نشانه های ناباروری در مردان
نشانه های ناباروری در مردان : موضوعی كه شايد ذهن خيلی از زوجهای جوان را درگير میكند، ولی به دليل شرم و حيا از پرسوجو درباره آن دوری میكنند، «ناباروری» و راههای درمان آن است. در این مطلب به بررسی این موضوع می پردازیم.
نابارور به چه كسی میگويند؟
ناباروری عبارت است از اين كه يك زوج پس از گذشت يك سال از ازدواجشان، بدون پيشگيری از بارداری و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نشود.
حالا اين سوال مطرح میشود كه آيا اين زوج كاملا نابارورند يا ارزش بررسی دارند؟
در واقع با پيشرفتهايي كه امروزه در دنياي پزشكي صورت گرفته ميتوان گفت اين زوج ارزش بررسي دارند.
آيا ناباروری در دنيا ريشه كن شده؟
بسيار بر اين عقيدهاند چيزی به اسم زوج نابارور در دنيا وجود ندارد، همه افرادی كه باروری طبيعی نداشتهاند میتوانند به نوعی برای كارهای درمانی مراجعه كنند.
آيا همه كسانی كه برای درمان مراجعه میكنند بچهدار میشوند؟
نمیشود اين را با قاطعيت اعلام كرد كه همه آنها بچهدار میشوند ولی اين را میتوان با قاطعيت گفت كه همه آنها میتوانند برای درمان، مراجعه كنند.
در ناباروری سهم زنان بيشتر است يا مردان؟
معمولا اختلالات باروری به طور مساوی بين زنان و مردان توزيع میشود. يعنی فاكتورهای زنانه و مردانه به يك اندازه در اين قضيه دخيل هستند. معمولا در فرهنگ ما زوجهای نابارور با هم برای درمان مراجعه نمیكنند. هرچند درمانهای جديد بر اين اصل استوار است كه زن و مرد بايد با هم برای درمان مراجعه كنند. در زنان، اختلالات باروری با اختلالات تخمكگذاری، اختلالات رحم، اختلالات لولههای رحمی و اختلالات هورمونی همراه شده است يعنی اشكال يا ايراد در هر يك از اين اعضا میتواند باعث ناباروری زنان شود. زنانی كه اختلالات هورمونی، عادت ماهانه نامنظم و پرمویی دارند، اينها میتواند نشانهای از امكان ناباروری در آنها باشد.
كدام مردان در خطر ناباروری قرار دارند؟
در مردان، بسياری از بيماریها میتواند باعث ناباروری شود. اولين آنها اختلال توانایی جنسی است. شرط لازم برای باروری طبيعی، رابطه جنسی منظم است. بعضی از دلايل ناباروری در مردان عبارتند از: بيماریهای دوران كودكی مثل جراحیهایی كه اطراف بيضه انجام میشود، بالا بودن بيضه و بيماری واريكوسل (بهعنوان شايعترين عامل ناباروری كه قابل درمان است)، اختلالات هورمونی به صورت اختلال در هورمونهای هيپوفيز يا هورمونهای جنسی، رشد نامناسب بيضهها، اختلالات ژنتيك مثل كوچكبودن بيضه، برخی عفونتهای مزمن كه در عملكرد بيضه اختلال ايجاد میكند مثلا «سل» كه لولههای انتقالدهنده اسپرم را از بين میبرد، برخی داروها، برخی عفونتهای دستگاه تناسلی مثل سوزاك به شرطی كه موجب تنگی مجرا شود و مانع خروج شود و بيماریهای تبدار طولانیمدت كه بر نطفهسازی تاثير میگذارد علت آن است كه اسپرم در بيضه در درجه حرارتی پايينتر از درجه حرارت بدن فعاليت پيدا كند و اين حرارت بالا و طولانی مدت باعث از بينرفتن اسپرمها شود.
