نقرس + علائم، درمان و علل
نقرس + علائم، درمان و علل
نقرس یک نوع شایع و پیچیده از آرتروز است که می تواند هر فردی را درگیر کند. علائم نقرس با حملات ناگهانی و شدید درد، تورم، قرمزی و حساسیت به لمس مفاصل، که اغلب مفصل قاعده انگشت شست پا را درگیر میکند، مشخص می شود.
حمله نقرس می تواند ناگهانی اتفاق بیفتد و اغلب اوقات فرد را در نیمه شب با این احساس که انگشت شست پا در حال سوختن است بیدار می کند. مفصل آسیب دیده گرم، متورم و چنان حساس است که حتی وزن لایه رویی آن نیز غیر قابل تحمل به نظر می رسد. علائم نقرس ممکن است بیایند و بروند، اما روش هایی برای مدیریت علائم و جلوگیری از شدید شدن آن ها وجود دارد. در این مطلب به بررسی اجمالی آنها میپردازیم.
علائم نقرس
علائم و نشانه های نقرس تقریباً همیشه به طور ناگهانی و غالباً در شب اتفاق می افتد. این علائم عبارتند از:
نقرس معمولاً مفصل بزرگ انگشت شست پا را تحت تأثیر قرار می دهد. اما ممکن است در هر مفصلی ایجاد شود. مفاصل دیگری که معمولاً مبتلا می شوند شامل مچ پا، زانو، آرنج، مچ و انگشتان است. درد احتمالاً در چهار تا 12 ساعت اول پس از شروع آن شدیدتر است.
بعد از فروکش شدیدترین درد، ممکن است برخی از ناراحتیهای مفصلی از چند روز تا چند هفته طول بکشد. حملات بعدی احتمالاً طولانیتر بوده و مفاصل بیشتری را تحت تأثیر قرار می دهند.
مفصل یا مفاصل آسیب دیده متورم، نرم، گرم و قرمز می شوند.
با پیشرفت نقرس، ممکن است نتوانید مفاصل خود را به طور عادی حرکت دهید.
اگر درد ناگهانی و شدیدی در مفصل دارید، با پزشک فوق تخصص روماتولوژی تماس بگیرید. در صورت عدم درمان، نقرس می تواند منجر به بدتر شدن درد و آسیب مفصلی شود. اگر تب و مفصل گرم و ملتهب دارید، بلافاصله باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید زیرا می تواند نشانه عفونت باشد.
علل بروز بیماری نقرس
نقرس هنگامی رخ می دهد که بلورهای اورات در مفصل جمع شده و باعث التهاب و درد شدید حمله نقرس می شود. در صورت وجود مقادیر زیادی اسید اوریک در بدن بلورهای ادراری نیز تشکیل می شوند.
بدن بر اثر تجزیه پورین که موادی است که به طور طبیعی در بدن یافت می شوند، اسید اوریک تولید می کند. پورین همچنین در غذاهای خاصی مانند استیک، گوشت و غذاهای دریایی یافت می شود. خوراکیهای دیگری که سطح اسید اوریک را بالا می برند، شامل نوشیدنی های الکلی و به ویژه آبجو و نوشیدنی های شیرین شده با قند میوه (فروکتوز) است.
به طور معمول اسید اوریک در خون حل و از طریق کلیه ها به ادرار منتقل می شود. اما گاهی اوقات یا بدن بیش از حد اسید اوریک تولید می کند یا کلیه ها قادر به دفع آن نیستند. هنگامی که این اتفاق می افتد، اسید اوریک تجمع یافته و در یک مفصل یا بافت اطراف آن بلورهای تیز و سوزن مانند ایجاد می کند که درد، التهاب و تورم را به دنبال دارد.
عوامل خطرناک بروز علائم نقرس
اگر مقادیر زیادی اسید اوریک در بدن خود داشته باشید، به احتمال زیاد به نقرس مبتلا خواهید شد. عواملی که سطح اسید اوریک را در بدن افزایش میدهند عبارتند از:
رژیم غذایی غنی از گوشت و غذاهای دریایی و نوشیدنی هایی که با قند میوه (فروکتوز) شیرین شدهاند، سطح اسید اوریک را افزایش میدهد. مصرف الکل، به ویژه آبجو نیز تاثیری مشابه خواهد داشت.
اگر اضافه وزن دارید، بدن اسید اوریک بیشتری تولید می کند و کلیه ها برای دفع آن بار بیشتری خواهند داشت.
برخی بیماری ها و شرایط خاص، خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهد. این موارد شامل فشار خون بالا و بیماری های مزمن مانند دیابت، سندرم متابولیک و بیماری های قلبی و کلیوی است.
استفاده از دیورتیکهای تیازید، که معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود و آسپرین با دوز پایین نیز می تواند سطح اسید اوریک را افزایش دهد. بنابراین در بسیاری از موارد داروهای ضد پیوند برای افرادی که پیوند عضو انجام دادهاند، تجویز میشود.
اگر سایر اعضای خانواده نقرس داشته باشند، به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا خواهید شد.
