معرفی درخت پلومریا و شرایط پرورش آن
نام انگلیسی : Plumeria
خانواده : Apocynaceae
بومی : آمریکای مرکزی، مکزیک
پلومریا Plumeria به خانواده Apocynaceae تعلق دارد و درختچه ای همیشه سبز و یا خزانپذیر به ارتفاع ۱۰-۵ متر و بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است . دلیل محبوبیت این گیاه گلهای زیبا و معطری است که در برخی از گونههای آن در سراسر سال زینت بخش شاخسار این درختچه می باشد
نام این گیاه از گیاهشناس فرانسوی در قرن هفدهم به نام چارلز پلومیر که گونههای مختلف این گیاه را شرح دادهاست، اقتباس شدهاست. این درخت بومی آمریکای مرکزی، مکزیک، کارائیب و آمریکای جنوبی و جنوب برزیل است همچنین امروزه پلومریا در جنوب آسیا بسیار یافت میشود. به علت اینکه در کنار معابد زیاد کاشته میشود به نام درخت معبد (به انگلیسی: Temple Tree) نیز خوانده میشود. یکی از آسانترین گیاهان گرمسیری برای رشد و پرورش است.
گلهای پلومریا در شب بیشترین رایحه را از خود بروز میدهند تا پروانههای اسفنکس را به گردهافشانی خودشان تطمیع کنند. گلها هیچ شهدی ندارند، اما باز هم گردهافشانهای خود را فریب میدهند. پروانهها سهواً در جستجوی بیثمرشان برای شهد، گردهها را از یک گل به دیگری منتقل میکنند.گردهافشانی از سوی انسان یا حشرهها میتواند باعث ایجاد واریتههای جدیدی از پلومریا شود. احتمال دارد درختهای پلومریایی که از طریق بذرهای گردهافشانی متقابل ایجاد میشوند، ویژگیهای درخت مادر را نشان دهند و البته احتمالش هم هست که گلها دارای ظاهر کاملاً جدیدی باشند.
درخت پلومریا ساقه ضخیمی و برگ های چرم مانند دارد و از اوایل تابستان تا پاییز گل های فراوانی تولید میکند.در مناطق با آب و هوای سرد میتوان پلومریا را در گلدان کاشت و زمانی که در پاییز و زمستان هوا سرد میشود آن را به داخل خانه آورد.گلهای لولهای، مومی و ۲ الی ۴ اینچی از ابتدای تابستان تا پاییز بهصورت خوشهای در انتهای شاخهها میرویند. ۵ گلبرگ گرد که با یکدیگر همپوشانی دارند، میتوانند بهصورت عریض یا کمعرض و به شکل بیضی رشد کنند.رنگ گلها شامل صورتی، قرمز، سفید و زرد و یا ترکیبی از چند رنگ میباشد. گلها بسیار معطر هستند با رایحهای که رگههایی از یاسمن، مرکبات و گاردنیا را در خود دارد.تعداد گلهای هر خوشه میتواند بسیار متغیر باشد و برخی از ارقام گیاه تا ۲۰۰ گل هم تولید میکنند درحالیکه دیگران امکان دارد تا برخی ماهها تنها ۵۰ گل در هر خوشه داشته باشند.
درصد شاخههایی که گل تولید میکنند نیز میتواند تغییر قابل توجهی بین ۱۰ تا ۶۰ درصد داشته باشد، بهگونهای که گیاهان فشرده بیشتر از گیاهان بلندقد شکوفه میدهند. همچنین بسته به نوع گونه، زمان اوج گلدهی و تعداد گلدهی متوالی تغییر میکند.
