شرایط نگهداری و پرورش گیاه سیرو خواص دارویی آن
نام انگلیسی : Allium sativum
خانواده : Liliaceae
بومی : آسیا
بوته سير به ارتفاع ۳۰ تا ۱۰۰ سانتىمتر مىرسد و داراى پيازى است بهصورت تخم مرغى و يا تخم مرغ کشيده که سطح آن صاف و صيقلى شده است. هر غده سير از تعدادى غده کوچکتر که به آنها سيرچه گفته مىشود تشکيل شده است.
قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهای نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید میباشد. برگهای آن باریک و نواری شکل به رنگ سبز تیره و گلهای آن کوچک و صورتی رنگ که به صورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر میشود.سیر و پیاز رابطهای نزدیک با هم دارند. بطور کلی ۲ نوع سیر وجود دارد:
سیر آمریکایی بنام Greole نامیده میشود. این نوع سیر دارای پوست سفید بوده و از انواع دیگر قوی تر است.
سیر تاهیتی که از بقیه درشت تر است و گاهی قطر آن به ۸ سانتیمتر میرسد.
خواص دارویی سیر
- سیر بادشکن وضد عفونی کننده است .
- خوردن سیر مصونیت بدن را در مقابل بیماریها افزایش می دهد .
- سیر کرم کش است .
- سیر محرک و تقویت کننده بدن است .
- سیر داروی سرماخوردگی و زکام است .
- سیر اثر خوبی در معالجه سل دارد
- سیر خون را رقیق می کند
- سیر اثر خوبی در تنگی نفس دارد.
- خوردن مداوم سیر لقوه و رعشه را از بین می برد .
- سیر چون گرم و خشک است بنابراین رطوبت معده را از بین می برد و دردهای مفاصل را خوب می کند.
- سیر درمان کننده دردهای مفاصل ، سیاتیک و نقرس می باشد .
- سیر برای تقویت نیروی جنسی و افزایش تولید اسپرم در اشخاص سرد مزاج بسیار مفید است .
- آنهائی که قطره قطره ادرار می کند باید حتما سیر بخورند تا بیماری آنها درمان شود .
- سیر زخم های ریه و درد معده را از بین می برد .
- سیر سنگ های کلیه را شکسته و خارج می سازد .
- سیر را با زیره بپزید برای تقویت دندان مفید است .
- مالیدن سیر پخته به دندان ، درد دندان را تسکین می دهد .
- سیر را بسوزانید وبا عسل مخلوط کنید و ضمادی از آن درست کنید این ضماد برای رفع خون مردگی زیر پلک چشم مفید است .
- سیر بعلت مدر بودن برای رفع آب آوردن انساج مفید است .
- برای از بین بردن میخچه کف پا از ضماد سیر استفاده کنید .
- جهت رفع دردهای رماتیمسی و عصبی ضماد سیر بسیار موثر است .
مصرف زیاد سیر و مضرات آن :
سیر با آنکه خواص بسیاری دارد باید بحد اعتدال مصرف شود زیرا استفاده زیاد از آن در بعضی اشخاص موجب سردرد ، ضعف نیروی جنسی ، ضعف چشم و عوارض بواسیر می شود . سیر برای آنهائیکه اسهال دارند مضر است .
آنهائیکه معده ضعیف دارند و بطور کلی سیستم هاضمه آنها ضعیف است نباید در خوردن سیر افراط کنند . کسانیکه یبوست دارند نباید سیر بخورند و برای رفع مضرات آن سیر را باید با آب و نمک پخته و کمی به آن روغن بادام اضافه کنید تا مضر نباشد .
اشخاصی که گرم مزاج هستند اگر می خواهند سیر بخورند طبق توصیه ابن سینا حکیم ایرانی باید سیر را بپزند یا از سیر ترشی استفاده کنند .