برخي از بيماریهای ژنتيك و بيماریهايی كه با اختلالات بويايی و هورمونی همزمان هستند. بعضی از بيماریها كه موجب ايجاد ترشحات غليظ در بدن میشوند، سرفههای خشك، اختلالات ريوی و اختلالات بيضوی به صورت ترشحات غليظ و برخی از مشاغل. افرادی كه در معرض مواد آسيبرسان به بيضهها قرار دارند مثل انواع حشرهكشها وقتی به صورت مدام با آن تماس داشته باشند يا مثل كسانی كه در كارخانههای توليد اين مواد هستند يا سمپاشها. نانوايی كه دائما در كنار تنورهای داغ قرار دارد. برخی مواد رنگی، سيگار و ... هم می توانند تا حدی بر قدرت باروری تأثير بگذارند.
آيا اين موضوع واقعيت دارد كه كارگران شاغل در كارخانههای شيشه و فولاد يا بچهدار نميیشود يا فرزندشان دختر است؟
در واقع ثابت شده حرارتهای بالا میتواند باعث مختلشدن فرايند توليد اسپرم شود. در رابطه با جنسيت هم در واقع كروموزم «Y» كه عامل پسرشدن است خيلی ضعيفتر است و در مقابل استرس و عوامل آسيبرسان به بيضه بسيار زود آسيب میبيند. حتی در ميان جراحان كه استرس زيادی دارند، ديده شده فرزندان دختر بيشتر است. يعنی استرس كار بر اين كروموزومها تاثير گذاشته است. يعنی در مشاغل و موقعيتهای پراسترس، كروموزمهای «X» بيشتر امكان باروری میيابند و احتمال دختردار شدن فرد بيشتر است.
شايعترين علت در ناباروری مردان
شايعترين بيماری قابل درمان در ناباروری آقايان «واريكوسل» است. اين بيماری عبارت است از واريس عروق بيضه، مانند پيرمردان و پيرزنان دچار واريس عروق پا ميشوند و پاهایشان ورم میكند و خون به خوبی در عروق پایشان حركت نمیكند. در پسران جوان هم ممكن است اين اتفاق برای بيضهها پيش بيايد و نتواند خون را به خوبی تخليه كند، اين ماندن طولانیمدت خون در بيضهها باعث میشود درجه حرارت بالا برود و اختلالات هورمونی به همراه داشته باشد. اين عوارض باعث میشود اسپرمسازی خوب انجام نشود. اين اختلال در اسپرمسازی، فرد را مستعد ناباروری میكند.
گاهی ديده میشود كه اصلا نطفهای شكل نمیگيرد، به همين دليل مجبور هستيم از بافت بيضه نمونهبرداری انجام بدهيم كه آيا اسپرم در داخل بيضه وجود دارد يا نه؟ اگردرنمونهبرداری از مردی اسپرم پيدا كنيم حتی اگر كم يا ضعيف هم باشد، خوشحال میشويم چون راههای درمان زيادی وجود دارد تا اين مشكل برطرف شود ولی اگر در نمونهبرداری از بيضه هم، اسپرم ديده نشد، يعنی اينكه اين آقا توان باروری ندارد يعنی خودش نمیتواند عامل بارداری همسرش باشد.
چگونه میتوان واريكوسل را تشخيص داد؟
اين مورد در بين پسران جوان به خصوص در سن بلوغ، بين 15 تا 25 سالگی ديده میشود، اگر اين اختلال به موقع تشخيص داده شود و درمان صورت بگيرد از آسيب به بيضه جلوگيری میكند. بهترين راه، تشخيص اوليه بيماری توسط خود فرد است. يعنی شيوه معاينه را آموزش دهيم. فرد بايد طناب دور بيضه را لمس كند و اگر در ناحيه زيرين شبكهای كرمی شكل لمس كرد، مشكوك به بيماری واريكوسل است. نوع شديد واريكوسل را میتوان از روی پوست تشخيص داد. شبكهای مارپيچی روی پوست كه برجسته است، از علائم اين بيماری است.
درمان واريكوسل چيست؟
درمان نهايی واريكوسل، جراحی است. 20 درصد پسران جوان از اين بيماری رنج میبرند و 20 درصد افرادی كه واريكوسل دارند از ناباروری رنج خواهند برد. به همين دليل، شناسايی افرادی كه واريكوسل دارند اهميت زيادی دارد. در اغلب موارد ناباروری مردان از طريق آزمايش نطفه مختل كه چند بار تكرار شده و هر بار نتيجه همين بوده، شناسايی میشود. بعد از بررسی آزمايشهای مختلف، به دنبال دلايل آن هستيم و بسته به اينكه واريكوسل، اختلال بيضه، آيا اختلال هورمونی باشد، سعی در درمان آن میكنيم.
