آشنایی با انواع گل سفالگری
گل سفالگری چیست؟
خاک رس از بهترین ذرات سنگ ها و صخره ها که در اثر باد و باران فرسایش یافته و سپس بوسیله ی آب های جاری جابجا شده اند، تشکیل شده است. این ذرات در پایین رودخانه یا نهر جمع شده و در آنجا به یکدیگر می چسبند و سخت و فشرده میشوند. خاک رس را تقریبا در هر جایی میتوان یافت و از لحاظ هزینه هم ارزان است. خاک رس دارای حالت های دگرگونی بسیاریست؛ زمانی که مرطوب است، حالتی نرم
و شکل پذیر دارد و شما میتوانید به هر شکلی که میخواهید، آنرا در بیاورید.
زمانیکه به قدری خشک میشود و غلظتی شبیه به شکلات پیدا میکند، میتوان کارهای منبت کاری و تراش کاری بر روی آن انجام داد. همچنان که آب تبخیر میشود، خاک نیز، بسته به ضخامت و میزان رطوبت، بیشتر خشک میشود و حالتی شکننده پیدا میکند. در این قسمت، میتوان با مرطوب کردن خاک، آنرا نرم کرد. بنابراین خاک با هر شکلی که ساخته شد، تا زمانی که با دمای بالا حرارت نبیند، شکلش ثابت و همیشگی نمی ماند.
اصطلاحات مهم گل سفالگری :
- خاک رس مرطوب: خاک مخلوطی که در شکل پذیرترین حالت ممکن قرار دارد و آماده ی شکل پذیری است.سختی چرم مانند: مرحله ای در فرایند خشک کردن است که میتوان شیء خاکی را با دقت و بدون خطر عیب دار شدن، جابجا و آن را بکار برد، اما خاک همچنان به قدری قابل انعطاف است و در صورت نیاز، میتوان آنرا تغییر داد.
- سفال خام (حرارت ندیده): مرحله ای در تولید سفال که یک ظرف قبل از اینکه بتوان آنرا حرارت داد، از فرایند خشک سازی لازم عبور میکند.
- سختی استخوان مانند: خاکی که کاملا خشک شده و در شکننده ترین حالت خود، مانند بیسکوئیت، وجود دارد.سفال یکبار حرارت دیده: یک مرحله ی میانی در حرارت دهی است.ظرف سفالی بعد از حرارت دهی متخلخل است و توانایی جذب آب محلول لعاب را دارد که موجب میشود تا زمانیکه سفال حالت خود را حفظ کرده، مواد موجود در لعاب به آن بچسبند.
- آجر شاموتی: یک ماده ی شن مانند که به گل سفالگری بدنه افزوده میشود تا کارایی و قدرت آن را افزایش داده و به کاهش انقباض خاک کمک میکند.
سرامیک چیست؟
سرامیک یک ماده ی جامد غیر آلی، مقاوم در برابر گرما، غیر فلزی، عایق (رسانای الکتریکی نیست)، مقاوم در برابر پوسیدگی، سخت اما شکننده (مثل شیشه) است که از خاکی که با حرارت بالا حرارت دیده، ساخته میشود. زمانیکه گل سفالگری با دمای بالا حرارت ببیند، ترکیب شیمیایی ان بطور دائمی تغییر میکند و به سرامیک تبدیل میشود که دوباره هرگز در آب حل نخواهد شد. هرچیزی که از خاک حرارت دیده ساخته شده باشد، سرامیک است و شامل ظروف، کوره اجاق گاز، آجر، کاشی، لوازم سرویس بهداشتی و غیره میشود. اصطلاحات پیش رو تحت عنوان سرامیک ذکر میشوند: سفالگری، ظروف چینی، پورسلین، ظروف سفالین سنگ نما و سفالینه.
انقباض گل سفالگری
خاک در هر دو مرحله ی خشک شدن و حرارت دهی منقبض میشود. خاک های سفالگری متفاوت به میزان متفاوت منقبض میشوند که این میزان میتواند حداقل %4 و برای برخی خاک ها، حداکثر %15 باشد. بسته به نیازی که به ظریف کاری دارید، حتی یک درصد هم میتواند تفاوت قابل توجهی ایجاد کند. بنابراین، انتخاب خاک و طراحی بر روی سفال، باید میزان انقباض و دمایی را که برای حرارت دهی بر میگزینید را توجیه کند. برای مثال، ما از خاک سفالگری استاندارد بالدوین 192 استفاده میکنیم و این خاک در حرارت مخروط 6 سنگ آذر سنجی به میزان %11 منقبض میشود.
آزمایش ما نشان داد که از این مقدار، %5 طی فرایند خشک سازی، %2/1 طی حرارت دهی سفال یکبار حرارت دیده و %5/5 طی حرارت دهی لعاب روی میدهد. میزان کلی %11 در شکل زیر نشان داده شده است(قبل و بعد). همچنین، طی چندین سال کار در حرارت دهی به این دست یافتیم که حتی اگر نوع خاک انتخابی یکسان باشد، میزان انقباض میتواند از دسته ای تا دسته ای دیگر، یک الی دو درصد متغیر باشد. جایی که دقت اهمیت داشته باشد، ما هر دسته را قبل از انجام پروژه مورد آزمایش قرار میدهیم یا به کارگروه مشتریان می گوییم تا انتظار تغییر بین +/- 3% را داشته باشند.
مطالب مرتبط:
آموزش معرق کاشی روی تور
آشنایی با مقدمات هنر معرق کاشی - قسمت اول
کاشی شکسته روی سفال
منبع:پویا اندیش