خواب نوزاد
خواب نوزاد به رشد مغزی اش کمک می کند، میانگین زمان خواب نوزاد در حدود 8 و 9 ساعت در روز و 8 ساعت در شب می باشد. الگوی خواب نوزاد از هنگامی که در شکم مادر است شروع به شکل گیری می کند.
خواب نوزادان چگونه باید باشد؟
نه تنها خواب نوزاد به بدن او کمک می کند تا انرژی هایش را نگهداری و ذخیره کند، بلکه خوابیدن برای رشد مغزی نوزاد نیز بسیار مهم است. نوزادان به طور متوسط بیشتر طول شب و روز را در خواب سپری می کنند و هر چند ساعت یکبار برای شیرخوردن بیدار می شوند. معمولاً برای پدران و مادران تازه بسیار مشکل است که بدانند خواب نوزادان چه میزان است.
میانگین زمان خواب نوزاد:
به طور متوسط نوزادان در حدود 8 تا 9 ساعت در روز و حدود 8 ساعت در شب می خوابند. البته اکثر نوزادان در ابتدا نمی توانند در طول شب بطور پیوسته در حدود 6 تا 8 ساعت بخوابند و معمولاً تا سن 3 ماهگی چندین بار در طول شب بیدار می شوند. در اغلب نوزادان آنها هر 3 تا 4 ساعت برای شیر خوردن بیدار می شوند. اگر نوزاد شما خود برای شیر خوردن در طول شب بیدار نمی شود، لازم نیست که برای شیر خوردن نوزاد بیدار کنید مگر آنکه پزشک او به شما این را توصیه کرده باشد. البته تا هفته پنجم و ششم اجازه ندهید نوزادتان بیش از 5 ساعت بدون شیر بخوابد.
کودکان و نوزادان نیز مانند بزرگسالان مراحل مختلف خواب دارند و در هر مرحله عمق خواب آنها نیز تغییر می کند. بسته به مرحله خواب، نوزادان می توانند در خواب دست و پا زده و در حرکت باشند و یا آرام و بدون حرکت در جای خود دراز بکشند. الگوی خواب نوزاد از هنگامی که در شکم مادر است شروع به شکل گیری می کند. در حدود 8 ماهگی جنین، او شروع به خواب با حرکت یا خواب آرام می کند.
انواع خواب نوزاد:
خواب نوزاد در مرحله REM یا حرکت سریع چشم ها :
این مرحله از خواب نوزاد، خواب سبک است که در این مرحله نوزاد خواب نیز می بیند و چشم های او با سرعت به جلو و عقب حرکت می کنند. با اینکه نوزادان حدود 16 ساعت در شبانه روز می خوابند، حدوداً نیمی از این زمان خواب rem می باشند. کودکان بزرگتر و بزرگسالان بسیار کمتر از این زمان می خوابند و تنها چند ساعت را در خواب rem سپری می کنند.
خواب نوزاد در مرحله غیر REM:
مرحله اول خواب نوزاد: چرت زدن- چشم ها بر روی هم می افتند، ممکن است باز و بسته شوند.
دومین مرحله خواب نوزاد: خواب سبک- نوزاد دست و پایش را حرکت می دهد و ممکن است با صدا از جا پریده و تکان بخورد.
مرحله سوم خواب نوزاد: خواب سنگین- در این مرحله نوزاد آرام و بدون حرکت است.
چهارمین مرحله از خواب نوزاد: خواب بسیار سنگین- در این مرحله نوزاد کاملاً آرام و بدون حرکت است و حتی با سر وصدا نیز تکان نمی خورد.
نوزاد در هر بار خوابیدن ابتدا وارد مرحله اول و سپس مرحله 2 و 3 و 4 می شود پس آن به مرحله 3 بازگشته و بعد مجدداً وارد مرحله 2 شده و پس از آن وارد خواب rem می گردد. این سیکل ممکن است چندین بار در طول خواب او رخ دهد. بعضی از نوزادان هنگامی که از مرحله خواب بسیار عمیق وارد خواب سبک می شوند ممکن است به طور کامل بیدار شده و در چند ماه اول برایشان مشکل باشد که دوباره به خواب برگردند.
نوزادان معمولاً بلافاصله پس از بیدار شدن، بسیار هوشیار هستند و به اطراف نگاه کرده و متوجه پیرامون خود می باشند. در صورت شنیدن صدا به آن پاسخ نیز می دهند. اما بلافاصله پس از این زمان آرام ولی هوشیار، زمان گریه نوزاد فرا می رسد که او دست و پای خود را به شدت تکان داده و شروع به گریه می کند. بنابراین اگر بلافاصله پس از بیدار شدن نوزاد به او شیر بدهید می توانید از وارد شدن او به فاز گریه جلوگیری کنید.