شرایط نگهداری و پرورش پلومریا :
آبیاری پلومریا :
پلومریا خاک خیس را تحمل نمیکند و ریشه های آن خواهد پوسید بنابراین علاوه بر انتخاب خاکی با زهکش مناسب می بایست گیاه را به گونه ای آبیاری کرد که مانع از خیس بودن پی در پی محیط اطراف ریشه ها شویم. برای تشخیص زمان آبیاری بهتر است که به وضعیت رطوبت سطح خاک توجه کرد. یعنی اگر سطح خاک مرطوب باشد باید از آبیاری گیاه صرفه نظر کرد اما اگر تا حدودی خشک شده است بهتر است نسبت به آبیاری گیاه اقدام کرد . در رابطه با قلمه های جدید کاشت شده برخی پرورش دهندگان اعتقاد دارند که در ابتدای کاشت بهتر است که خاک را به خوبی آبیاری کرد و سپس تا زمانی که گیاه جوان ۵-۴ برگ در نیاورده است از آبیاری آن خودداری میکنند. در این زمان فقط با استفاده از اسپری آب محیط را به خوبی مرطوب نگه می دارند. بعد از ظهور ۵-۴ برگ ، هفته ای یک مرتبه به مدت یک ماه گیاه را آبیاری میکنند و بعد از طی این مدت زمان است که برای ابیاری مجدد گیاه به وضعیت سطح خاک توجه میکنند.
نور مناسب پلومریا :
این گیاهان به نور مستقیم آفتاب حداقل ۶ ساعت در روز نیاز دارند. نور کم محیط از جمله دلایل ریزش گلها و یا عدم شکل گیری غنچه های گل و همچنین شیوع برخی بیماری های قارچی است که برای رشد و نمو مکانهای سایه و مرطوب را دوست دارند. نور شدید بخصوص در صورت کم بودن رطوبت محیط و خشک بودن هوا و یا گرمای بالای ۳۵ درجه می تواند موجب سوختگی نوک و حاشیه برگها و سوختگی نواحی جوان گیاه و خشک شدن غنچه های گل شود. بنابراین بهتر است اگر در اواسط تابستان چنین شرایطی در محیط وجود دارد گیاهان گلدانی را به مکانی منتقل کرد که گیاه از صبح الی ظهر از نور و در بعد از ظهر از سایه برخوردار باشد در مورد گیاهان کاشته شده در فضای سبز نیز باید مکان گیاه را به گونه ای انتخاب کرد که همین شرایط (نور مستقیم تا حدود ظهر و وجود سایه در بعد از ظهر ) برای آن وجود داشته باشد.
دمای مناسب پلومریا :
حداقل دمای قابل تحمل برای این گاهان حدود ۱۰ درجه سانتیگراد است. البته گیاهان کاملا بالغ و استقرار یافته گاهی دماهای پایین تر و نزدیک به صفر درجه را نیز تحمل میکنند. در مورد دماهای بالا و گرم نیز تا زمانی که مکان نگهداری آنان از تهویه خوبی برخوردار باشد تحمل نسبتا خوبی در برابر دمای گرم تا حدود ۴۰-۳۵ درجه سانتیگراد دارند . دمای بهینه برای نگهداری انان نیز روزانه دمای ۳۲-۲۷ درجه و شبانه ۲۱-۱۵ درجه است.
خاک مورد نیاز پلومریا :
پلومریا به خاکی با زهکش خوب نیاز دارد مثلا می توان از یک قسمت شن یک قسمت پرلایت و یک قسمت خاک برگ و یا پیت استفاده کرد و یا اینکه می توان از یک قسمت شن و یک قسمت خاک با کیفیت خوب و تازه استفاده کرد . از کودهایی با میزان فسفر و پتاسیم بالا می توان برای این گیاه استفاده کرد تا علاوه بر شاخه زایی مناسب ، گلدهی نیز به خوبی تحریک شود . برخی پرورش دهندگان وجود فسفر بالا را در کودهای مورد استفاده این گیاه همانند فرمول ۱۰-۳۰-۱۰ کافی می دانند و از چنین کودهایی هفته در میان استفاده میکنند و معتقد هستند با این کار شاخه هایی به خوبی تحریک می شود و در این گیاه شاخه زایی مساوی با دادن گلهای زیاد است. گلها در نوک ساقه ها تشکیل می شود. همچنین این گیاهان به کودهای مخصوص محلول پاشی برگ نیز به خوبی پاسخ می دهند که در اینصورت می توان از فرمولهایی ملایم تر همانند ۱۰-۱۰-۱۰ نیز استفاده کرد کودهی را بهتر است که در اوایل پاییز متوقف کرد تا مشکلی برای دوران استراحت این گیاهان ایجاد نشود. اگر این گیاهان در گلدان نگهداری می شوند بعد از سال اول و یا دوم گلدان گیاه اگر قطر دهانه ای برابر با ۲۵ سانتیمتر داشته باشد امکان دارد که برای گیاه کوچک شود و می توان آنرا به گلدانی با قطر دهانه ۳۵ منتقل کرد که جدود دو سال دیگر نیز به خوبی می تواند در چنین گلدانی رشد کند . برای گیاهان بزرگتر که تعویض گلدان آنان سخت است می توان به تعویض خاک سطح گلدان اکتفا کرد. به طور کل تنها زمانی به تعویض گلدان اکتفا کنید که ریشه ها کل گلدان را پر کرده باشند و از منافذ زیرین گلدان در حال بیرون امدن باشند. دوران استراحت یعنی طی زمستان الی اوایل بهار زمان مناسبی برای تعویض گلدان می باشد.
