شیراز گردی
سفر کردن به شهر شیراز و شیراز گردی و بازدید از همه اماکن تاریخی، گردشگری، و زیارتی این شهر می تواند یکی از قشنگترین تجربیات گردشگران داخلی و خارجی باشد.
آرامگاه شاهچراغ
آرامگاه شاهچراغ در کنار میدان احمدی شیراز قرار دارد،شاهچراغ آرامگاهی است که در آن حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم (ع) معروف به شاه چراغ و برادر امام رضا (ع) دفن شده است.
در آغاز قرن 3 هجری شاهچراغ به شیراز هجرت کرد و در آنجا وفات یافت.احمدبن موسی در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.
این بنا در دوره اتابکان فارس در قرن 6 قمری ساخته شده و گنبد و بارگاه آن دارای کاشیکاریهای زیبایی است.احمد بن موسی بن جعفر(ع)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) معروف به سید السادات و شاهچراغ است که از شخصیتهای عالی مقام و جلیل القدر و پرهیزکار بود.
تاریخ وفات احمد بن موسی دقیقاً معلوم نیست، ولی برخی از مورخین تاریخ وفات را حدود سال 203 قمری که همزمان با شهادت امام هشتم(ع) است ذکر کردهاند.
این آرامگاه که بزرگترین زیارتگاه مذهبی شیراز است، در زمان اتابک سعدبن زنگی، امیر مقربالدین مسعود بدرالدین وزیر وی بقعه و گنبدی بر فراز قبر وی ساخت و اتابک نیز رواقی بر آن افزود.سپس تاشی خاتون مادر شاه اسحاق اینجو در سال 745 هجری تعمیرات اساسی در آن انجام داد و بقعه،بارگاه، مدرسه عالی و مدفنی در جنوب آن برای خود ساخت.
بنای آرامگاه در ادوار مختلف مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفته است از جمله زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی، نادر شاه افشار و فتحعلی شاه قاجار.درون حرم را با به کار بردن آینه های ریز رنگین، به سبکی هنرمندانه، آینه کاری کرده و انواع خطهای زیبای فارسی و عربی، تزیین کننده نمای اطراف آینهها و کاشیها است.
بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در 4 جانب حرم، 4 شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم ساخته شده است. ضریح آن در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده است.
حیاط شاهچراغ دارای 2 در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر 2 سر در بزرگ کاشیکاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم میشویم.در میان حیاط، حوض بزرگ فواره داری ساخته شده و در اطراف حوض درختکاری شده است.
حرم شاهچراغ در سمت غرب حیاط و حرم سید میر محمد- برادر شاهچراغ – در سمت شمال شرقی حیاط قرار دارد.
غیر از 2 در اصلی، 2 در فرعی دیگر نیز وجود دارد که یکی به بازار حاجی و دیگر به مسجد جامع عتیق باز میشود.در دور تا دور حیاط، اتاقهایی 2 طبقه ساخته شده که در پیشانی و جرزهای جلو آنها کاشیکاری شده است.
ستونهای آهنی ایوان حرم به وسیله چوبهای نفیس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نیز چوب منبتکاری شده به کار رفته است.