علایم آمادگی برای خوابیدن نوزاد :
*مالیدن چشم ها
*خمیازه کشیدن
*به یک نقطه خیره شدن
*بی قراری و گریه نوزاد
بهتر است هنگامی که هر کدام از این علایم را در نوزادتان مشاهده می کنید، به او مقداری شیر داده، در آغوش بگیرید تا آرام گیرد. ولی پیش از آنکه خوابش ببرد او را در تخت خودش گذاشته تا یاد بگیرد به تنهایی به خواب برود.
اینکه یک روتینی را برای پیش از خواب نوزاد درست کنید فکر بسیار خوبی است. به عنوان مثال می توانید برای او یک موسیقی ملایم پیش از خواب پخش کنید ولی به یاد داشته باشید که اجازه ندهید او در آغوش شما به خواب برود زیرا که این می تواند برای او براحتی به یک عادت تبدیل شود.
اگر پیش از تاریک شدن هوا نوزادتان را برای خواب در تختش می گذارید، اطمینان حاصل نمایید که پرده های اتاق، اتاق او را کاملاً تاریک کرده اند. بدین ترتیب ساعت بیولوژیکی او کم کم به رابطه خواب و شب و روز عادت کرده، یاد می گیرد که شبها خوابیده و روزها بیدار باشد.
درجه حرارت مناسب اتاق برای خوابیدن نوزاد
- در اتاق نوزاد یک دماسنج روی دیوار نصب کنید. حرارت اتاق باید بین 24 تا 25 درجه سانتیگراد باشد.
- هوای سرد موجب می شود تا کودک انرژی خود را صرف گرم نگه داشتن بدنش کند، در حالی که این انرژی باید برای رشد او صرف شود.
- نوزاد نمی تواند گرمای بدن خود را نگه دارد. وقتی کودکی سردش باشد بی قراری می کند و سریع تر از معمول نفس می کشد. سرمای بیش از حد حتی می تواند موجب مرگ نوزاد شود.
- از پوشاندن لباس زیاد به تن نوزاد خودداری کنید و به جای آن دمای هوای اتاق را تنظیم کنید.
- در گرمای زیاد کودک خیلی عرق می کند و آب بدنش کم می شود. در این حالت باید شیر بیشتری به نوزاد داد تا دچار کم آبی نشود.
راههای تنظیم خواب نوزاد:
بسیاری از نوزدان ممکن است قادر نباشند که الگوی خواب و بیداری خود را تنظیم کنند، به خصوص اینکه نمی توانند خودشان را بخوابانند.
1. شير خوار خود را قبل از خواب یعنی در زمانیکه خواب آلود است در بستر(گهواره) وی قرار دهيد. اين مرحله بسيار مهم است. بدون رعايت اين مسئله در بقيه مراحل دچار اشكال می شويد. آخرين خاطره شير خوار بايد بسترش باشد نه زمان شير خوردن. او بايد بیاموزد بدون شما به خواب رود. نبايد انتظار داشته باشيد كه شير خوار بلافاصله پس از قرار گرفتن در بستر به خواب رود. معمولا بعد از 20 دقيقه بي قراری ( جنب و جوش كردن ) به خواب خواهد رفت.
اگر او گريه می كند او را در آغوش بگيريد و تكان دهيد ولی بعد از آرام شدن او را در بستر قرار دهيد (قبل از اينكه در آغوش شما بخوابد). با اين كار شما به او آموزش خواهيد داد كه چگونه بعد از بيداری به تنهايی به خواب رود. وقتی شير خوار به كمك شما نيازی ندارد به فكر كمک كردن به او نباشيد.
2. براي تمام گريه ها و داد و بيداد های تا 3 ماهگی او را به خود نزديك نمايد. تمام شير خواران در ساعتي از شبانه روز گريه مي كنند. اگر گريه او بيش از اندازه باشد بايد به فکر كوليك ( قولنج روده ای ) باشيد. هميشه به گريه های او پاسخ دهيد. حركت های آرام در آغوش، اغلب آنها را آرام می نمايد.
شير خواران در 3 تا 4 ماه اول لوس نخواهند شد. اما حتي شير خوار كوليكي در ساعتي از شبانه روز آرام خواهد ماند. در چنين حالاتي او را دربستر قرار داده تا به تنهايي توانايي آرام و خوابیدن را پيدا نمايد.
3. شير خوارتان را روزانه 3 ساعت در حالت آرامش در آغوش خود را ببريد اين كار از لوس شدن او جلوگيری می نماييد.
