نقد و بررسی کتاب قهرمانان و گورها
رمان قهرمانان و گورها ترکیبی از عشق، فلسفه و دیوانگی است که آن را یکی از برجستهترین آثار ادبیات آمریکای لاتین تبدیل میکند. بیشک کتابی که از آن حرف میزنیم قصهای نیست که پس از یک بار خواندن دور انداخته یا به فراموشی سپرده شود.رمان جذاب ساباتو کتابی است که میتواند چندین بار خوانده شود و هربار بیشتر از بار قبل درک شود. این رمان لایههای زیادی دارد و میتوان آن را از منظرهای مختلفی دید، همین ویژگی، رمان قهرمانان و گورها را برای طیف گستردهای از مخاطب خواندنی میکند.
قهرمانان و گورها، کتابی از دل آرژانتین
قهرمانان و گورها اولین بار در سال 1961 (1340) در بوینس آیرس به زبان اسپانیایی با عنوانSobre Héroes y Tumbas به چاپ رسید. 20 سال بعد «هلن لین» مترجم آمریکایی و برندهی جایزه ملی کتاب آمریکا آن را به انگلیسی برگرداند. کتاب قهرمانان وگورها در فضای دههی 50 قرن بیستم آرژانتین نوشته شده است. این کتاب با پیشدرآمدی آغاز میشود که شما را شوکه خواهد کرد. ساباتو کتاب خود را با گزارشی از پلیس «بوینس آیرس» که در سال 1955 منتشر شد، آغاز کرده است. ناآرامیهای سیاسی و اجتماعی این دوره از تاریخ آرژانتین در تار و پود داستان دیده میشود.
شخصیتهای داستان قهرمانان و گورها
شخصیت اصلی کتاب دختری بسیار زیبا به نام آلهخاندرا است که روحیات عجیب و منحصر به فردی دارد و سرنوشت عجیبی برای خاندان اصیلش رقم میزند. داستان از سه دیدگاه مختلف جریان دارد. سه مرد موثر در زندگی آلهخاندرا که زندگیشان به طرز عجیب و غمباری به زندگی او گره خورده است. «مارتین» پسر بسیار جوانی که دنبال مسیر خود در زندگی است و ناگهان به آلهخاندرا بر میخورد و عاشق او میشود. «برونو»، دوستی خانوادگی و فیلسوف مسلک که در گذشته شیفتهی مادر آلهخاندرا بوده است و سومین مرد پدرش،فرناندو بيدال. «بیدال» مرد اسرارآمیزی است و به مسائل مربوط به افراد نابینا علاقهی عجیبی دارد. ردپای این علاقه در گزارشهای پلیس هم پیدا شده است. افسران پلیس در آپارتمان متعلق به این مرد پیشنویسی با عنوان «گزارش دربارهی نابینایان » یافتند. کسانی که این گزارش راخواندهاند گفتهاند که تنها یک آدم پارانویا میتواند چنین چیزهایی بنویسد.
سبک نگارشی ارنستو ساباتو در قهرمانان و گورها
کتاب قهرمانان و گورها چهاربخش دارد که در هر بخش آن یکی از شخصیتها نقش پررنگتری ایفا میکند. ارنستو ساباتو تمرکز زیادی روی درونیات شخصیتها و قهرمانهای کتابش دارد و سعی میکند آنها را به خوبی توصیف کند. توصیفات او به شکلی است که مخاطب میتواند با حالات روحی شخصیتهای کتاب ارتباط برقرار کند، کشمکشهای درونی و غم و شادیشان را دریابد و با آنها همذات پنداری کند.
در جایی از کتاب ساباتو احوال «مارتین» را چنین توصیف کرده است: «خیلی سعی کرد نگاهش را دوخته به مجسمه نگهدارد. گفت در آن لحظه احساس میکرد ترسیده یا محسور شده استترس از روبرگرداندن یا اشتیاقی محسور کننده برای همین کار. به یاد آورد که یکبار بر لبهی تنگدره شیطان در هوماهواکا ایستاده بود و به مغاک زیر پای خود خیره نگاه میکرد. ناگاه نیرویی مقاومت ناپذیر او را واداشت به طرف دیگر مغاک بپرد. در این لحظه هم احساسی شبیه همان در او پیدا شده بود: انگاری احساس میکرد ناچار است به آن سوی مغاکی ظلمانی بپرد، به طرف دیگر وجود خودش. بعد آن نیروی ناخودآگاه و مقاومت ناپذیر او را واردار کرد رویش را برگرداند.»