شیراز گردی ( آرامگاه شاهچراغ)
سرای مشیر
سرای مشیر یا سرای گلشن از آثار دوره قاجاریه در شیراز است كه در انتهای جنوبی بازار وكیل در گوشه شرقی آن قرار گرفته است. این سرا كه دارای طرح و نقشه ای دایره ای (هشت گوش) است، توسط میرزا ابوالحسن خان مشیرالملك احداث شده است. سر در ورودی سرای مشیر، دارای دو طبقه كاشی كاری شده است كه چند لچكی نیز در آن قرار دارد. در بالای آن نیز، به جهت نورگیری حجره های طبقه دوم سرا، پنجره ای مشبك از آجر قرار گرفته است.رخ بام نیز از قطعات سنگ یكپارچه تهیه شده است. در دو طرف نمای سردر ورودی، دو اسپره كاشی كاری شده وجود دارد و بالاتر از آن، مقرنس هایی از كاشی قرار گرفته است. در زیر آن كتیبه ای كاشی كاری شده با زمینه لاجوردی و خط نستعلیق عبارت سرای گلشن بنای مرحمت پناه حاجی میرزا ابوالحسن خان مشیرالملك شیرازی را نشان می دهد. در پایین كتیبه، دو سنگ مرمری قرار گرفته كه بر روی آنها در سه سطر عبارتی در بیان اهداف تأسیس سرا، حجاری شده است و در پایان نیز تاریخ 1282 ه.ق قید شده است. در دو طرف این دو سنگ، دو حاشیه كاشی كاری مزین به شاخ و گل و برگ، قرار گرفته است. دو پله از دو تخته سنگ یك پارچه، در ورودی این سرا به سوی دالان ورودی قرار دارد. در عرق چین سقف دالان ورودی ترنج هایی بر وری قطعات كاشی كاری وجود دارد. سرای مشیر دارای دو طبقه است كه كف پوش طبقه اول از قلوه سنگ و طبقه دوم سنگ و آجر است. در هر طبقه حجره هایی وجود دارد و در جلو حجره ها، ایوانی قرار گرفته است. حجره های طبقه دوم یكتو هستند و مرزهای لچكی های آن كاشی كاری شده است. حجره های طبقه یا اشكوب اول، تودرتو می باشد و به وسیله راهرویی به حیاط متصل می شوند. این حجره ها دارای درهای چوبی منبت و مشبكی هستند كه از چوب ساج ساخته شده اند. سه رشته پلكان در سه ضلع مختلف طبقه اول را به طبقه دوم متصل می كند. طبقه یا اشكوب دوم در لبه ایوان دارای فخرمدین است. این بنا خود به شكل هشت ضلعی است كه اتاق ها در هشت ضلع آن قرار گرفته است. در وسط حیاط نیز حوض بزرگ هشت ضلعی ای قرار دارد كه لبه و پاشویه آن از سنگ های مختلف یكپارچه ساخته شده است و در آن سه فواره وجود دارد. در چهار طرف این حوض، باغچه هایی قرار گرفته است و در آن درخت نارنج پرورش یافته است. كف پوش سرای مشیر، قطعات كوچك سنگ است. در ضلع شمالی این سرا، در فضای بسته هشت ضلعی، ساختمان هایی قرار گرفته كه دارای سقف مرتفعی است كه كاشی كاری و مقرنس كاری شده است. در وسط گنبد آن نیز، بادگیری وجود دارد كه در دهانه آن اشعاری مشتمل بر نام چهارده امام، با خط نستعلیق بر روی كاشی نگاشته شده است. این ساختمان مدتی در اختیار سازمان جلب سیاحان فارس قرار گرفت. آنها نیز در این محل . در ضلع جنوبی حیاط نیز تالار و اتاق هایی در بخش های بالا و پایین قرار دارد.در ضلع شرقی و غربی حیاط، مغازه ها و راهروهایی وجود دارد كه در مغازه ها همگی ارسی های چوبی است كه با شیشه های رنگی تزیین شده است.معماری این بنا، برگرفته از معماری كاروانسراهای صفوی است.سازمان میراث فرهنگی، این بنا را در سال 1347 ه.ش . با شماره 424 به ثبت تاریخی رسانید .جایی که روزانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. این بنا امروزه به محلی تبدیل شده تا بخشی از صنایع دستی استان فارس در آن به نمایش درآید. در محوطه سرای مشیر 10 فروشگاه متعلق به میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری برای حمایت از تولید کنندگان و صنعتگران صنایع دستی قرار داده شده تا محلی برای عرضه تولیدات صنعتگران استان فارس باشد. در سرای مشیر بیش از 60 رشته تولیدات صنایع دستی را می توان ملاحظه کرد.
شیراز گردی ( سرای مشیر)
مسجد وکیل
مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد
در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد.این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه میباشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است.
این مسجد به دستور کریمخان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است.
شبستان جنوبی با ستونهای سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصههای معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه میباشد.
در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سورههای قرآن به صورت هلالی نوشته شدهاست.این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، بوجود آوردهاست.
کاشیکاری صحن و ایوانهای شمالی و جنوبی نیز بسیار زیبا و از انواع هفت رنگ و معرق است.
تاریخ بناى این مسجد سال 1187 هجرى همزمان با بناى بازار و میدان در زمان کریمخان زند بوده و وسعت مسجد 8 هزارو 660 متر مربع است.ورودى مسجد از سمت شمال طراحى شده و سنگ سر در آن یکپارچه است.
در دو طرف بالاى سردر ورودى کاشیکارى و مقرنسهاى زیبایى به کار رفته و پس از گذشتن از درب ورودى مسجد 2 راهرو به سمت چپ و راست مشاهده مىشود که پس از چند متر با زاویهاى تقریبا 90 درجه به صحن مسجد راه مییابند.