نقرس در مردان بیشتر اتفاق می افتد. به این دلیل که معمولا زنان سطح اسید اوریک کمتری دارند. با این حال بعد از یائسگی، میزان اسید اوریک زنان به مردان نزدیک می شود. همچنین مردان به احتمال زیاد زودتر دچار نقرس می شوند – معمولاً در سنین 30 تا 50 سالگی – در حالی که زنان به طور کلی پس از یائسگی علائم و نشانههایی از آن پیدا می کنند.
تجربه جراحی یا ضربه با افزایش خطر ابتلا به حمله نقرس همراه است.
عوارض نقرس
در صورتی که شرایط شدیدتری از نقرس را تجربه کنید، احتمالا عوارض ناشی از آن نیز بروز خواهد کرد. این عوارض عبارتند از :
بعضی از افراد پس از درمان دیگر هرگز علائم و نشانه های نقرس را تجربه نمی کنند. بعضی دیگر ممکن است هر سال چندین بار نقرس را تجربه کنند. داروها می توانند از بروز حمله نقرس در افراد مبتلا به نقرس بازگشتی جلوگیری کنند. در صورت عدم درمان، نقرس باعث فرسایش و تخریب مفصل می شود.
نقرس درمان نشده ممکن است باعث ایجاد رسوبات بلورهای اورات در زیر پوست در گره هایی به نام توفی (TOE-fie) شود. توفی می تواند در مناطق مختلفی مانند انگشتان دست، پا، آرنج یا تاندون آشیل در پشت مچ پا ایجاد شود. این عارضه معمولاً دردناک نیست، اما در حملات نقرس ممکن است متورم و حساس شود.
بلورهای ادرار می تواند در مجاری ادراری افراد مبتلا به نقرس جمع شده و باعث ایجاد سنگ کلیه شوند. مصرف داروها میتواند به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه کمک می کنند.
پیشگیری از علائم نقرس
در دورههای عاری از علائم، دستورالعمل های غذایی ممکن است به محافظت در برابر حملات نقرس در آینده کمک کنند. در ادامه برخی از این دستورالعملها را بررسی میکنیم:
آب زیاد بنوشید. تعداد نوشیدنی های شیرین را محدود کنید، به ویژه آنهایی که شربت با فروکتوز بالا شیرین می شوند.
با پزشک درمورد اینکه آیا مقدار یا نوع الکل برای شما بی خطر است صحبت کنید. شواهد اخیر نشان می دهد که آبجو به ویژه در مردان احتمال بروز علائم نقرس را افزایش می دهد.
- دریافت پروتئین مورد نیاز خود از محصولات لبنی کم چرب
محصولات لبنی کم چرب ممکن است در واقع یک اثر محافظتی در برابر نقرس داشته باشند، بنابراین بهترین منبع پروتئین هستند.
- محدودیت مصرف گوشت، ماهی و مرغ
همواره توجه داشته باشید که چه نوع و چه مقدار از این مواد غذایی را مصرف می کنید. زیرا در غیر این صورت مشکلاتی را برای شما ایجاد می کند.
خوراکی هایی را انتخاب کنید که به حفظ وزن کمک کنند. کاهش وزن ممکن است سطح اسید اوریک را در بدن پایین آورد. اما از روزه داری یا کاهش وزن سریع خودداری کنید، زیرا می تواند به طور موقت سطح اسید اوریک را افزایش دهد.
تشخیص نقرس
آزمایشهایی برای کمک به تشخیص نقرس وجود دارند. این آزمایشها مه معمولا توسط پزشک متخصص روماتولوژی توصیه میشوند، عبارتند از:
پزشک از سوزن برای برداشتن مایعات از مفصل آسیب دیده استفاده می کند. هنگام بررسی مایعات در زیر میکروسکوپ، ممکن است بلورهای اورات قابل مشاهده باشند.
پزشک آزمایش خون را برای اندازه گیری میزان اسید اوریک و کراتینین در خون توصیه می کند. نتایج آزمایش خون می تواند گمراه کننده باشد.
برخی از افراد سطح اسید اوریک بالا دارند، اما هرگز نقـرس را تجربه نمی کنند و بعضی از افراد علائم و نشانه های نقـرس دارند، اما سطح اسید اوریک در خون آن ها غیرمعمول نیست.
عکس برداری با اشعه ایکس می تواند برای رد سایر دلایل التهاب مفصل مفید باشد.
سونوگرافی اسکلتی عضلانی می تواند بلورهای اورات را در یک مفصل یا در یک توفوس تشخیص دهد. این روش در اروپا بیشتر از ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد.
- سی تی اسکن با انرژی دوگانه
این نوع تصویربرداری می تواند وجود کریستال های اورات را در مفصل تشخیص دهد، حتی اگر به شدت ملتهب نباشد. این آزمایش به دلیل هزینه بالا در روتین بالینی معمولاً استفاده نمی شود و به طور گسترده در دسترس نیست.
