خشکی چشم یکی از شایع ترین دلایل سوزش، خارش و قرمزی چشم است. با خواندن این مقاله مجله سلامت پی جو می توانید علائم خشکی چشم را بشناسید و آن را درمان کنید. با ما همراه باشید.
علت خشکی چشم چیست؟
بطور کلی دو علت اصلی خشکی چشم وجود دارد:
- کاهش کمیت اشک: زمانی که چشم ها به میزان کافی اشک تولید نمی کنند.
- کاهش کیفیت اشک: زمانی که اشک زود بخار می شود و ترکیب آن کیفیت لازم برای حفظ مرطوب چشم را ندارد.
ممکن است چشم شما یک یا هر دو علت را همزمان داشته باشد.
علائم خشکی چشم چیست؟
شایع ترین علائم خشکی چشم که معمولا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می دهند:
- سوزش یا خارش چشم
- احساس این که چیزی داخل چشم گیر کرده باشد
- وجود مخاط چسبناک داخل یا اطراف چشم
- حساسیت به نور
- قرمز شدن چشم
- مشکل برای گذاشتن لنز
- دشواری رانندگی در شب
- آبریزش مداوم چشم که ناشی از واکنش طبیعی بدن به تحریک چشم است
- تاری دید یا خستگی چشم
اگر نگران سلامت چشم های خود هستید می توانید به نزدیکترین و بهترین پزشکان متخصص چشم در شیراز مراجعه کنید.
علت خشکی چشم: کاهش کمیت اشک (عدم تولید اشک کافی)
هر چشم ما، یک غده اشکی در گوشه خود دارد که وظیفه آن تولید اشک است. بطور طبیعی، این غده میزان اشک کافی برای مرطوب نگه داشتن چشم را ترشح می کند.
اشک سطح چشم را از وجود خاک و ذرات ریزی که روی آن قرار می گیرند پاک می کند. وظیفه دیگر اشک ها محافظت در برابر میکروب و عفونت است. زمانی که غده اشکی به میزان کافی اشک تولید نکند، دچار خشکی چشم می شویم.
علت خشکی چشم ناشی از کمبود اشک چیست؟
افزایش سن: با افزایش سن و بروز برخی از بیماری ها مانند سندروم شوگرن، روماتیسم، اختلال تیروئید یا کمبود ویتامین آ (A)، میزان کاهش تولید اشک کم می شود.
- استفاده مکرر از لنز چشم
- آسیب عصبی و جراحی لیزر می توانند از دیگر علت های خشکی چشم باشند.
گاهی غدد اشکی بعد از عمل جراحی لیزر چشم، بطور موقت برای تولید اشک دچار مشکل می شوند. که این موضوع بعد از چند ماه برطرف می شود.
اگر دوست دارید بیشتر درباره تفاوت انواع جراحی های لیزر چشم بدانید می توانید دیگر مقاله سلامتی پی جو را بخوانید.
علل دارویی کاهش تولید اشک
همچنین ممکن است علت خشکی چشم، عوارض جانبی بعضی از دارو هایی باشد که مصرف می کنیم. دارو هایی که باعث تشدید خشکی چشم می شوند:
- آنتی هیستامین
- ضد احتقان
- هورمون تراپی
- ضد افسردگی
- فشار خون
- داروی آکنه
- ضد بارداری
- دارو های بیماری پارکینسون
التهاب، عفونت ناشی از باکتری یا قرار گرفتن در معرض تشعشع نیز باعث آسیب به غدد اشکی و کاهش تولید اشک می شوند.
جالب است بدانید یکی از دلایل خشکی چشم که شیوع کمتری دارد، کاهش تولید اشک ناشی از بروز علائم فلج بلز است.
علت خشکی چشم: کاهش کیفیت اشک (ترکیب نامناسب اشک)
معمولا علت این نوع خشکی چشم، تغییر ترکیبات تشکیل دهنده اشک است. در موارد دیگر این مشکل ناشی از تغییر در وضعیت محیط یا چشم است.
اشک از سه لایه تشکیل شده است:
لایه چرب بیرونی: لایه بیرونی که چرب است از تبخیر سریع لایه آبی جلوگیری می کند.
لایه آب در وسط: این لایه وظیفه اصلی مرطوب نگه داشتن چشم و پلک را دارد.
لایه مخاطی داخلی: لایه مخاطی نیز کمک می کند تا اشک در تمام سطح چشم پخش شود.
چربی اشک، از طریق غده میبومین تولید می شود. گاهی مجرای خروجی این غده مسدود می شود و به همین دلیل اشک میزان چربی لازم را ندارد. از آن جا که آب دیگر لایه محافظ ندارد، بسیار سریعتر بخار می شود. این وضعیت برای افرادی که دچار بلفاریت (التهاب پلک) یا بیماری پوستی روزاسه هستند شایع تر است.
سایر علت های خشکی چشم
در مواردی نیز علت خشکی چشم بخار شدن اشک نیست بلکه چشم نمی تواند رطوبت را حفظ کند و اشک ها به بیرون سر می خورند.
شایع ترین علل تبخیر سریع اشک:
- باد، دود یا هوای خشک
- کم پلک زدن بخاطر بیماری پارکینسون یا تمرکز زیاد هنگام رانندگی، مطالعه، یا خیره شدن طولانی به مانیتور کامپیوتر و صفحه تلفن همراه.
- کمبود ویتامین آ
- بیماری های چشم - برای اطلاعات بیشتر لیست انواع بیماری چشم، علائم و درمان آن ها را مشاهده کنید.
