ارزش غذایی و خواص درمانی گیاه گشنیز
گشنیز نوعی سبزی با نام علمی Coriandrum sativum است. این گیاه بومی جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا است و ارتفاع آن تا نیم متر هم می رسد. اغلب گشنیز تولیدی ایران که حدوداً ۵۶ درصد کل کشور می باشد در شهرستان نهاوند استان همدان و بقیه در شهرستان هایی نظیر اقلید و… برداشت می شود.
گشنیز گیاهی است علفی و یک ساله، به رنگ سبز که ارتفاع آن تا ۸۰ سانتی متر نیز می رسد. برگ های آن به دو شکل ظاهر می شوند. آنهایی که در قاعده ساقه وجود دارند به شکل دندانه دار و دیگری در طول ساقه که باریک و نخی می شود. قسمت مورد استفاده گیاه، ساقه، برگ و میوه آن است. میوه گشنیز گرد و به رنگ زرد است. بوی تازه آن مطبوع نبوده و تقریباً بد بو است ، ولی بر اثر خشک شدن این بو از بین رفته و خوشبو می شود.
طبع گشنیز
طبع گشنیز سرد و خشک می باشد. برگ گشنیز حاوی مقادیر بالای ویتامین های A، B، C، E و K مواد معدنی از جمله فسفر، پتاسیم، روی، کلسیم، آهن و منیزیم، فیبر و آنتی اکسیدان های بتا کاروتن، بتا کریپتوکسانتین، لووتیان و زاکسنتین می باشد.
در ایران برگ ها و ساقه ی گشنیز را به عنوان سبزی خورد استفاده می کنند، علاوه بر این برگ های معطر گشنیز را می توان برای تهیه انواع ترشیجات، سالاد، اسموتی، برگر و فلافل، سوپ، نودل، ماکارونی و پاستا استفاده کرد.
ارزش غذایی گشنیز (۱۰۰ گرم)
- کالری : ۲۳
- قند : ۰٫۹ گرم
- چربی : ۰٫۵ گرم
- فیبر : ۲٫۸ گرم
- پروتئین : ۲٫۱ گرم
مواد فعال در تخم گشنیز :
روغن های معطری در گشنیز وجود دارند که محرک هضم غذا هستند این روغن ها شامل لینالول و دیگر ترپنوئیدهای مهم هستند.
دیگر ترکیبات فعال در گشنیز شامل : فلاوانوئیدها ، فنولیک اسید و موسیلاژها می باشند .تخم گشنیز همچنین شامل فتالیدها و پلی استیلن ها می باشد این مواد فیتوشیمیایی به طور معمول در گیاهانی که متعلق به خانواده جعفری هستند وجود دارند که بدن را در برابر سرطان ها محافظت می نماید.آن ها همچنین شامل مقادیر اندکی از کومارین هستند که خاصیت رقیق کنندگی خون دارند. گشنیز همچنین شامل ترکیبات آنتی اکسیدان و خاصیت ضدالتهابی می باشد.
خواص گشنیز :
۱ – راه درمان جوش سرسیاه صورت
گشنیز برای درمان آکنه و جوش سرسیاه صورت مفید می باشد.
۲ – درمان درماتیت و اگزما
گشنیز به عنوان عامل ضد عفونی کننده طبیعی و ضد قارچی برای درمان بیماری های پوستی از جمله درماتیت و اگزما مفید می باشد.
۳ – پوست چرب صورت
گشنیز چربی اضافی پوست صورت را جذب کرده و به شفافیت پوست صورت کمک می کند.
۴ – جوان سازی پوست صورت
مقادیر بالای آنتی اکسیدان و ویتامین های A و C است که مانع از ایجاد رادیکال های آزاد در سلول های پوست صورت شده و به درمان چین و چروک پوست و جوان سازی پوست صورت کمک می کند.
۵ – روشن کننده لب های تیره
اگر از لب های تیره رنج می برید، می توانید آب گشنیز را بر روی لب ها بمالید تا رنگ آن ها را روشن کند.
۶ – درمان ریزش مو
گشنیز و آب گشنیز حاوی مقادیر بالای ویتامین ها و پروتئین های ضروری است که باعث تقویت و افزایش رشد مو شده و به درمان ریزش مو کمک می کند.