برای پختن سیر پس از پوست کندن آنرا بمدت سه دقیقه بخار دهید . اشخاصی که دارای فشار خون پائین هستند نیز نباید سیر بخورند و همینطور کسانیکه آلرژی دارند نباید از سیر استفاده کنند.
شرایط کاشت و پرورش سیر
سیر گیاهی متعلق به فصل خنک و یخ بندان کمی مقاوم است بود مواد موجود در سیرهای مناطق جنوبی به مراتب بیشتر از مسیرهای شمال است. زمان کاشت در مناطق سرد سیری اوایل بهار است ولی در مناطقی که زمستان ملایم دارند، در هر موقع از پاییز می توان به کشت آن اقدام نمود. سیرهمانند پیاز معمولی برای تشکیل غده به دو عامل طول روز و حرارت نیازمند است و یک سبزی روز بلند می باشد و برای تشکیل غده حدود ۱۵ ساعت طول روز نیاز دارد بوته سیر در اوایل، رشد رویشی دارد (در موقعی که طول روز کوتاه است) به محض آنکه بوته شروع به تولید غده نمود (در زمانی که طول روز بلند است) رشد رویشی متوقف می شود که می توان گفت سیر در ابتدای فصل دمای خنک و در زمان رسیدگی هوای گرم نیاز دارد.
سیر را مىتوان در خاکهاى قوى و حاصلخیز که داراى پروفیل عمیق مىباشند کشت کرد . البته چون سیر به رطوبت زیاد حساس مىباشد در اراضى مرطوب پیاز سیر خیلى زود مىپوسد، بنابراین خاکهاى رسى سنگین چندان مناسب نیستند.
برای تهیه بستر کاشت باید ابتدا زمین را متناسب با نوع آن با استفاده از شخم، دیسک و ماله کاملاً نرم و مسطح کرد و در مناطق خشک نسبت به نوع آبیاری که پشته بندی یا کرت بندی است آن را آماده نمود.
میزان آبیاری سیر :
سیر گیاهی است که به رطوبت کافی احتیاج دارد. نوع خاک در میزان آبیاری این محصول مهم است اگر خاک سبک باشد آب کمتری احتیاح دارد و اگر خاک سنگین باشد باید میزان آبیاری را افزایش داد و تا یک ماه قبل از برداشت محصول آبیاری را ادامه داد.
کود دهی مناسب سیر:
سیر گیاهی است که به خاک حاصلخیز احتیاج دارد و به همین منظور استفاده از کودها دارای اهمیت است. برای خاک های رسی از کودهای دامی استفاده نمایید و برای خاک های شنی از کودهای شیمیایی استفاده نمایید.به طور کلی می توان میزان کود مصرفی برای هر هکتار مزرعه سیر را به شرح زیر بیان کرد:
- کود فسفر : ۲۰۰-۱۲۰ کیلوگرم
- کو ازته: ۸۰-۶۰ کیلوگرم
- کود پتاس: ۱۰۰کیلوگرم
کود دهی بعد از کاشت صورت می گیرد و در فصل بهار به جای کود گیاهی از کمپوست استفاده می شود.
نحوه کاشت سیر
برای برداشت محصول زودرس باید سیر را در اواخر پاییز کاشت و اگر آن را زودتر بکاریم ممکن است پیش از زمستان جوانه بزند و یخ نابودش می کند. سیر را به دو روش کرتی وجوی پشته می کارند، بهترین روش برای کاشت سیر روش جوی پشته است که ابتدا سیرچه را از پیاز سیر جدا کرده، سیرچه های خیلی ریز را برای کاشت مناسب نبوده و از سیرچه متوسط برای کاشت استفاده کنید فاصلۀ خطوط کشت در حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و فاصلۀ هر سیرچه از یکدیگر ۷- ۱۰ سانتیمتر و عمق مناسب سیر ۵- ۳ سانتیمتر می باشد سیرچه را طوری در خاک قرار می دهید که نوک سیر به سمت بالا و انتهای سیرچه به سمت پایین قرار گیرد. مقدار مصرف سیرچه در یکصد متر مربع حدود ۱۵ سیر در نظر می گیرد یا به عبارتی دیگر هر ۳ کیلو سیر برای ۱۰ متر مربع زمین کافی است.
زمان برداشت گیاه سیر
موقع برداشت سیر از اواخر بهار تا اوسط تابستان بنا به تاریخ کاشت تفاوت می کند. موقع برداشت سیر زمانی است که قسمتهای هوایی آن شروع به زرد و قهوه ای شدن می کنند. اگر مصرف از برداشت تازه خوری باشد نیاز به قطع برگهای سیر نیست ولی اگر مصرف خشک کردن و نگهداری در انبار باشد بعد از خارج کردن سیر برگها از ۳-۱ سانتیمتر بالای غده قطع می کنیم، غده ها به مدت ۱ الی ۲ هفته در مقابل آفتاب در مزرعه قرار می دهیم تا رطوبت به حداقل برسد، این کار قدرت انبارداری سیر را افزایش می دهد. پس از آن سیرهای سالم را در درجه حرارت صفر درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی بسیار پایین و تهویه مناسب می توان آنها را برای مدتی انبار کرد.
آفات گیاه سیر
تریپس پیاز و سیر Thrips tabaci Lindeman:
این گونه آفت که گونه ای بسیار پلی فاژ با انتشار جهانی بوده ودارای میزبانهای متعددی از جمله پیاز، توتون، پنبه،کلم ، گل کلم، کتان، چغندر قند، کنف، سیب زمینی با بادمجان، خیار، خربزه، گوجه فرنگی، لوبیا، نخود، کرفس،شلغم و جعفری می باشد. اولین زمان ظهور آفت در مزرعه سیر مصادف بامرحله سه برگی شدن می باشد هر چند در طول دوره کاشت سیر کل جمعیت آفت دستخوش نوسانات زیادی می شود.
– مشخصات و علایم ظاهری:
رنگ این حشره زرد مایل به سبز و طول آن در حدود یک میلی متر است شاخکها ۷ مفصلی و سینه اول پهن و بالها باریک و زرد رنگ است.
زیان آفت:
این حشره وارد برگهای کوچک میانی گیاه میزبان می شود و از شیرۀ آن تغذیه می کند در نتیجه گیاه مورد حمله تغییر رنگ می دهد و کمرنگ می شوند.
روشهای کنترل آفات
۱- از بین بردن علف های هرز : برای مبارزۀ زراعی با این حشره باید علفهای هرز مزرعه از بین برده شوند.
۲- استفاده از ارقام زودرس : ارقام زودرس در مقایسه با ارقام دیررس نسبت به این مقاومتر می باشد.
۳- شخم : باتوجه به اینکه این حشره زمستان را در عمق ۶-۸ سانتیمتری خاک سپری می کند، بنابراین اجرای شخم با گاو آهن برگردان داری که بتواند آن را به اعماق پایین ببرد در کاهش جمعیت آفت مؤثر است.
۴- استفاده روشهای مبارزه بیولوژیکی : این حشره دارای دشمنان طبیعی متعددی است. این دشمنان می توان لاور بالقوری سبز و کفشدوزک را نام برد.
۵- مبارزه شیمیایی : استفاده از سموم دیازنیون ۶۰%Ec به مقدار ۱٫۵ -۱ لیتر در هر هکتار و یا مالاتیون ۵۷% Ec به مقدار ۲ لیتر در هر هکتار و دیکلرووس ۵۰% Ec به مقدار ۲- ۱٫۵ لیتر در هکتار مورد مصرف قرار دارد.
موضوع : شرایط نگهداری و پرورش گیاه سیر
مطالب مرتبط :
خواص روغن سیر برای مو
اثر سیر بر پوست و مو
خواص فوق العاده سیر برای کودکان
مضرات خوردن سیر در دوران بارداری