معرفی مسجد جامع عتیق شیراز
مسجد جامع عتیق شیراز کهن ترین مسجد شیراز میباشد که مسجد جمعه یا آدینه نیز نامیده میشود. بنای اولیه این مسجد در سال ۲۸۱ هجری قمری در زمان عمرو لیث صفاری ساخته شدهاست. بعدها شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی در میان مسجد بنا کرد که آن را خدایخانه یا دارالمصحف مینامیدند و مکان نگهداری قرآن مجید و مکان تلاوت آن بودهاست. کتیبه سنگی آن از نمونههای ارزنده هنر خطاطی بهشمار میرود. این کتیبه به خط یحیی الجمالی الصوفی خطاط نامدار زمان شاه اسحق نوشته شده و حاوی جملاتی در شان قرآن مجید است.

این مسجد اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که جدا از عملکرد مذهبی نقش اجتماعی-سیاسی نیز داشتهاست و به همین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع مختلف میباشد که مهمترین آن ورودی ضلع شمالی است که در دوره صفویه بازسازی گردیدهاست.

تاریخچه مسجد جامع عتیق شیراز
مسجد عتیق که به آن مسجد آدینه نیز گفته میشود، قدیمیترین مسجد شیراز است و در شرق حرم شاهچراغ قرار دارد به نحوی که یکی از ورودیهای آن از داخل حیاط حرم شاهچراغ است. کاوشهای باستانشناسی نشان میدهد این مسجد را روی بقایای عبادتگاهی قدیمی (احتمالا آتشکده) بنا کردهاند و حتی نقشهی بنای قبلی در طراحی مسجد نیز تاثیرگذار بوده است.
این عبادتگاه قدیمی مربوط به دورهی پیش از اسلام است، ولی به علت محدودیت در کاوشها مشخص نیست متعلق به کدام یک از دورههای تاریخی است.
ساخت بنای این مسجد متعلق به دوران حکومت عمرولیث صفاری، دومین فرمانروای سلسلهی صفاریان یعنی بین سالهای ۲۶۵ هجری قمری تا ۲۸۷ هجری قمری است. بنای این مسجد در طول حیات خود بارها مرمت شده است که بسیاری از این مرمتها قدمت قابل توجهی دارند.

مرمتهای انجام شده در مسجد جامع عتیق شیراز
در زمان اتابکان فارس یعنی نیمهی قرن ششم هجری قمری و دورهی ضعف حکومت سلجوقی در فارس
در زمان سلطان ابراهیم میرزا، پسر شاهرخ گورکانی (بزرگترین پادشاه تیموریان) که در سال ۸۱۷ هجری قمری از سوی پدر، فرمانروای فارس و توابع آن شد
در چند نوبت در دوران حکومت صفوی
در سال ۱۳۱۵ به کمک مردم و با همکاری ادارهی باستانشناسی
از دیگر مشاهداتی که قدمت این مسجد را تایید میکند، توصیف این بنا در سفرنامههای کهن است. مقدسی، جهانگرد اوایل قرن چهارم هجری قمری، مسجد عتیق را در هفت اقلیم بینظیر میداند و ابنبطوطه، سیاح معروف قرن هشتم هجری قمری، در سفرنامهی خود، مسجد عتیق را یکی از وسیعترین و زیباترین مساجد جهان معرفی میکند.
ثبت ملی:
این مسجد در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ و به شمارهی ۷۲ در میان آثار ملی ایران ثبت شده است.

دیوار ندبه مسجد جامع عتیق شیراز
در سمت جنوب این مسجد دیواری قرار گرفته که به دیوار ندبه مشهور است؛ برای تمایز این دیوار با سایر دیوارها علامت تک پیک یا سرو به صورت کاشی کاری آبی رنگی مشخص شدهاست.
گفته میشود این دیوار محلی بوده که براق در هنگام عروج پیامبر از این محل حرکت کردهاست.

لیست مراکز خرید و مجتمع های تجاری شیراز اینجاست کلیک کنید.
دارالمصحف مسجد جامع عتیق شیراز
وسط حیاط مسجد دارالمصحف یا خدای خانه یا کعبه ثانی یا بیت المقدس یا دروازه زمان قرار دارد. عمارت خدای خانه و ایوانهای آن، دارای ۱۲ متر طول و ۱۰ متر عرض است و مساحت اتاقی که در وسط آن قرار گرفتهاست به ابعاد ۸ متر طول و ۶ متر عرض است که از سنگ و گچ ساخته شدهاست.
در ضلع شرقی و غربی این اتاق، دو سنگ مشبک قرار دارد و در دو ضلع جنوبی و شمالی آن، هر کدام یک در ورودی است که بر روی در ضلع شمالی خاتمکاری صورت گرفتهاست. در چهار گوشه خدای خانه، چهار ستون مدور مغازه مانندی وجود دارد که نمای بیرونی آن از سنگهای مکعب شکل آجر مانندی است که لابه لای آن سنگهای رنگین به کار رفته و با گچ نصب شدهاست و روی سنگهای ازاره پایین نیز نقش و نگارهایی دیده میشود.
بر بالای این عمارت، کتیبههایی به خط ثلث شامل اشعار عربی در وصف قرآن نوشته شدهاست و اساس این ساختمان فقط برای کتابت قرآن بودهاست زیرا در زمانهای قدیم چاپخانه وجود نداشتهاست؛ لذا این عمارت برای کاتبان و حافظان قرآن در سال ۷۵۲ هجری قمری در زمان شاه شیخ ابواسحاق اینجو ساخته شد و تنها یک بار در ۱۳۱۶ خورشیدی مرمت شد.
در این عمارت یک جلد قرآن ۳۰ پاره جزء به جزء مربوط به دوره شاه اسماعیل صفوی که در گوشه تمام صفحات آن نوشته مسجد جامع عتیق و چند قرآن تک جزئی وجود داشتهاست. اکنون تمام این قرآنها در موزه پارس شیراز نگهداری میشوند.

آدرس : استان فارس، شیراز، ضلع جنوب شرقی شاهچراغ
ساعت بازدید: 08:00 صبح تا 17:00 عصر
شماره تماس : 09173068717
آیا بهترین رستورانهای شیراز را می شناسید اینجا را کلیک کنید.
مطالب مرتبط:
معرفی ارگ کریم خان شیراز + تصاویر
موزه پارس، عمارت کلاه فرنگی + تصایر
مسجد وکیل شیراز، تلفیقی ناب از معماری و هنر ایرانی
مسجد نصیرالملک شیراز، مسجدی از نور و رنگ
باغ هفت تنان ، مقبره هفت عارف و درویش شیراز