معماران مسجد براى این که قبله مسجد با قبله شرعى مطابقت کرده و از طرفى نماى مسجد با درهاى فرعى بازار و خود بازار همخوانى داشته باشد راهروها را به طریقى به صحن مسجد متصل کردهاند که در عین کجى تغییر زاویه صحن مشخص نباشد.
وسعت این شبستان نزدیک به 5 هزار متر مربع است در کنار محراب، منبر معروف و یکپارچه 14 پله اى ساخته شده از سنگ مرمر سبز قرار دارد و در کتیبههاى سردر ورودى و حاشیه ایوان از آیات قرآنى با خطوط ثلث و نسخ به رنگ سفید در زمینه لاجوردى استفاده شده است.
این بناى تاریخى به شماره 182 در تاریخ 18 تیرماه 1311 در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده و تحت مراقبت و حفاظت این سازمان است.
شیراز گردی ( مسجد وکیل )
بازار وکیل
معماری و ساختار بازار وکیل شکلی چلیپایی (مانند صلیب) دارد و ۵ ورودی اصلی در دورتا دور بازار قرار گرفته است و از ۴ راسته اصلی شمالی، جنوبی و غربی شرقی تشکیل شده.
شاخه اصلی بازار را ۲ راسته شمالی و جنوبی تشکیل می دهد. که راسته شمالی خود از ۲ بخش زیر تشکیل می شود: بازار نو و راسته شمالی بازار وکیل
راسته شمالی بازار ( راسته اصلی بازار وکیل شیراز ) از دروازه اصفهان آغاز شده و به چهار سوق بزرگ بازار ختم می شود. راسته شمالی فرعی که از انتهای بازار نو آغاز می شود به راسته کلاه دوزان نیز معروف است که از ۴۸ طاق و ۸۲ باب حجره تشکیل شده، همچنین ۳ کاروانسرای احمدی، روغنی و گمرک در ضلع شرقی آن واقع شده اند که در آن نزدیکی ها بازار ترمه فروشان را نیز خواهید یافت. بازار کلاه دوزان در گذشته مختص به فروش و تولید کلاه بوده اما اکنون کالاهای بسیار گوناگونی در آن به فروش می رسد.
یکی از مهمترین ویژگی های کلاه دوزان نزدیکی آن به بازار نو و دروازه اصفهان بوده که محل تجمع و گذرگاه مردم عادی،عشایر و افراد آبادی های نزدیک شیراز است، این ویژگی باعث شده که این راسته در مقایسه با دیگر بخش های بازار پذیرای مردمان بومی بیشتری باشد.
بازار نو هم از دروازه اصفهان آغاز می شود و تا چهار راهی که کاروانسرای گمرک در ضلع جنوب شرقی آن واقع شده، ادامه می یابد. بازار نو بسیار طویل بوده و کالاهای متفاوتی در آن به فروش می رسد. بازار نو توسط میرزا یوسف اشرفی مازندرانی یکی از وزرای ایالت فارس در دوره قاجار، بنا گردیده. وی با ساخت این بازار و اتصال آن به راسته شمالی بازار وکیل باعث توسعه این مجموعه شد.
شیراز گردی ( بازار وکیل)
باغ ارم
باغ ارم شیراز (باغ گیاه شناسی شیراز) یکی از زیباترین باغ های استان فارس و حتی کل کشور است که گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای دیدن آن از اقصی نقاط کشور و جهان راهی این منطقه می شوند. این باغ در سمت شمال غربی شیراز و در محل تقاطع بلوار شرقی – غربی ارم و بلوار شمالی – جنوبی آسیاب سه تایی و جام جم در دامنه کوه آسیاب سه تایی در جانب شمالی رودخانه خشک واقع است و مسافت آن با کوه های شمالی شیراز (باباکوهی) زیاد نیست.
این باغ با سروهای سر به فلک کشیده، گل های بسیار زیبا و متنوع و درختان گرمسیری و همچنین آب و هوای دلکش خود، عده زیادی از گردشگران را به سوی خود جلب می کند و دیدن آن برای هر ایرانی علاقه مندی لازم است. درخت سروناز باغ ارم شهرت جهانی دارد و گلستان زیبای گل های رز آن نیز نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید.