ساباتو از فیزیک تا ادبیات
ارنستو ساباتو 24 ژوئن 1911 (سوم تیر ماه 1298) در شهر روخاس آرژانتین متولد شد. ساباتو را به عنوان یکی از موثرترین نویسندگان در ادبیات آمریکای لاتین میدانند اما تحصیلات دانشگاهی او فیزیک بود. ساباتو مدرک دکترای فیزیکش را سال 1938(1327) از «دانشگاه ملی لاپلاتا» دریافت کرد. او حتی زمان کوتاهی را به عنوان فیزیکدان در «موسسه فناوری ماساچوست (MIT)» گذراند، اما در سال 1941 با نوشتن مقالهای دربارهی کتاب «ابداع مورل» اثر «آدولفو بیوئی کاسارس» وارد دنیای ادبیات شد.
اولین رمان بلند او به نام «تونل» در سال 1948 به چاپ رسید. مخاطبان و منتقدان ادبی از رمان تونل به شدت استقبال کردند، به حدی که اولین رمان ساباتو به 28 زبان مختلف ترجمه شد و 42 سال بعد کمدی 49 دقیقهای The passion of Martin (اشتیاق مارتین) بر اساس آن ساخته شد. مصطفی مفيدی تونل را به فارسی برگردانده است. خرید آنلاین و دانلود کتاب تونل از فیدیبو ممکن است.
«فرشتهی ظلمت» کتاب جذاب دیگری از ارنستو ساباتو است که برندهی جایزهی ادبی بهترین کتاب خارجی فرانسه شد. قهرمانان و گورها نیز علاوه بر اینکه ارزش ادبی بالایی دارد، رمان بسیار الهام بخشی است. گروه موسیقی سوئدی AT THE GATES در آلبوم در جنگ با واقعیت (At war with reality) از این رمان الهام گرفته است.
ساباتو در سال 1984 به پاس 40 سال تلاش در مسیر ادبیات برندهی جایزهی ادبی «میگل دوسروانتس» شد و در سال 2007 نیز در فهرست نامزدهای جایزهی نوبل ادبیات جای گرفت.
تجربههای شخصی ساباتو نوشتههایش را تحت تاثیر قرار دادهاند. او زمانی عضو حزب کمونیست بود، بعدها از حزب جدا شد و به مبارزه با آن پرداخت. ساباتو همچنین سرپرست کمیتهی حقیقتیاب دربارهی ناپدیدشدگان دوران دیکتاتوری آرژانتین در دهه 70 میلادی بود. یافتههای او یکبار در سال 1984 با عنوان «دوباره هرگز» منتشر شد، روایت آدمهایی که هرکدام روحهایی دردمند داشتهاند و به خاطر به دنیا آمدن در جای بدی از تاریخ حذف شده و به فراموشی سپرده شدهاند و شاید هیچ کس جز سگهایی که در گورستانهای گمنام آرژانتین پرسه میزدند برایشان عزاداری نکرده است.
ارنستو ساباتو در 30 آپریل 2011 (دهم اردیبهشت 1390) در 99 سالگی، تنها دو ماه مانده به تولد 100 سالگیاش در «بوینس آیرس» درگذشت. جامعهی ادبی جهانی واکنشهای زیادی به مرگ او نشان داد. روزنامهی «ال موندو»، دومین روزنامهی بزرگ اسپانیا دربارهی او نوشت :«آخرین بازماندهی نویسندگان آرژانتینی که حرفهای بزرگی داشت.»
ترجمه قهرمانان و گورها به فارسی
مصطفی مفيدی متولد 1320 و دانشآموختهی دانشکدهی پزشکی دانشگاه تهران است اما به عنوان یک مترجم برجسته شناخته میشود. مصطفی مفيدی اولین بار کتابهای ارنستو ساباتو را در ایران ترجمه کرد و همچنان تنها مترجم کتابهای ساباتو به فارسی است. «انتشارات نیلوفر» قهرمانان و گورها را با ترجمه مصطفی مفيدی منتشر کرده است.
مطالب مرتبط:
نقد و بررسی کتاب 7 عادت مردمان موثر
نقد و بررسی کتاب تاریخ جهان
نقد و بررسی کتاب صوتی پروانه و تانک
نقد و بررسی کتاب خاطرات بولیوی
نقد و بررسی کتاب تونل
منبع: فیدیبو