تیروئید کم کار چیست؟
ابتدا لازم است بدانید که غدّهای پروانهای شکل در قسمت جلوی گردن شما وجود دارد که وظیفة آن ترشح هورمونهای حیاتی برای بدن است؛ اگر به هر علتی غدّة تیروئید کم کار شود، متابولیسم بدن با مشکل مواجه میشود. در این مطلب با ما همراه باشید تا با این عارضه و علل ایجاد آن به طور کامل آشنا شوید.
لیست پزشکان متخصص شیراز برای رزرو نوبت کلیک کنید.
لیست پزشکان متخصص داخلی شیراز برای رزرو نوبت کلیک کنید.
وظایف تیروئید
همانطور که اشاره شد این غدّه مواد حیاتی برای تنظیم سوخت و ساز بدن را تولید، ذخیره و ترشح میکند؛ این هورمونها که به تی3 و تی4 معروف هستند، علاوه بر مورد ذکر شده دمای بدن، میزان وزن انسان، تنفس، قدرت عضلانی، ضربان قلب و در خانمها دوران پریودی و قاعدگی را تنظیم میکنند. بنابراین میتوان گفت که حیات انسان به نوعی وابسته و متاثر از عملکرد تیروئید است.
کم کاری تیروئید
اگر این قسمت به خوبی نقش خود را ایفا نکند و به اندازة کافی هورمون آزاد نشود، در اصطلاح فرد مبتلا به تیروئید کمکار شده است. در واقع این حالت حاصل بیکفایتی این غدّه است که طبق آمار از هر صد نفر تقریبا دو نفر به آن مبتلا میشوند.
باید بدانید که اکثرا نوع خفیفی از این عارضه فراگیر است و آسیب جدی وارد نمیکند امّا به هر دلیلی اگر این بیماری تشخیص داده نشود یا آن را درمان نکنند، عوارض ناشی از آن تشدید شده و ممکن است زندگی انسان را تهدید کند؛ حالت اغماء و نارساییهای قلبی گاهی از پیامدهای کمکاری تیروئید هستند.
علّتهای کم کاری تیروئید
طبیعی است که بروز این بیماری دلایل ایجادکنندهای دارد که با پیشگیری یا درمان آنها میتوان از آن پیشگیری کرد. بعضی از عللی که باعث تیروئید کم کار میشوند، عوامل درونی دارند و برخی ناشی از محرّکهای بیرونی هستند که در ادامه آنها را خواهیم شناخت:
گاهی اوقات برای درمان پرکاری یا تومورهای سرطانی، بیمار نیاز به عمل جراحی پیدا میکند که در آن معمولا قسمتی از این غدّه یا تمام آن برداشته میشود و در نتیجه هورمونهای حیاتی در بدن تولید نمیشوند و یا بیمار به تیروئید کم کار مبتلا میشود؛ در این حالت معمولا داروهایی برای جبران این کمبود تجویز میشوند که مشکل را برطرف خواهد کرد.
- بیماری خودایمنی (هاشیموتو):
بدن انسان دارای یک سیستم ایمنی فوق پیشرفته و دقیق است که با تولید و تزریق پادتن، انسان را از گزند ویروسها و میکروبها در امان نگه میدارد؛ گاهی اوقات عملکرد این قسمت با اختلال مواجه میشود و آنتیبادیهای تولید شده توسط این سیستم به جای حمله به عوامل خارجی، به اندامهای داخلی حمله میکنند.
یکی از اندامهایی که ممکن است با حملة سیستم خودایمنی رو به رو شود غدّة تیروئید است که در این حالت کارکرد این قسمت مختل میشود و فرد با تیروئید کم کار مواجه میشود که به آن بیماری هاشیموتو میگویند. این عارضه از شایعترین دلایل این بیماری است که هنوز ریشة دقیق آن کشف نشده و متخصصان آن را ناشی از ژنتیک و عوامل محیطی میدانند.
متاسفانه بعضی داروها باعث توقف یا اختلال در کارکرد تیروئید میشوند؛ گاهی هم این داروها برای درمان پرکاری آن تجویز میشوند که بیماران به اشتباه پس از اتمام دورة درمان به مصرف ادامه میدهند و باعث کمکار شدن این غدّه میشوند. به همین علت توصیه میشود برای مصرف هر دارویی و مدت زمان استفاده از آن با پزشک خود حتما مشورت کنید و در صورت مشاهدة هرگونه عوارض، به متخصص مراجعه شود.
در مواردی نادر نوزاد بدون غدّة تیروئید به دنیا میآید، گاهی هم پس از تولد روند رشد این قسمت از بدن کامل طی نمیشود؛ گاهی هم ممکن است نوزاد به دلایل ارثی دچار تیروئید کم کار باشد که در هر صورت باید تحت نظر پزشک غدد و فوق تخصص غدد دارو مصرف کنند.
نکته اینجاست که در بیشتر این موارد، بیماری پنهان است و از آغاز تولد عارضههای آن مشاهده نمیشوند، بنابراین والدین باید بسیار مراقب باشند و کودک خود را از زمان تولد برای چکاب کامل آماده کنند.
گاهی برای درمان سرطانهایی که در قسمت سر و گردن وجود دارند از روش اشعهدرمانی و رادیوتراپی استفاده میشود، این اشعهها ممکن است بر روی تیروئید اثر منفی بگذارند و آن را کمکار کنند.
تیروئید برای تولید هورمون به عنصر یُد نیازمند است و از عوامل شایع تیروئید کمکار در جهان کمبود این ماده است. جالب است بدانید که میلیونها نفر در سراسر دنیا دچار کمبود این عنصر هستند که این عارضه با اصلاح برنامة غذایی و مصرف موادی مانند نمک یُددار به راحتی برطرف میشود.
بیشتر بخوانید : تیروئیـد کم کار در کودکان
علائم تیروئید و راه حل های درمان آن
انواع اختلال تیروئید کدامند و چه علائمی دارند؟
علائم تیروئید که نباید نادیده گرفته شود