۷ – درمان دیابت و قند خون
برگ ها و ساقه ی گشنیز می توانند باعث کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت شوند. تحقیقات نشان داده که مصرف گشنیز باعث بهبود عملکرد کبد شده و از این طریق به تنظیم قند خون کمک می کند.گشنیز بر روی غدد درون ریز اثر دارد و در نتیجه ترشح انسولین از پانکراس را افزایش داده و با افزایش سطح انسولین در خون باعث کاهش قند خون بالا می شود.
به منظور کاهش قند خون شما می توانید برگ ها و ساقه ی خام گشنیز را برای تهیه انواع اسموتی و سالاد استفاده کنید.
۸ – جنین و زنان باردار
تحقیقات نشان داده که مصرف تخم گشنیز برای دوران بارداری مناسب نیست اما مصرف برگ ها و ساقه ی گشنیز از هفته دوم بارداری تا ماه نهم بدون مانع می باشد.
گشنیز مقادیر بالایی آهن و فولات دارد و می تواند برای جلوگیری از نقص سیستم ایمنی در جنین و درمان کم خونی زنان باردار در دوران بارداری مفید باشد.
۹ – خواص گشنیز برای نوزادان و کودکان
گشنیز به درمان نفخ شکم، معده درد و استفراغ در نوزادان و کودکان کمک می کند.گشنیز دارای خواص ضد باکتریایی بوده که می تواند برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی و عفونت در نوزادان و کودکان استفاده شود.تحقیقات نشان داده که گشنیز برای درمان زردی یا یرقان در نوزادان مفید می باشد.گشنیز حاوی مقادیر بالایی آهن است که می تواند برای درمان کم خونی فقر آهن یا آنمی در نوزادان و کودکان استفاده شود.
۱۰ – سرماخوردگی
گشنیز دارای خواص ضد باکتری بوده و از ابتلا به سرماخوردگی پیشگیری می کند، علاوه بر این مقادیر بالای ویتامین C موجود در آن می تواند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و به پیشگیری و درمان سرماخوردگی کمک کند.
۱۱ – لاغری و کاهش وزن
گشنیز یکی از سبزیجات مفید برای کاهش چربی بدن و شکم بوده و مقادیر بالای فیبر موجود در آن با کاهش اشتها به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند.
۱۲ – درمان فشار خون
گشنیز حاوی مقادیر بالایی پتاسیم است که می تواند باعث کاهش فشار خون بالا شده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و همچنین آترواسکلروز را کاهش دهد.
۱۳ – معده و دستگاه گوارش
گشنیز به عنوان یک درمان طبیعی برای معده درد، سوزش سر دل، بهبود هضم غذا و سلامت دستگاه گوارش شناخته می شود.همچنین تحقیقات نشان داده که مصرف گشنیز به دلیل خواص ضد باکتری که دارد می تواند به پیشگیری و درمان مسمومیت غذایی کمک کند.
۱۴ – کلیه و سنگ کلیه
گشنیز یکی از سبزیجات مدر شناخته می شود که با افزایش ادار به درمان عفونت های دستگاه ادراری و سنگ کلیه کمک می کند.
۱۵ – قاعدگی
گشنیز یکی از سبزیجات مفید برای قاعدگی می باشد، در واقع گشنیز سطح هورمون هایی که چرخه قاعدگی را تنظیم می کنند، بهبود می بخشد. یک محرک طبیعی است و ترشح مناسب از غدد درون ریز را تنظیم می کند و این تأثیر هورمونی به این معنی است که به تنظیم چرخه های قاعدگی مناسب کمک می کند و درد ناشی از آن را در طی یک دوره زمانی کاهش می دهد.
۱۶ – آلزایمر و پارکینسون
مصرف گشنیز می تواند خطر ابتلا به بیماری های نوروژنیک از جمله آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد.
۱۷ – سرطان
محققان معتقدند که مصرف گشنیز به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان های کاروتنوئید می تواند خطر ابتلا به انواع سرطان ها به ویژه سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
۱۸ – یبوست و اسهال
بورنئول و لینالول موجود در گشنیز با بهبود حرکات روده می تواند به درمان اسهال کمک کند. همچنین گشنیز مقادیر بالایی فیبر دارد که حرکات روده را بهبود بخشیده و به درمان یبوست در افراد کمک می کند.