وقتی مادر واقعی با مادر قانونی فرق دارد
از سال 1978 پيشرفت چشمگيری در درمان ناباروری پيدا شده است. امسال هم كسی كه اين طرح درمانی را ارائه داد برنده جايزه نوبل پزشكی شد، مفهوم اين روشها اين بود كه بتوانند خارج از محيط بدن هم بتوانند سلولهای جنسی زن و مرد را به هم برسانند تا نطفه تشكيل شود. اين گروه موفق شدند با تحريك تخمكگذاری در خانمها، تعدادی زيادی تخمك آزاد كنند. به صورت طبيعی در هر ماه يك تخمك در بدن زن آزاد میشود و اگر بتوانيم با دارو آن را چند برابر كنيم، شانس باروری را بيشتر میكنيم.
درنهايت موفق شدند تخمكها را بيرون بياورند و بيرون از بدن با اسپرم تركيب كنند. اين تركيب، جنين را به وجود آورد. بعدها اين امكان را پيدا كردند كه جنين را دوباره به داخل بدن زن منتقل میكنند. اين روش امروزه به عنوان IVF يا لقاح خارج رحمی شناخته میشود.
اين توانايی، ما را قادر ساخت آقايانی با تعداد اسپرمهای كم يا حتی خانمهايی كه لولههای انتقالدهنده تخمك آنها مشكل دارد، بتوانند بچهدار شوند. اين روشی است كه در آن، افرادی كه به روشها ديگر قادر به بچهدار شدن نبودند، بتوانند صاحب بچه شوند، اين روشها مسائل حقوقی و اخلاقی جديدی به همراه دارد. خانمها قبلا به علت ناباروری مردان میتوانستند طلاق بگيرند. اما الان اين سوال پيش میآيد:
آيا مردی كه با اعمال جراحی مثل IVF يا لقاح خارج رحمی میتواند بچهدار شود هم شامل قانون اجازه طلاق از همسرش به دليل بچه دار نشدن او میشود يا نه؟
دادگاه از ما سوال میكند آيا اين فرد قابليت باروری دارد يا نه و ما پاسخ میدهيم به صورت طبيعی، توانايی بارورسازی ندارد ولی با اعمال جراحی امكان باروری برای او وجود دارد، فقط بايد خرج كند، همت كند و همسرش را راضی كند تا اين كار را انجام دهد.
اگر خانمی تخمك نداشت آيا امكان اهدا تخمك از فرد ديگری وجود دارد؟ آيا می شود مانند افرادی كه كليه اهدا میكنند تخمك هم اهدا كرد؟
اهدا تخمك، در بسياری از نقاط جهان امكانپذير است. برای مثال خانمی كه دچار يائسگی زودرس شده يا اصلا تخمك ندارد میتواند از تخمك اهدايی استفاده كند. اينجاست كه مادر « بيولوژيك» و مادر «قانونی» متفاوت میشوند، يعنی يك نفر نسخه ژنتيك و تخمكها را میدهد و يك نفر ديگر مادر قانونی اين كودك حساب میشود يا صاحب رحم، اين مادر است و جالب است در شرع و قانون ما بسياری از اين مواد پيشبينی شده است، بهخصوص در شرع.
آيا اهدای جنين امكانپذير است؟
اگر مردی اسپرم نداشت و مايل هم نبود از اسپرم اهدايی استفاده كند، میتواند از جنين فرد ديگری استفاد كند.
در قديم سنت براين بودكه اگر مردی صاحب فرزند نمیشد، برادر او فرزندی به دنيا میآورد و از همان بدو تولد، اين نوزاد را به برادر بدون فرزند میداد تا پرورش دهد. اين كار اكنون امكانپذير شده با اهدا جنين، يعنی از زمان تشكيل جنين آن را اهدا میكنند. جنين در محيط آزمايشگاهی تشكيل و به بدن خانم منتقل میشود.