وجه تسمیه این باغ، عمارت و باغی بزرگ است که به فرمان شداد پسر عماد فرمانروای عربستان جنوبی به منظور رقابت با بهشت ساخته شد. شداد چون وصف بهشت را شنید بر آن شد که باغ ها و کاخ هائی به اوصاف آن بسازد و دستور داد تا طلا و زبرجد و یاقوت فراهم آوردند و صد نفر مهندس که با هر کدام هزار کارگر کار می کرده مشغول به کار شوند. پس در دمشق یا اسکندریه و یا در یمن بین صنعا و حضر موت، شهری یا باغی بهشت مانند ساخت ولی چون خواست با لشکریانش وارد آن بهشت شود در نزدیکی شهر دهشتی همه را عارض شد و هلاک گردیدند و بهشت او هم در اعماق زمین فرو رفت. قرابت لفظی ارم و آرم بعضی مفسرین را معتقد ساخته که ارم با آرامیان مرتبط و شهر دمشق همان شهر ارم است. به هر حال پس از آن که شهر ارم همراه باغ و عمارتش به هر علتی در اعماق خاک فرو رفته، به یادگار آن که مانندش ساخته نشده بود و داستانش نیز در تاریخ عبرتی برای مردمان گردیده، بوستان ها و گلستان های زیادی را پس از آن ارم نامیده اند که از آن جمله باغ ارم شیراز است.
باغ ارم شیراز به طور مسلم از دوره سلجوقیان و در تمام دوره آل اینجو و آل مظفر و گورکانیان وجود داشته است. با توجه به اینکه بسیاری از باغ های شیراز به همت اتابک قراچه که از طرف سنجر پسر ملکشاه سلجوقی به حکومت فارس منسوب شده بودحداث گردیده اند، احتمال می رود که باغ ارم نیز به دستور و خواست وی احداث شده باشد.
باغ ارم شیراز در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۳ به شماره ۱۰۱۳ در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۱ به شماره ۱۳۷۲ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
شیراز گردی ( باغ ارم)
باغ جهان نما
باغ جهان نما یکی از کهنترین باغهای شیراز است که در شمال شرقی شهر شیراز و ضلع شرقی خیابان حافظ (دروازه قرآن) و بالاتر از میدان حافظیه قرار دارد.
این باغ در دوره فرمانروایی آل مظفر و آل اینجو بسیار سرسبز و آباد بوده است به طوری که در اشعار حافظ از صفا و سرسبزی آن سخن به میان آمده است. این باغ همانند سه باغ ارم، دلگشا و تخت قراچه که از باغهای مشهور شیراز میباشند، پیش از حمله تیمور گورکانی در نهایت آبادانی بوده است و ابن عربشاه مورخ دوره تیمور در عجایب المقدور این باغ را «زینتالدنیا» نامیده است. باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز مورد توجه واقع شد به طوری که همانند آن را در اطراف سمرقند که زادگاه تیمور بوده است، احداث نموده و آن را «جهان نما» نامیدند. این باغ در دوره صفویه نیز از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در سفرنامه شاردن به آن اشاره شده است اما پس از انقراض سلسله صفویه که ناامنی کشور را فرا میگیرد، این باغ تقریباً ویران میشود. با روی کار آمدن کریم خان زند این باغ بازسازی شده و عمارت وسط آن ساخته میشود. کریم خان این باغ را در سال 1185 هجری قمری حصارکشی کرد و در اطراف عمارت، خیابانکشیهای زیبا و درختکاری مفصلی ایجاد کرد. پس از دوره زندیه، در دوره قاجاریه نیز باغ جهان نما یکی از باغهای آباد و باشکوه به شمار میرفته و عمارت باغ محل پذیرایی از مهمانان حکومت بوده است. در باغ جهان نما انواع درختان سرو و کاج کهنسال، مرکبات و درختان میوه دیده میشوند.
در داخل باغ جهان نما عمارتی به شکل هشت ضلعی دیده میشود. این عمارت دارای 4 شاهنشین در چهار گوشه بنا میباشد و میان شاهنشینها، اتاقهای دو طبقه قرار دارند. این عمارت دارای نمای آجری است و در گذشته پنجرههای چوبی داشته است که توسط مالک خصوصی آن برداشته شده و به جای آن پنجرههای آهنی نصب گردیده است. در داخل عمارت یک حوض از سنگ مرمر یکپارچه نیز وجود دارد.