4. نگذاريد شير خوارتان بيشتر از 3 ساعت در طول روز بخوابد تلاش كنيد او را بيدار و سپس سرگرم نماييد. اين عمل باعث می شود كه خواب طولانی او به طرف شب جابجا شود.
5. در نوزادان شيردهی او را هر 2 ساعت در طول روز تنظيم نماييد. شيردهی با فاصله كوتاهتر ( مثلا هر ساعت ) باعث می شود كه در طی شب مكرر برای خوردن شير از خواب بيدار گردد.
گريه تنها راه ارتباط نوزاد می باشد. كه می تواند سوای گرسنگی بدليل كسلي، تنهايي و يا گرماي بيش از حد باشد. در اين حالات او را در آغوش بگيريد و يا در بستر قرار دهيد. نگذاريد پستانك غذای او باشد. شير خوار خودرا 4 تا 5 بار بدون آنكه زمان شيردهي باشد در آغوش بگيريد. نگذاريد عادت نمايد. هر بار در آغوش گرفتن مفهوم شيردهی برای او داشته باشد به اين حالت اصطلاحا هرزه خوری گفته می شود.
6. شيردهی شب هنگام خود را كوتاه نماييد. به او آموزش دهيد كه شب فقط هنگام خوابيدن می باشد. اگر در نيمه های شب بيدار شد به جز شيردادن چراغ اتاق را روشن ننماييد و با او صحبت یا بازی ننماييد. اين رويكرد ها باعث طولانی شدن خواب شب او خواهد شد.
7. شير خوار خود را در طی شب برای عوض نمودن كهنه بيدار ننماييد. مگر اينكه مدفوع كرده باشد. و يا به دليل قرمزی ناحيه كشاله ران تحت درمان باشد. اگر مي خواهيد كهنه را عوض نماييد به سرعت با سكوت و فقط با نور كم ( مثلا با چراغ خواب ) انجام دهيد. و در زمان تعويض كهنه با او سرگرم نشويد.
8. نگذاريد شير خوار در بستر شما بخوابد. اگر شير خواري به بستر شما عادت نمايد براي جا بجايي او به بستر خود در آينده با مشكل مواجه خواهيد شد. در 2 تا 3 ماه اول مي توانيد شير خوار را در تخت (گهواره اي) در مجاورت خود بخوابانيد.
آخرين شير وی را در زمان خواب خود بدهيد. سعی كنيد شير خوار براي اين شيردهي حداقل 2 ساعت بيدار نگه داريد. رفتن همزمان به بستر با شير خوار باعث ايجاد عادت مناسب خوابيدن خواهد شد.
نکات مهم در حفظ ایمنی خواب نوزاد:
نوزاد بهتر است با پستانک چرت بزند یا بخوابد. دادن پستانک به نوزاد (در صورتيكه شما آگاهانه تشخيص مي دهيد كه به نفع اوست نه به نفع خودتان!) اشكالي ندارد ولي پستانک نبايد جايگزين شير دادن و نوازش كردن نوزاد شود.
هنگام خواب نوزاد وسایل نرم مانند ضربه گیر، متکا، کوسن و پتوهای اضافی را از داخل تخت کودک خارج کنید.
در هنگام خواب نوزاد زیر او باید سفت، صاف و بدون حرکت باشد. بنابراین تخت هایی که تشت آنها از آب پر می شود هرگز برای خواب کودک مناسب نیستند.
همواره کودک خود را در هنگام چرت های روزانه یا خواب شب، به پشت بخوابانید. اما اگر کودک شما آنقدر بزرگ شده که خودش بچرخد به روی شکم، نگرانی لازم نیست. چون کودک دیگر می تواند موقعیت خود را تنظیم کند.
کودک باید تخت خواب مخصوص کودک یا در سبد کودک بخوابد. امن ترین جا برای خواب نوزاد در داخل تخت محافظ دار خودش است. و بهتر است تخت را در اتاق خواب خودتان قرار دهید تا در صورت گریه کودک، سریع به کنارش بروید.
بهترین وضعیت برای خواب نوزاد
بهتر است کودک را عادت دهید به جهات مختلف خوابانده شود چون استخوان های جمجمه نرم است، به خصوص اگر نوزاد نارس باشد.
اگر همیشه یک طرف بخوابد، بعد از مدتی عضلات او به همان حالت عادت کرده و حالت شل یا سفت پیدا می کنند.
فشار روی یک نقطه ی سر کمی استخوان را صاف تر می کند.
خواباندن نوزاد به جهات مختلف خوب است اما اگر والدین فکر کنند خواباندن به یک جهت سبب برطرف شدن شکل نامناسب سر می شود و می توانند به سر بچه شکل دهند، این طور نیست و باید بدانند که این یک عقیده غلط است.