- بلفاریت (التهاب پلک) یا اختلال غده میبومین.
- مشکلات پلک مانند اکتروپیون و انتروپیون (به ترتیب یعنی برگشتگی لبه پلک و مژه ها به سمت بیرون یا داخل چشم).
- مواد نگهدارنده قطره چشم
- آلرژی چشمی
درمان یا رفع خشکی چشم
اغلب افرادی که خشکی چشم ضعیف یا موقت دارند، با مصرف منظم قطره چشم (اشک مصنوعی) می توانند آن را در خانه درمان کنند. البته بهتر است از ویال های یکبار مصرف اشک مصنوعی که مواد نگهدارنده ندارند استفاده کنید.
در صورتی که علائم خشکی چشم شدید باشند یا با گذشت زمان رفع نشوند باید به درمان های دیگر فکر کنید. برای درمان خشکی چشم ابتدا باید علت اصلی آن را پیدا کرد.
در بیشتر موارد درمان با کنترل علائم یا علت اصلی خشکی صورت می گیرد. روش های دیگر روی بهبود کیفیت اشک یا جلوگیری از خروج آن از چشم تمرکز دارند.
برای درمان خشکی یا دیگر بیماری های چشم می توانید به کلینیک های چشم پزشکی شیراز مراجعه کنید.
روش های تکمیلی رفع یا درمان خشکی چشم:
مصرف قطره اشک مصنوعی: برای رفع خشکی لازم است که سطح چشم را در طول روز مرطوب نگه دارید. اگر بیشتر از ۶ بار در روز از قطره اشک مصنوعی استفاده می کنید، حتما از انواع یکبار مصرف و بدون مواد نگهدارنده آن استفاده کنید.
کمپرس گرم: برای این کار می توانید از ماسک چشم یا یک پارچه استریل و آب گرم استفاده کنید. کمپرس گرم نه تنها به تولید اشک و سلامت غده ها کمک می کند، بلکه ممکن است کیفیت اشک را نیز بالا ببرد.
از محیط های خشک و پر باد دوری کنید: در صورتی که مدت طولانی در روز در محیط خشک، پر از دود یا باد (یا باد مستقیم کولر) باشید، سطح چشم ها خشک می شود.
استفاده از دستگاه بخور نیز با حفظ رطوبت هوا و چشم برای مدت طولانی تر کمک می کند.
استراحت بین مدت زیاد خیره شدن به صفحه نمایش کامپیوتر یا گوشی زمانی که به صفحه گوشی یا کامپیوتر خیره می شویم، کمتر پلک می زنیم. پلک زدن کمک می کند یک لایه اشک روی تمام سطح چشم پخش شود و از آن حفاظت کند.
مصرف آب و مایعات بیشتر: نوشیدن آب کافی باعث می شود بدن برای تولید اشک دچار مشکل نشود.
اگر خشکی چشم شدید باشد و درمان های معمول جواب ندهند، باید به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک ممکن است موارد زیر را انجام دهد:
تجویز قطره چشم: برخلاف قطره های بدون نسخه مانند اشک مصنوعی، این قطره ها نیاز به تجویز پزشک دارند. قطره هایی مانند قطره سیکلوسپورین (Cyclosporine) و قطره چشمی لیفتگراست (Liftegrast) از التهاب چشم کم می کنند.
عمل سرپایی چشم: پلاگ های اشکی (پلاگ پانکتال) برای درمان افرادی که بخاطر کاهش تولید اشک چشمان خشک دارند، چشم پزشک یک پلاگ کوچک در مجرای تخلیه اشک می گذارد. این پلاگ اشکی که در گوشه داخلی پلک ها (در سمت بینی) قرار می گیرد، مجرای تخلیه اشک را مسدود و به حفظ رطوبت کمک می کند. چشم پزشک این عمل سرپایی ساده را در مطب خودش انجام می دهد. پلاگ های پانکتال ممکن است موقت یا نیمه دائمی باشند و بین چند روز تا چند ماه یا حداقل چند سال دوام داشته باشند.
لنز های مخصوص: استفاده از لنز باعث می شود خشکی چشم شدیدتر شود، بنابراین افرادی که از لنز استفاده می کنند باید لنز های خاصی که از سطح چشم محافظت می کنند بکار ببرند.
توصیه های پایانی پی جو
لازم به ذکر است که نباید انتظار داشت که یک روش خاص به تنهایی تمام مشکلات خشکی چشم را رفع کند. این اختلال نیز مانند بیماری های دیگر گاهی نیازمند تلفیق چند روش و ابزار با یکدیگر است.
- خشکی چشم یک اختلال شایع چشمی است که می تواند باعث ناراحتی و اختلال در بینایی شود.
- بهطور کلی علائم خشکی چشم شامل سوزش، خارش، قرمز شدن و احساس گیر کردن جسم خارجی هستند.
- با رعایت نکاتی مانند استراحت، قطره چشم و می توانید از بروز علائم خشکی چشم پیشگیری یا آنها را درمان کنید.
برای افزایش اطلاعات عمومی، توصیه می کنیم مقاله دیگر مجله سلامت پی جو درباره انواع بیماری های چشم را بخوانید.
ترجمه اختصاصی پی جو از مقالات پزشکی و سلامت
منابع:
مقالات سلامتی دانشگاه هاروارد
HarvardHealthمحتوای سلامتی مرکز درمانی
MayoClinicسایت پزشکی
WebMDانتشار محتوای صفحه فوق تنها با اجازه کتبی و درج منبع امکان پذیر می باشد.
