آشنایی با نمادگرایی در هنر: اشیاء مخلوط – قسمت دوم
گاهی اوقات یک نقاشی از اشیاء معمولی که بسیار ساده به نظر میرسد، میتواند مفاهیم عمیقی در خود نهفته داشته باشد که هنرمند قصد داشته این مفاهیم را به صورت رمزی و یا یک جور نمادگرایی، انتقال دهد. این گونه نمادگراییها مرکز توجه و صحبت در هر نقاشی هستند. معروفترین آنها تابلوی شام آخر است که لئوناردو داوینچی مفاهیم نمادین بسیاری در آن گنجانده است. از دورانهای قدیم در دنیای هنر، چیزی بیش از صرف بروز فیزیکی چیزها، آدمها و اشیاء، به نمایش گذاشته شده است. در سایت هزارویکبوم در مجموعه مطالبی جدید با نام «نمادگرایی در هنر» به فراموششدهترین و ناشناختهترین استفاده اشیاء مخلوط و بیجان در سمبولیسم میپردازیم.
به خاطر داشته باشید همیشه هم هدف هنرمند از استفاده از اشیاء خاصی که در تاریخ هنر مفهومی نمادین دارند، انتقال پیام و مفهوم نمادین نبوده است. این مسئله تنها به موضوع و قصد هنرمند وابسته است. حتی برخی هنرمندان مانند سالوادور دالی، اشیاء را در مفهومی به غیر از معنی نمادین مرسومشان به کار میبرند.
البته در نهایت، همه ما آزادیم که برداشت دلخواهمان را از نقاشیها داشته باشیم. در این مطلب توضیح مختصری از چهار نماد و مفهوم آنها که در دسته اشیاء مختلط قرار میگیرند، ارائه میدهیم.
در قسمت اول مطالب نمادگرایی در هنر با مفهوم استفاده از گوسفند قربانی و قاقم در نقاشی آشنا شدید. در این قسمت به بررسی مفهوم چهار نماد دیگر میپردازیم.
۳. عود یا بربط (Lute)
در قرن هفدهم میلادی در هنر و گویش محلی هلندی، ساز عود یا بربط در نقاشیها حاوی مفاهیمی مرتبط با عشق و رابطه جنسی بوده است. نمونهای از این نشانه در نقاشی The Matchmaker اثر Gerard van Honthorst دیده میشود.
در این اثر زنی در روسپیخانه مشغول نواختن عود است. عود به واسطه شکل و ظاهرش در این نقاشیها سمبلی از ناحیه تناسلی زنانه است. نمونه دیگر از این نوع نقاشی، Merry Company اثر همین هنرمند است که جمعی را در حال خوشگذرانی نشان میدهد.
۴. نمایش پستان چپ (Exposed Left Breast)
در تمام نقاشیهای کلاسیک (دوران قبل از قرن دوازده میلادی و پیش از رنسانس)، نمایش پستان چپ زنان در فیگورهایشان در نقاشیها نماد الوهیت و تقدس به حساب میآمده؛ در برخی از نقاشیهایی که این ژست به چشم میآید، زن با دست راستش پستان چپ را پوشانده است.
علت اینکه این فیگور خاص چگونه در هنر کلاسیک آن دوران نمود پیدا کرده به درستی مشخص نیست، اما این مساله حتی در آثار نقاشان و مجسمهسازان عصر رنسانس نیز به چشم میآید که نمایانگر وجود این المان با معنی الوهیت و تقدس است. این سمبل در آثاری همچون «پرتره زنی جوان» و یا «بانوی با حجاب» (عکس بالا) از رافائل و همچنین در تابلوی «تولد ونوس» اثر بوتیچلی دیده میشود.
۵. دوک نخریسی (A Yarnwinder)
همانطور که میدانید یک دوک نخریسی شئی صلیبی است که برای بافندگی مورد استفاده قرار میگیرد. این شی در نقاشیهایی که از Hodegetria کشیده شده نیز دیده میشود. این دوک، نماد مصلوب شدن مسیح است که به عنوان مثال در نقاشی «بانوی نخریس» اثر داوینچی نیز دیده میشود.
۶- گل سوسن مریم مقدس (Madonna Lily)
گیاه سوسن نماد دوشیزگی و باکرگی حضرت مریم است. این سمبل که در بسیاری از نقاشیها توسط یک فرشته نگه داشته شده اعلامیهای در تاکید بر باکرگی مریم مقدس در این نقاشیهاست. در برخی از نقاشیها نیز این نماد، سمبلی از شهر فلورانس است. نقاشی «بشارت» اثر داوینچی یکی از مهمترین نمونههاییست که این نماد را در خود دارند.
مطالب مرتبط:
چگونه شروع نقاشی را به تعویق نیندازیم ؟
نمادگرایی در هنر: اشیاء مخلوط
منبع: 1001 بوم