خانمهای بارداری كه سقط های مكرر دارند و امكان نگهداری جنين در بدن خود را ندارند، آيا میشود از مادر رضاعی برای آنها استفاده كرد و رحمی را به عنوان نگهدارنده برای اين چنين در نظر گرفت؟
بله، اين امكان وجود دارد كه يك جنين، حامل ژنتيك پدرومادر خودش باشد ولی در رحم شخص ديگری پرورش يابد، يعنی از روش رحم جايگزين استفاده كرد اگر به اين روشها دقت كنيم به سوال ابتدايی بحث میتوان پاسخ « آری» داد كه بله، ناباروری از بين رفته است. ولی به شرط آنكه مردم به استفاده از اين روشها راضی باشند و از آنها استفاده كنند. مادر و پدر بيولوژيك و مادر و پدر قانونی ممكن است با هم متفاوت باشند.
حالا پيشرفت علم به اندازهای است كه میتوانيم متوجه شويم جنينی كه منتقل میشود، جنين دختر است يا پسر، حتی اين امكان به والدين داده میشود كه جنين منتقل شده را انتخاب كنند. اگرچه در اخلاق انتخاب جنسيت، موردبحث بسيار است ولی از آنجاكه انتقال بعضی از بيماريیهای ژنتيك از طريق دخترهاست و انتقال بعضی از بيماریها از طريق پسرها ممكن است در زوجهايی كه مستعد اين بيماری باشند میتوان با تشكيل جنين خارج از بدن و فرستادن يك سلول برای بررسی و تشخيص بيماریهای ژنتيك يا دختر و پسر بودن آن، جنين دلخواه و سالم را منتقل كرد. به شرط اينكه اين كار مورد علمی يا قانونی برايش وجود داشته باشد. پس روشهای جديد به حيطهای از حيات وارد شده كه قبلا ناشناخته بوده و میتوان با مشاورههای پزشكی و موردی زوجهای نابارور بتوان برای بچهدار شدن كه حق طبيعی و الهی آنهاست، تلاشی انجام داد.
آيا رژيم غذايی خاصی وجود دارد كه بر باروری تاثير داشته باشد؟
ديده شده بعضی از موادغذايی كه راديكالهای آزاد توليد میكنند بر باروری اثر منفی دارند و برعكس مواد غذايی كه جلوی راديكالهای آزاد را میگيرند بر باروری اثر مثبت دارند. مثلا ويتامين E و C اثرات مثبتی بر اسپرمسازی دارند، آن هم به دليل كنترل راديكالهای آزاد.
آيا استفاده مداوم از لوازم پيشگيری يا عمل وازكتومی بر توان جنسيتی تاثير منفی دارد؟
از نظر جسمی خير، ولی از نظر روحی چرا. افرادی كه عمل وازكتومی انجام دادهاند تصور میكنند توان جنسیشان كم شده است در حالیكه اينطور نيست! افرادی كه از لوازم پيشگيری استفاده میكنند هم همينطور.
آيا رژيم غذايی ويژهای برای تعيين جنسيت وجود دارد؟
ايجاد جنين دختر يا پسر، به كروموزوم X يا Y وابسته است. بررسیها نشان داده در محيطهای خاصی كروموزوم X بيشتر از بين میرود و در محيطهای ديگری، كروموزومهای Y بيشتر از بين میرود. محيط اسيدی و استرس كروموزومهای Y را از بين میبرد چون ضعيفتر هستند. به همين دليل بعضی موادغذايی را برای ايجاد محيط قليايی يا اسيدی توصيه میكنند، ولی هيچكدام از اين روشها، روشهای صددرصدی نيستند. در اين مورد تجربه علمی مشخصی وجود ندارد و بيشترين عاملی كه در تعيين جنسيت جنين نقش دارد، ميزان كروموزومهای X و Y هنگام لقاح خارج از رحم و بيرون از محيط بدن است.
مطالب دیگر:
از کوآنزیم Q10 چه میدانید؟
چه کسانی حتما باید بر علیه هپاتیت B واکسینه شوند
بیماری آمپیم ؛ علل، علائم و درمان آن
بیماری ویلسون و راه های درمان آن
خواص گیاه آروگولا یا شابانک برای سلامتی
گیاه خرنوب چیست و چه خواصی دارد؟
علل ایجاد خار پاشنه و درمان آن
بانک مشاغل برتر