در این مطلب از سایت پی جو به بررسی گیاه گل گندم ، خواص و عوارض این گیاه می پردازیم.
گیاه گل گندم در طب سنتی
مجله سلامت پی جو - گیاه گل گندم، با نامهای ترنشاه و عنبر هم شناخته میشود، در واقع یک گیاه علفی بومی اروپا است. در گذشته، این گیاه به عنوان یک علفهرز معروف بود و بیشتر در مزارع گندم، جو و ذرت یافت میشد. به همین دلیل به آن گل گندم گفته میشود. همچنین، برخی باغها این گیاه را به عنوان گیاه زینتی نیز میکاشتند.
این گیاه دارای بخشهای مختلفی است که خواص درمانی دارند، اما استفاده اصلی از گلهای آن در طب سنتی معروف است. این گلها خاصیت مدر دارند و درمان استسقا، سرماخوردگی، بیماریهای سینه و سرفه، تخلیه گازهای روده، سوءهاضمه، التهاب چشم و کاهش نفخ استفاده میشوند. گل گندم فقط یک گیاه زیبا نیست، بلکه خواص درمانی و کاربردهای فراوانی نیز دارد. در ادامه با خواص و کارکردهای این گیاه بیشتر آشنا می شویم.
مشخصات ظاهری گیاه گل گندم
گل گندم (Centaurea Cyanus) گیاهی علفی است که به عمر یک یا چند ساله میرسد و از تیره کاسنیان (Asteraceae) است. ساقههای آن منشعب و ارتفاع آن معمولاً بین 40 تا 90 سانتیمتر است. برگهای این گیاه، با طول 2 تا 5 سانتیمتر، به رنگ سبز مایل به سفید هستند. گلهای آن معمولاً در رنگهای قرمز، سفید، آبی، ارغوانی و یا بنفش ظاهر میشوند. میوهی گل گندم به شکل فندقی، سفید رنگ و به انتهای آن تارهای بلند به رنگ حنایی متصل میشود.
همچنین اگر شما به حوزه طب سنتی علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های طب سنتی" در خصوص انواع داروهای گیاهی و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
محل رویش و پراکنش گیاه گل گندم
ترنشاه یا گل گندم معمولاً در مناطقی با آب و هوای معتدل و مرطوب رشد میکند. این گیاه از اروپا به عنوان محل اصلی پراکنش خود شناخته میشود، بهطور خاص در ترکیه و یونان؛ اما در سراسر اروپا، بهویژه در مناطقی که دارای آب و هوای معتدل هستند، میتوان آن را یافت. این شامل مزارع غلات، کنار جادهها و تپهها میشود.
علاوه بر اروپا، ترنشاه به طور گسترده در مناطق آسیایی، آمریکایی و استرالیایی نیز رویش دارد. در ایران، گزارشها نشان میدهند که این گیاه در مناطقی از جمله البرز، تهران، کرمانشاه، خراسان و بلوچستان نیز یافت میشود.
ترکیبات شیمیایی
گلهای این گیاه حاوی ترکیبات شیمیایی مؤثر متعددی هستند. برخی از این ترکیبات عبارتند از:
- آنتوسیانیدینها: این ترکیبات دارای خواص آنتیاکسیدانی و ضد التهابی هستند.
- پکتین: نوعی فیبر محلول که به سلامت دستگاه گوارش کمک میکند.
- تاننها: این مواد دارای خواص قابض و ضد میکروبی هستند.
- مواد موسیلاژی: این ترکیبات به آرامش و تسکین التهابهای داخلی و خارجی بدن کمک میکنند.
- املاح معدنی: شامل عناصر مهمی مانند منگنز، منیزیم، فسفر و سایر مواد معدنی که برای حفظ سلامت بدن ضروری هستند.
علاوه بر گلها، دیگر اجزای گیاه نیز حاوی مادهای به نام سانتورین هستند که به عنوان یک تببر عمل میکند.
خواص درمانی گیاه گل گندم
گل گندم یکی از گیاهانی است که در طب سنتی به طبع گرم و خشک تلقی میشود. این گیاه، با تمرکز بالا بر گلهای آن، دارای خواص درمانی متعددی است که شامل موارد زیر میشود:
- ادرارآوری: این گیاه به خاطر خواص ادرارآوریاش در درمان اختلالات گوارشی مانند سوء هاضمه و نفخ موثر است.
- تقویت کننده معده و کبد: این گیاه میتواند معده و کبد را تقویت کرده و به افزایش فعالیت آنها کمک کند.
- ضد التهاب و آرامبخش: خواص ضد التهابی و آرامبخشی گل گندم، به خصوص در درمان بیماریهای چشمی، برونشیت و سرماخوردگی مفید است.
- ضد اسهال و تقویت کننده گوارش: گل گندم میتواند در درمان اسهال، تقویت گوارش و کمک به اختلالات قاعدگی کارآمد باشد.
- استفاده موضعی: درمان مشکلات پوستی مانند آفتهای دهان، سفید شدن و ریزش مو، ورم ملتحمه و گرفتگیهای عضلانی با استفاده موضعی از گل گندم امکانپذیر است.
بهطور کلی، این گیاه میتواند درمانهای متنوعی را از جمله مشکلات گوارشی، تنفسی، چشمی، پوستی و عضلانی-اسکلتی را تسهیل کند و به بهبود عمومی سلامتی کمک کند.
کاربردهای گل گندم در طب سنتی
در طب سنتی، گل گندم به صورت خوراکی و استعمال خارجی (استعمال موضعی) برای درمان مختلف بیماریها و مشکلات استفاده میشود.
مصرف خوراکی (دمنوش گل گندم):
1- برای درمان بیماریهای کلیوی و کبدی:
- یک قاشق چایخوری گل گندم خشک را به یک فنجان آب جوش اضافه کرده و بگذارید به مدت ۱۵ دقیقه خیس شود.
- سپس آن را صاف کرده و به ۳ قسمت تقسیم کنید و نیم ساعت قبل از غذا بنوشید.
2- برای افزایش ادرار و درمان اسهال:
- یک و نیم تا ۲ قاشق چایخوری پودر گل گندم را به یک فنجان آب جوش اضافه کرده و بگذارید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه خیس شود.
- میتوانید ۲۰ دقیقه قبل از وعدههای اصلی یک چهارم فنجان از این دمنوش را بنوشید.
3- برای دفع گازهای رودهای:
- یک قاشق چایخوری پودر گل گندم را به یک فنجان آب جوش اضافه کرده و بگذارید به مدت ۱۵ دقیقه خیس شود.
- سپس آن را یک بار بعد از ناهار و یک بار بعد از شام بنوشید.
توجه:
برای تقویت و افزایش سیستم ایمنی بدن، دمنوش گل گندم را ۳ بار در روز و بین ۲ تا ۳ هفته بنوشید.
استعمال خارجی (ضماد):
1- برای تسکین اختلالات بینایی:
- یک و نیم قاشق چایخوری از گل گندم را در یک فنجان آب بجوشانید و از آب آن برای کمپرس چشمها استفاده کنید.
2- برای درمان بیماریهای پوستی و چین و چروک های صورت:
- یک قاشق غذاخوری از گل گندم را در دو فنجان آب جوشانده و آن را صاف کنید.
- عصاره این جوشانده به عنوان شستشو دهنده پوست و ماسک برای موثر بودن در درمان بیماریهای پوستی و جلوگیری از چین و چروک صورت استفاده شود.
همچنین برای جست و جو در خصوص مراکز عطاری های در ساری می توانید به این لینک رجوع کنید: عطاری های ساری
مضرات گیاه گل گندم
استفاده از گل گندم در برخی موارد ممکن است با مضراتی همراه باشد. از آنجایی که مصرف این گیاه میتواند سبب سقط جنین در زنان باردار شود، به زنان در دوره بارداری توصیه نمیشود که از آن استفاده کنند. علاوه بر این، افرادی که از بیماریهایی مانند اسهال خونی رنج میبرند، باید از مصرف گل گندم پرهیز کنند، زیرا این موضوع میتواند وضعیت بیماری را تشدید کند؛ بنابراین، توصیه میشود که هرگز از این گیاه بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید و همواره مقدار مصرف را طبق دستور پزشک خود رعایت کنید.
موارد احتیاط
- نکته: قبل از مصرف هر گونه گیاه دارویی، با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف گل گندم در دوران بارداری و شیردهی ممکن است خطرناک باشد.
- افرادی که به گل مینا یا سایر گیاهان خانواده کاسنی حساسیت دارند، ممکن است به گل گندم نیز حساسیت داشته باشند.
- مصرف بیش از حد گل گندم ممکن است باعث عوارض جانبی مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود.
جمع بندی
گل گندم گیاهی مفید و پر خاصیت است که میتواند برای درمان بسیاری از بیماریها و مشکلات سلامتی به کار گرفته شود. اگر به دنبال یک داروی طبیعی و جایگزین برای داروهای شیمیایی هستید، گل گندم میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد. با این حال پیش از مصرف هرگونه گیاه دارویی بهتر است با پزشم و یا متخصص حوزه طب سنتی خود مشورت نمایید.
همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص گیاه قات و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه این مقاله را "گیاه قات : خطرات و عوارض جانبی" نیز مطالعه نمایید.
بانک مشاغل برتر