روش تکثیر پلومریا :
پلومریا به آسانی از طریق قلمه بدون برگ که از ساقه در بهار تهیه شده است تکثیر می شوند ابتدا باید قلمه ها بعد از گرفتن از گیاه مادری به کناری گذاشته شوند تا شیره آنان خشک شود که این مدت زمان می تواند حدود یک هفته و یا حتی بیشتر (بسته به شرایط اب و هوایی) باشد. طول مناسب قلمه ها نیز حدود ۳۰ سانتیمتر است که می توان در زمان کاشت از گلدانهایی به عمق حدود ۲۵ سانتیمتر استفاده کرد. خاک نیز باید زهکش بسیار خوبی داشته باشد. قلمه ها به خیسی خاک حساسیت دارند و خواهند پوسید.
ریشه زایی قلمه ها حدود یک ماه طول می کشد و گفته می شود زمانی که قلمه حدود ۴-۳ برگ تولید کرد ریشه ها نیز به خوبی شکل گرفته اند . در طی این مدت سعی می شود که اکثرا با اسپری آب و افزایش رطوبت محیط مانع از خشک شدن قلمه ها شد تا اینکه به خاک گلدان آب بدهند. دمای مناسب مکان نگهداری قلمه ها نیز ۲۴- ۱۸ درجه سانتیگراد است. بذرهای پلومریا نیز قابل کشت هستند . البته گیاه حاصله از بذر می تواند با گیاه مادری تا حدودی در خصوصیات متفاوت باشد . هر میوه این گیاه دارای حدود ۱۰۰ بذر است که البته در صورت شکافتن میوه ها امکان پراکنده شدن بذرها به اطراف وجود دارد. برای کاشت می توان از خاکی سبک استفاده کرد و عمق کاشت بذرها حدود ۰.۵ سانتیمتر است. برای آبیاری بذرها می توان سطح خاک را اسپری کرد زمانی که گیاهان جوان حداقل دو برگچه حقیقی داشتند می توان نسبت به جابجایی آنان اقدام کرد . از زمان کاشت بذر تا زمان گیاهی که بتواند گل بدهد ۳-۲ سال طول می کشد.
زمان هرس پلومریا :
تقریبا در سراسر سال می توان نسبت به هرس این گیاه اقدام کرد اما در طی زمان و یا اواخر زمان استراحت از بهترین مواقع انجام این عمل است . قطع ساقه ها موجب تحریک رشد ساقه های جوان و در نتیجه افزایش گلدهی می شود اما در این کار نیز نباید زیاده روی کرد هرس سالی یک مرتبه و اینکه در هر مرتبه بیش از ۳۰ ٪ از حجم کل شاخسار کوتاه نشود باید رعایت شود.
آفات و بیماری های پلومریا :
بیماری های شایع این گیاه اکثر بیماری های قارچی هستند که یا به دلیل زهکش نامناسب خاک و خیس بودن همیشگی و یا به دلیل رطوبت بیش از حد هوا شیوع می یابد که از جمله آنان می توان به بیماری های پوسیدگی ریشه ها و همچنین زنگ و سفیدک پودری اشاره کرد . در میان افات نیز شته ، شپشک اردالود و مگس سفید گاهی مشکلاتی را برای این گیاه ایجاد میکنند.
موضوع : معرفی درخت پلومریا و شرایط پرورش آن
مطالب مرتبط: