نقد و بررسی کتاب هنر درمانی
تجربهی لذتبخش دیدن یک اثر هنری برای همهی ما اتفاق افتاده است. مهم نیست که نگاهمان به نقاشی استاد فرشچیان گرهخورده است یا مجسمهی میکلآنژ در برابر دیدگانمان قرار گرفته است یا حتی تصور نقاشی شده خود را در یکی از صفحات نقاشی دفتر نقاشی فرزندمان میبینیم. هنر در ذاتش آرامشبخش است. اما آیا میتوان از این ویژگی هنر برای درمان بیماریها هم استفاده کرد؟ آیا هنر قابلیت درمانگری دارد؟
علی زاده محمدی در کتاب هنردرمانی این رشتهی نو را معرفی میکند و به سوالاتی که در ذهن همهی ما دربارهی هنر وجود دارد، پاسخ میدهد.
هنردرمانی چیست؟
هنردرمانی را فرآیند خلاقانهی استفاده از هنر برای پذیرش و درمان بیماریهای روحی و جسمی مینامند. هدف اصلی هنردرمانی، ارائه کردن روشی تازه برای بیان احساسات و دردهای آدمیست. بیماران میتوانند با استفاده از این روش درمانی احساسات خود را به روش جدیدی نشان بدهند.
تاریخ هنردرمانی به اواخر قرن هجدهم برمیگردد، این روش درمانی پیش از آنکه نام هنردرمانی را داشته باشد، با نام اخلاق درمانی (Moral Treatment) در اختیار بیماران روانی قرار میگرفت. اما در اواسط قرن بیستم هنردرمانی به شکل امروزی در کشورهای انگلیسی زبان و اروپا آغاز شد. اولین هنردرمانگران کارشان را با تمرکز بر حوزه زیباییشناسی(Aestheticism) هنر آغاز کردند. هنردرمانی فرآیند آموزش هنر به بیماران نیست، بلکه آموزش معنی دادن به احساسات و خلق اثر هنری منحصر به فرد است.
هنردرمانی یکی از اثرگذارترین حوزههای روانشناسی امروز به شمار میرود. این روش با نگاهی به نظریههای روانشناسان بزرگی مانند فروید و یونگ در درمان بیماریهای مختلفی مثل سرطان، جنون، اوتیسم، اسکیزوفرنی، تروما، اختلال خوردن و... بهکار میرود. تجربهی هرکدام از بیماران در هنردرمانی متفاوت است و به همین دلیل است که آثار خلق شده در روش هنردرمانی متفاوت است.
در کتاب هنر درمانی چه میگذرد؟
نشر قطره به تازگی با همکاری گروهی از روانپزشکان و روانشناسان مجموعهای را با نام «روان و زندگی» دربارهی «روان درمانی» منتشر کرده است. کتاب هنردرمانی نخستین جلد این مجموعه است که دکتر «علی زادهمحمدی» در آن به برخی پرسشهای پرتکرار دربارهی هنردرمانی پاسخ میدهد.
دکتر علی زادهمحمدی در مقدمهی کتاب دربارهی هنردرمانی میگوید:« زندگی و تاریخ بشری بدون هنر غیرقابل تجسم است؛ تصور کنید اگر قرار بود بشر بدون نقاشی، مجسمهسازی، شعر و موسیقی زندگی کند. بی شک بخشی از معرفت و سازگاری او با شکل نمیگرفت و توسعه پیدا نمیکرد. هنر به واسطهی نیاز روانشناختی مغر و کارکردن آن در سازگاری او شکل نمیگرفت و توسعه پیدا نمیکرد. هنر به واسطهی نیاز روانشناختی مغز و کارکرد آن در سازگاری و ارتقای معرفت جوامع، در همهی جوانب زندگی و در همهی دورهها و اعصاز حضور و نفوذ داشته است.»
در بخشی از کتاب هنر درمانی میخوانیم
زبان هنر زبانی واقعنما در قالبی نمادین است، زبانی سرشار از مجازها، استعارهها و کنایهها از از زندگی، دنیا و پدیدههاست. این زبان میتواند بخش گستردهای از وجود نهانی و خیالپردازیهای درونی را فعال و زندگی را گسترده و پرمعنی کند. از طریق نمادها و تمثیلها بدلهایی از فکر و اندیشه آفریده و راه برای تفکر و ایدههای نو باز میشود. تصاویر و نمادها الفبای زبان هنر هستند که در ذهن، تصرف و خیال و ایدهپردازی میکنند.
آثار باقی ماندهی زیادی از قدیم وجود دارد که توجه بشر به هنر و اثرات آن را نشان میدهد، برای مثال تصاویر و نقاشیهای بهجا مانده بر غارها از ده هزار سال پیش از میلاد، حالت شکارچیان را نشان میدهد که با نرمش و کشیدگی بدنی، حالات و حرکات حیوانات وحشی را با ظرافت تمام تقلید میکردند و معتقد بودند با بازسازی حرکات طبیعت و حیوانات بر روح و اشباح حیوانات و ترسهای درونی از آن مسلط میشوند. این تمرینات به تدریج قدرت تصویرگری، زبان و اسطورهسازی مردمان نخستین را تقویت کرد. تقلید حرکات حیوانات، حرکت ستارگان، حرکات فصول، رقص باران، بهار و حرکات آیینی کشتزار وسیلهای شد تا مردمان تمدنهای قدیم مهارتهایی پیدا کنند یا در حالتی از نشئگی و نیروفرو روند و به خود تلقین ککند و نیرو بگیرند.
مطالب مرتبط:
کتاب هایی که لغو مجوز انتشار گرفته اند
معرفی رمان کوه پنجم اثر پائولو کوئلیو + کتاب صوتی
معرفی کتاب راز مادرم - داستان واقعی
معرفی کتاب راز مادرم - داستان واقعی
رمان خارجی مرد توی زیرزمین خانهام
منبع: فیدیبو