هنر ترکه بافی چیست؟
شیوه کار چم بافی، مرواربافی و ترکه بافی به طور تقریبی مشابه یکدیگر و شبیه بافت شعاعی بامبو است به این طریق که بافندگان ابتدا ترکههای درخت را که ماده اولیه مورد مصرفشان است انتخاب و آن تعداد از ترکههایی را که قابلیت تقسیم شدن به دو ، سه یا چهار قسمت را دارند ابتدا برش طولی داده و سپس از نظر اندازه به طولهای مورد نیاز در آورده و در آب میخیسانند تا انعطاف پذیر و قابل استفاده شود.
درمرحله بافت تعدا چهار عدد از ترکهها در کنار یکدیگر قرار گرفته و تعداد چهار یا پنج ترکه دیگر بصورت متقاطع روی آنها قرار میگیرد تا تشکیل یک ستاره هشت پر را بدهد آنگاه به وسیله ترکههای باریکتری مهار شده و بافنده با ترکههای نازک عمل بافت را به شیوه یکی از زیر، یکی از رو آغاز کرده و ترکهها را بطور یک در میان از لابلای ترکههایی که قبلاً بطور متقاطع روی یکدیگر قرار گرفته عبور میدهد و این کار را تا تکمیل قسمت کف شی که تولید آن مورد نظر است تعقیب میکند.
بعد از پایان کار بافت قسمت کف، در محلی که قرار است از آن جا به بعد لبه کار بافته شود عموماً صنعتگران به بافت حالت مارپیچی داده و کار را به شیوه قبلی ادامه میدهند و انتهای کار را نیز بصورت مارپیچ در آورده و سر ترکههایی را که در واقع حالت تار کار را دارند به داخل قسمت مارپیچ خم میکنند.
ترکه بافی
ترکه بافی , به ساخت انواع ظروف بااستفاده از شاخه های نازک و باریک درختان ودرختچه ها تَرکه بافی می گویند. پس از جدا سازی شاخه های ( ترکه ها – سافت ها ) مورد نظر از دو نوع درخت بید ( سرخ بید (مینا) و بید رودی ) و یا درختچه سافترگ (بادام کوهی، بادام تلخ )، آنها را از هر گونه برگ وزائده پاک نموده و بر حسب طول و قطر دسته بندی میکنند
در صورت استفاده از ترکه های قدیمی و غیر منعطف، آنها را چندین روز در آب میخیسانند تا انعطاف پذیر و قابل استفاده شود . از دو دسته چهارتایی عمود بر هم از ترکه های قوی تر، ساختاری هشت شعاعی که اسکلت اساسی واولیه کاررا تشکیل می دهد بوجود می آید. آنگاه به وسیله ترکه های نازک عمل بافت تا تکمیل دیواره های شیء ادامه می یابد. از تولیدات ترکه بافی بیشتر به عنوان : آبکش برنج، شستن سبزی و میوه ، سبد میوه ، سبزی و گل، خشک کردن میوه ها، حمل بار و جای خوراک حیوانات اهلی استفاده می شود. ابزار کار این رشته بسیار ساده و محدود به یک چاقو می باشد. این حرفه بیشتر اختصاص به شهرستان بیرجند ، بالاخص روستاهای کوهپایه رشته کوه باقران دارد که به عنوان منبع اصلی مواد اولیه این صنعت می باشد. اما در سایر شهرستانهای استان نیز تولیدآن رواج دارد . تکنیک وفن ترکه بافی(سافت بافی) به شماره ۸۱۳ در فهرست عادی میراث ناملموس ملی ثبت گردیده است.
مطالب مرتبط:
آشنایی با هنر ممقان دوزی
هنر سوخته کاری چوب چیست؟
آشنایی با هنر قواره بری چوب با شیشه های رنگی و اسلیمی سازی
آشنایی با هنر کپوبافی
آشنایی با رنگرزی طبیعی و میراث ناملموس فرهنگی
منبع: بیتوته