۱۹ – درمان کم خونی
گشنیز حاوی مقادیر بالایی آهن است که به طور مستقیم به درمان افرادی که از کم خونی فقر آهن یا آنمی رنج می برند کمک می کند.
۲۰ – درمان آبله
روغنهای اسانسی در گشنیز دارای اسیدها و عناصر ضدمیکروبی، آنتی اکسیدانی، ضدعفونیکننده و سمزدا هستند. ویتامینهای C و آهن این گیاه سیستم ایمنی را نیز تقویت میکنند. این عناصر باعث بهبود و جلوگیری از آبله میشوند و همچنین از میزان درد میکاهند و برای بیماران آرامشبخش هستند. تحقیقات نشان دادهاند، مصرف مقدار زیاد ویتامین C، درمانی قطعی برای بیماری آبله است.
۲۱ – حفاظت در برابر سالمونلا
سالمونلا یکی از خطرناکترین بیماریهای غذایی در جهان است، بنابراین هر روش طبیعیای که از ما دربرابر آن محافظت کند، بسیار مهم است. گشنیز به طور غیرمعمولی دارای سطوح بالای دودسنال است. دودسنال یک ترکیب طبیعی است که دو برابر آنتی بیوتیک قدرت دارد؛ بنابراین گشنیز میتواند درمانی پیشگیرانه برای بیماری سالمونلا باشد. شما میتوانید با افزودن آن به رژیم غذایی، بدن خود را از بیماریهای ناخوشایند و حتی کشندهی مرتبط با این باکتریهای مرگبار محافظت کنید.
۲۲ – ضد آلرژی
تحقیقات زیادی نشان داده است که گشنیز دارای آنتی هیستامینی قوی است که میتواند آلرژیهای فصلی و تب یونجه را کاهش دهد. همچنین، روغن آن اثرات آلرژیک حشرات، گیاهان، غذاها و سایر چیزها را کاهش میدهد. در بدن، آنافیلاکسی، ورم کهیر و تورم خطرناک گلو و غدد را از بین میبرد.
خواص عرق گشنیز
آشامیدن یک لیوان عرق گشنیز در طول روز فشار خون را کاهش می دهد. علاوه بر این نوشیدن عرق گشنیز پیش از خوردن غذا از بروز نفخ و سوء هاضمه پیشگیری نموده و برای جلوگیری از ناراحتی های معده نیز سودمند است.
عرق گشنیز ضد تشنج بوده و باعث شادی و نشاط می شود. افزون بر این از خاصیت مدر بودن و خواب آوری نیز بهره مند می باشد . برای افزایش اشتها و تقویت نمودن قلب و روده آشامیدن عرق گشنیز سودمند می باشد. علاوه بر این عرق گشنیز مغز و کبد را تقویت نموده و در درمان سوزش زبان موثر است.مصرف عرق گشنیز برای نیرومند ساختن حافظه مفید بوده و در درمان بیماری هایی مثل بواسیر، دیابت، اسید اوریک و خون ریزی داخلی موثر می باشد.برای رفع خستگی و تقویت اعصاب توصیه می شود که روزانه دو فنجان عرق گشنیز در صبح و عصر بیاشامید.
عوارض و مضرات گشنیز
اگر به رازیانه، کرفس و جعفری حساسیت دارید ممکن است به گشنیز هم واکنش آلرژیک نشان دهید.تحقیقات نشان داده که در بیشتر موارد گشنیز توسط باکتری بیماری زای سالمونلا آلوده می شود.زیاده روی در مصرف گشنیر باعث خواب آلودگی و خستگی می شود.
موضوع : ارزش غذایی و خواص درمانی گیاه گشنیز
مطالب مرتبط :
شرایط کاشت و پرورش گیاه گشنیز
خواص بذر گشنیز برای سلامت و زیبایی
خواص گیاه نعناع برای پوست، مو و سلامت
کاشت انواع سبزیجات معطر در آپارتمان