شیراز گردی ( باغ جهان نما)
ارامگاه حافظ
شمسالدین محمد حافظ ملقب به خواجه حافظ شیرازی و مشهور به لسان الغیب از مشهورترین شعرای تاریخ ایران زمین در سال 726 قمری در شیراز به دنیا آمد.
اطلاعات چندانی از خانواده و اجداد خواجه حافظ در دست نیست و ظاهراً پدرش بهاء الدین نام داشته و در دوره سلطنت اتابکان فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت کرده است.
شمس الدین از دوران طفولیت به مکتب و مدرسه روی آورد و علوم و معلومات معمول زمان خویش را در محضر علما و فضلای زادگاهش آموخت و از این بزرگان بویژه قوام الدین عبدا… بهرهها گرفت.
او هنوز دهه بیست زندگی خود را سپری ننموده بود که به یکی از مشاهیر علم و ادب دیار خود تبدل شد. وی در این دوره علاوه بر اندوخته عمیق علمی و ادبی خود قرآن را نیز کامل از حفظ داشت و از این روی تخلص حافظ بر خود نهاد.
دوران جوانی حافظ مصادف بود با افول سلسله محلی اتابکان فارس و این ایالات مهم به تصرف خاندان اینجو در آمده بود. حافظ که در همان دوره به شهرت والایی دست یافته بود مورد توجه و امرای اینجو قرار گرفت و پس از راه یافتن به دربار آنان به مقامی بزرگ نزد شاه شیخ جمال الدین ابواسحاق حاکم فارس دست یافت.
دوره حکومت شاه ابواسحاق اینجو توأم با عدالت و انصاف بود و این امیر دانشمند و ادب دوست در دوره حکمرانی خود که از سال 742 تا 754 قمری به طول انجامید در عمرانی و آبادانی فارس و آسایش و امنیت مردم این ایالت بویژه شیراز کوشید.
حافظ از لطف امیرابواسحاق بهره مند بود و در اشعار خود با ستودن وی در القابی همچون جمال چهره اسلام و سپهر علم وحیاء حق شناسی خود را نسبت به این امیر نیکوکار بیان داشت.
اواخر زندگی شاعر بلند آوازه ایران همزمان بود با حمله امیر تیمور و این پادشاه بیرحم و خونریز پس از جنایات و خونریزیهای فراوانی که در اصفهان انجام داد و از هفتاد هزار سر بریده مردم آن دیار چند مناره ساخت روبه سوی شیراز نهاد.
مرگ حافظ احتمالاً در سال 971 قمری روی داده است و حافظ در گلگشت مصلی که منطقهای زیبا و با صفا بود و حافظ علاقه زیادی به آن داشت به خاک سپرده شد و از آن پس آن محل به حافظیه مشهور گشت.نقل شده است که در هنگام تشییع جنازه خواجه شیراز گروهی از متعصبان که اشعار شاعر و اشارات او به می و مطرب و ساقی را گواهی بر شرک و کفروی میدانستند مانع دفن حکیم به آیین مسلمانان شدند.
در مشاجرهای که بین دوستداران شاعر و مخالفان او در گرفت سرانجام قرار بر آن شد تا تفألی به دیوان خواجه زده و داوری را به اشعار او واگذارند. پس از باز کردن دیوان اشعار این بیت شاهد آمد:
قدیم دریغ مدار از جنازه حافظ
که گرچه غرق گناه است میرود به بهشت
حافظ بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و بر خلاف سعدی به جز یک سفر کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز همواره در شیراز بود.وی در دوران زندگی خود به شهرت عظیمی در سرتاسر ایران دست یافت و اشعار او به مناطقی دور دست همچون هند نیز راه یافت.
نقل شده است که وی مورد احترام فراوان سلاطین آل جلایر و پادشاهان بهمنی دکن هندوستان قرار داشت و پادشاهان زیادی او را به پایتختهای خود دعوت کردند. حافظ تنها دعوت محمود شاه بهمنی را پذیرفت و عازم آن سرزمین شد ولی چون به بندر هرمز رسید و سوار کشتی شد طوفانی در گرفت و خواجه که در خشکی، آشوب و طوفان حوادث گوناگونی را دیده بود نخواست خود را گرفتار آشوب دریا نیز بسازد.شهرت اصلی حافظ و رمز پویایی جاودانه آوازه او به سبب غزلسرایی و سرایش غزلهای بسیار زیباست.
شیراز گردی ( آرامگاه حافظ )
آرامگاه سعدی
شیخ مصلحالدین مشرف بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی در حدود سالهای 571 تا 606 هجری قمری به دنیا آمد و در حدود سالهای 690 تا 695 درگذشته است. درباره نام و نام پدر شاعر و همچنین تاریخ تولد سعدی اختلاف بسیار است.
سعدی در شیراز پا به هستی نهاد و هنوز کودکی بیش نبود که پدرش درگذشت. پس از تحصیل مقدمات علوم از شیراز به بغداد رفت و در مدرسه نظامیه به تکمیل دانش خود پرداخت.
وی در نظامیه بغداد که مهمترین مرکز علم و دانش آن زمان به حاسب میآمد در درس استادان معروفی چون سهروردی شرکت کرد. سعدی پس از این دوره به حجاز، شام و سوریه رفت و در آخر راهی سفر حج شد.
او در شهرهای شام (سوریه امروزی) به سخنرانی هم میپرداخت ولی در همین حال، بر اثر این سفرها به تجربه و دانش خود نیز میافزود.
سعدی در روزگار سلطنت اتابک ابوبکر بن سعد به شیراز بازگشت و در همین ایام دو اثر جاودان بوستان و گلستان را آفرید و به نام «اتابک» و پسرش سعد بن ابوبکر کرد. برخی معتقدند که او لقب سعدی را نیز از همین نام “سعد بن ابوبکر” گرفته است.
در پی از بین رفتن حکومت سلغریان، سعدی بار دیگر از شیراز خارج شد و به بغداد و حجاز رفت. در بازگشت به شیراز، با آن که مورد احترام و تکریم بزرگان فارس بود، بنابر مشهور به خلوت پناه برد و مشغول ریاضت شد.
سعدی، شاعر جهاندیده، جهانگرد و سالک سرزمینهای دور و غریب بود؛ او خود را با تاجران ادویه و کالا و زئران اماکن مقدس همراه میکرد. از پادشاهان حکایتها شنیده و روزگار را با آنان به مدارا میگذراند.
سفاکی و سخاوتشان را نیک میشناخت و گاه عطایشان را به لقایشان میبخشید. با عاشقان و پهلوانات و مدعیان و شیوخ و صوفیان و رندان به جبر و اختیار همنشین میشد و خامی روزگار جوانی را به تجربه سفرهای مکرر به پختگی دوران پیری پیوند میزد.
سفرهای سعدی تنها جستجوی تنوع، طلب دانش و آگاهی از رسوم و فرهنگهای مختلف نبود؛ بلکه هر سفر تجربهای معنوی نیز به شمار میآمد.
ره آورد این سفرها برای شاعر، علاوه بر تجارب معنوی و دنیوی، انبوهی از روایت، قصهها و مشاهدات بود که ریشه در واقعیت زندگی داشت؛ چنان که هر حکایت گلستان، پنجره ای رو به زندگی میگشاید و گویی هر عبارتش از پس هزاران تجربه و آزمایش به شیوه ای یقینی بیان می شود. گویی، هر حکایت پیش از آن که وابسته به دنیای تخیل و نظر باشد، حاصل دنیای تجارب عملی است.
شاید یکی از مهمترین عوامل دلنشینی پندها و اندرزهای سعدی در میان عوام و خواص، وجه عینی بودن آنهاست. اگرچه لحن کلام و نحوه بیان هنرمندانه آنها نیز سهمی عمده در ماندگاری این نوع از آثارش دارد.
از سویی، بنا بر روایت خود سعدی، خلق آثار جاودانی همچون گلستان و بوستان در چند ماه، بیانگر این نکته است که این شاعر بزرگ از چه گنجینه ی دانایی، توانایی، تجارب اجتماعی و عرفانی و ادبی برخوردار بوده است.
آثار سعدی علاوه بر آن که عصاره و چکیده اندیشه ها و تأملات عرفانی و اجتماعی و تربیتی وی است، آیینه خصایل و خلق و خوی و منش ملتی کهنسال است و از همین رو هیچ وقت شکوه و درخشش خود را از دست نخواهد داد.
شیراز گردی ( آرامگاه سعدی )
موضوع : شیراز گردی
مقاله های دیگر :
7 بهشت دیدنی در ایران برای سفرهای اردیبهشتی
اسرار کویر لوت ، داغ ترین نقطه زمین
قنات های ایرانی سابقهای هزاران ساله دارند...
چند پیشنهاد برای سفرهای پاییزی با پی جو شیراز