برابر شلوغ شده و مهمتر از همه این که دیگر کسی دستش نمیاندازد... میان سالی روبه پایان برای این مرد بیاهمیت شده است دوران لذت...
درباره کتاب سرخ سفید
کتاب صوتی سرخ سفید نوشتهی مهدی یزدانی خرم در سال 1394 از سوی نشر چشمه منتشر شد. انتشارات نوین کتاب گویا این رمان را با صدای« میرطاهر مظلومی» از بازیگران معروف ایرانی تولید کرده و فیدیبو آن را برای علاقهمندان روی سایت قرار داده است.
از سبک و سیاق داستان سرخ سفید میتوان به این موضوع پی برد که مهدی یزدانی خرم نویسندهای است که با دقت به پیرامون خود نگاه میکند و از هر جزئیاتی برای نوشتن بهره میگیرد. تماشا کردن عکسهای تاریخی، اتفاقات تاریخی، حتی دیدن عکس افراد بینام و نشان در روزنامههای قدیمی او را برای نوشتن قصهای جدید کنجکاو میکند. او در مصاحبهای دربارهی این ویژگی گفته است: «نکتهای که همه نویسندگان قدیمی به ما یاد دادند، نگاه دقیق به پیرامون است. علاوه بر آن خواندن، دیدن، گوش کردن و ... ما نباید خودمان را از تماشای نقاشیها، گوش دادن به موسیقی، نگاه کردن فیلم و مهمتر از همه خواندن متون مختلف محروم کنیم». دقیقا داستان سرخ سفید پر از توصیفات و روایتی است که از دل شهر بیرون آمده است. یزدانی خرم تصویری از خیابان انقلاب، غرب و شرق تهران و توصیفاتی از این دست دارد که دو نقطه از زمان حال و قدیم تهران را به هم گره زده است.
از نقاط قوت داستانهای یزدانی خرم پیوند تاریخ و تخیل است. همانطور که قبلا در کتاب «من منچستر یونایتد را دوست دارم» آن را به مخاطب معرفی کرده بود این بار هم در کتاب سرخِ سفید استفاده از این تکنیک مشهود است.
یزدانی خرم در رمان سرخِ سفید چند روایت همزمان را در دو بازهی زمانی پیش میبرد و این خود یکی از نکات جالب در این داستان است. در واقع این ویژگی باعث شده تا رمان سرخ سفید به نوعی از آثار معاصر دیگر متمایز شود. یزدانی خرم قصهی خود را از زمان حال شروع میکند. در این داستان جوان کاراتهکار که شروع داستان به قصهی او وصل شده است، جوانی است شبیه همهی آدمهای جامعه که یک کارمند ساده است و مثل آدمهای امروز زندگی ماشینی دارد. او از این تکرار خسته شده و گاهی داستانی مینویسند اما داستانهایش هم طرفدار خاصی ندارند و حالا این رویای قهرمانی در کاراته است که جوان را نگه داشته است. با هر مبارزهی جوان نویسنده روایتی از تاریخ به ویژه دی ماه 1358 را همراه شخصیتی جدید ارائه میدهد. اما مبدا اصلی داستان که اتفاقات به آن نقطه پیوند میخورند زمان حال و داستان جوان کاراتهکار است. اتفاقات و شخصیتهای این رمان به شکلی در زمان و مکانهای مختلف به هم تنیده میشوند که خواننده خود را در مقابل تو در تویی از داستانهای هیجانانگیز میبیند. یزدانی خرم شخصیتپردازیهای ساختگی در این رمان دارد که بعضی از شخیتهای تاریخی و سیاسی مشهور دنیا مثل «رضاخان»، «استالین» و «هویدا» در آن حضور دارند. پیود شخصیهای تاریخی و تاریخ معاصر ایران، دورهی انقلاب اسلامی در رمان یزدانی خرم نه تنها روایتی است از چند داستان بلکه خواننده را به تحقیق و تفحص دربارهی تاریخ ایران دعوت میکند. یزدانی خرم نویسندهی اهل مطالعهای است که بسیار بر تاریخ بهخصوص وقایع معاصر کشور تسلط دارد و قصهپردازی او سبک متفاوتی دارد. مثلا در جایی از داستان سخن از کشف استخوانهای رضاخان میشود که این خود رمان را به هالهای از نکات مرموز تاریخ سوق میدهد.
داستان به زبان دانای کل (سوم شخص) روایت میشود اما نقطهای که یکباره خواننده را غافلگیر و هیجانزده میکند حضور ناگهانی راوی اول شخص در داستان است که نه تنها مخاطب را شگفتزده میکند بلکه جوان 33 سالهی کاراته باز را هم برای مبارزهای نیرومندتر آماده میکند. رمان سرخ سفید به افرادی که سبک رمانهای مدرن دوست دارند و از تلفیق حقیقت و خیال لذت میبرند پیشنهاد میشود.
مطلب مرتبط:
معرفی رمان خارجی کتاب وسوسه
دانلود کتاب صوتی تنگسیر – صادق چوبک
معرفی کتاب هنر بالغانه نه گفتن - بگو نه و آسوده باش
معرفی کتاب خاطرات پس از مرگ
کتاب صوتی "شش داستان کوتاه مدرن" با روایت بهروز رضوی
کتاب های مناسب افرادی که می خواهند کارافرین موفقی بشوند
منبع: فیدیبو