درمان بیماری نقرس
درمان نقرس معمولا دارویی است. اینکه شما و دکتر روماتولوژیست چه داروهایی را انتخاب می کنید، براساس سلامت فعلی و ترجیح شما خواهد بود. از داروهای نقرس می توان برای درمان حملات حاد و جلوگیری از حملات بعدی استفاده کرد. داروها می توانند خطر ابتلا به عوارض نقـرس مانند ایجاد توفی حاصل از رسوبات کریستال اورات را نیز کاهش دهند.
داروهایی که برای درمان حملات حاد نقرس و جلوگیری از حملات بعدی مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
NSAID ها شامل گزینه های بدون نسخه مانند ایبوپروفن (آدویل، موترین وسایر)، ناپروکسن سدیم (Aleve) و همچنین NSAID های تجویز شده با قدرت بیشتر مانند ایندومتاسین (Indocin) یا سلکوکسیب (Celebrex) است.
ممکن است پزشک برای جلوگیری از حمله حاد، دوز بیشتری تجویز کند، اما به تدریج باید از مصرف آن کاسته شود. NSAID ها معمولا با خطر درد، خونریزی و زخم معده همراه هستند.
پزشک ممکن است برای شما کلشی سین (Colcrys ، Mitigare)، نوعی مسکن که به طور موثر درد نقـرس را کاهش می دهد، را توصیه کند. اثربخشی دارو می تواند با عوارض جانبی مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال، به خصوص در دوزهای بالا، خنثی شود.
بعد از برطرف شدن حمله حاد نقرس، برای جلوگیری از حملات آینده دوز کمی از کلشی سین می تواند موثر واقع شود.
داروهای کورتیکواستروئید، مانند داروی پردنیزون ممکن است التهاب و درد نقـرس را کنترل کند. کورتیکواستروئیدها به صورت قرص هستند یا به مفصل تزریق می شوند.
کورتیکواستروئیدها معمولاً فقط در افرادی که نقرس دارند و نمی توانند NSAID یا کلشی سین مصرف کنند، استفاده می شود. عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها شامل تغییرات خلقی، افزایش سطح قند و فشار خون می باشد.
داروهایی برای جلوگیری از عوارض نقرس
اگر سالانه چندین حمله نقرس را تجربه می کنید. یا اگر تعداد آنها کم ولی بسیار دردناک هستند. ممکن است پزشک برای کاهش خطر ابتلا به عوارض مربوط به نقـرس، دارویی را توصیه کند. اگر قبلاً شواهدی از آسیب نقرس در عکس اشعه ایکس مفصل داشته اید، یا به توفی، بیماری مزمن کلیه یا سنگ کلیه مبتلا هستید، ممکن است داروهایی برای کاهش سطح اسید اوریک در بدن توصیه شود. این گزینه ها عبارتند از:
- داروهایی که تولید اسید اوریک را مسدود می کنند
داروهایی به نام بازدارنده های گزانتین اکسیداز (XOI)، از جمله آلوپورینول (آلوپریم ، لوپورین ، زیلوپریم) و فبوکوستات (یولریک) ، میزان اسید اوریک بدن را محدود می کنند. در نتیجه سطح اسید اوریک خون و خطر ابتلا به نقرس کاهش می یابد.
عوارض جانبی آلوپورینول شامل بثورات و کاهش سلول های خونی است. عوارض جانبی فبوکوستات شامل بثورات پوستی، حالت تهوع، کاهش عملکرد کبد و افزایش خطر مرگ مرتبط با قلب است.
- داروهایی که دفع اسید اوریک را بهبود می بخشند
این داروها به نام اوریکوسوریک شامل پروبنسید (پروبالان) و لزینوراد (زورامپیک) هستند. داروهای اوریکوسوریک توانایی کلیه ها را در دفع اسید اوریک بهبود می بخشند.
با مصرف این داروها سطح اسید اوریک خون و در نتیجه خطر ابتلا به نقـرس کاهش مییابد، اما سطح اسید اوریک در ادرار افزایش می یابد. عوارض جانبی شامل درد معده و سنگ کلیه است. لزینوراد را فقط می توان همراه با XOI مصرف کرد.
سبک زندگی و درمان های خانگی برای نقرس
اغلب موثرترین روش برای درمان نقـرس حاد داروها هستند و می توانند از حملات مکرر آن جلوگیری کنند. با این حال، ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی نیز مهم است.
محدود کردن نوشیدنی های الکلی و نوشیدنی های شیرین شده با شکر میوه (فروکتوز)
در عوض، مقدار زیادی نوشیدنی غیر الکلی، به ویژه آب بنوشید.
محدود کردن مصرف غذاهای سرشار از پورین
مانند گوشت قرمز ، گوشت اندام و غذاهای دریایی.
ورزش منظم و کاهش وزن
حفظ وزن سالم خطر ابتلا به نـقرس را کاهش می دهد.
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد علائم نقرس و راههای کنترل آن میتوانید از راهنماییهای پزشکان متخصص روماتولوژی استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنماییها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبتهای درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. میتوانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.
بیشتر بخوانید :
درمان بیماری نقـرس با سرکه سیب