مراقبت های پزشکی قبل و بعد از عمل جراحی آب مروارید
آب مروارید ، كدر شدن عدسی چشم است كه منجر به مشكلات بينايی می شود. در مراحل اوليه، استفاده از نور قوی و عينك، مشكلات بينايی ناشی از آب مروارید را كمتر می كند. اما در مراحل بعدی بيماری، انجام جراحی برای بهبود بينايی ضروری است. امروزه عمل جراحی آب مروارید كم خطر و بسيار موثر است.
لیست کلینیک های چشم پزشکی شیراز برای رزرو نوبت کلیک کنید.
لیست پزشکان متخصص چشم در شیراز برای رزرو نوبت کلیک کنید.

انواع مختلف آب مرورايد كدامند؟
آب مرورايد ناشی از افزايش سن: عدسی نيز همانند ساير قسمتهای بدن، در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد و لايههايی به سطح خارجی آن اضافه می شود كه با گذشت زمان لنز سخت می شود و شفافيت خود را از دست می دهد.آب مروارید ناشی از افزايش سن شايع ترين نوع آب مروارید است و بين سنين 65 تا 74 سالگی، 50 درصد افراد و بالای سن 75 سالگی، 70 درصد افراد به آن مبتلا می شوند، اما می تواند از 35 سالگی به بعد شروع شود.
آب مروارید ناشی از ساير بيماری ها: اين نوع آب مروارید در افرادی كه بيماری های مشخص ديگری از جمله ديابت (بيماری قند) دارند ديده می شود. گاهی بروز آب مروارید در رابطه با مصرف داروهای كورتون دار است.
آب مروارید ناشی از ضربه: گاهی بلافاصله پس از صدمات چشمی و گاهی سالها بعد از آن ديده می شود.
آب مروارید مادرزادی: برخی بچهها با آب مرورايد به دنيا می آيند يا اينكه در كودكی به آن مبتلا می شوند كه معمولا در هر دو چشم است. اين آب مروارید ممكن است در بينايی اختلال ايجاد نكند، اما در صورت ايجاد اختلال حتما بايد جراحی شود.
علائم شايع آب مروارید عبارتند از:
تار شدن ديد چشم كه بدون درد است
- حساسيت به نور
- تغييرات مكرر نمره عينك
- دو بينی در يك چشم
- احتياج به نور بيشتر برای مطالعه
- كاهش ديد در شب
- محو شدن يا زرد شدن رنگ ها
اگر آب مروارید عمل نشود چه اتفاقی می افتد؟
با تاخير در عمل جراحی به تدريج بينايی فرد كاهش يافته به طوری كه در حد شمارش انگشتان و يا فقط درك نور خواهد رسيد، در اين مرحله در تعداد كمی از بيماران ممكن است منجر به افزايش فشار داخل چشم (آب سياه) شود و در نتيجه نياز به جراحی اورژانس پيدا می كند كه عوارض و خطرات آن بيشتر از جراحی معمول است.
بنابراين در صورتی كه تشخيص آب مروارید داده شده اما به عللی جراحی آن امكانپذير نيست، بيمار بايد تحت نظر چشم پزشك باشد تا به مرحله اورژانس نرسد.

درمان آب مروارید چگونه است و چه زمانی عمل می شود؟
در مراحل اوليه آب مروارید، وضعيت بينايی با استفاده از عينك، عدسيهای بزرگ نما و نورهای قوی تر بهبود می يابد. اما اگر اين تدابير كمك كننده نباشد، جراحی تنها راه درمان است كه شامل خارج كردن عدسی كدر شده و جايگزينی آن با عدسی مصنوعی است. دارو، قطره، ورزش يا عينك مانع بروز يا بهبود آب مروارید نمی شوند.
زمان عمل با توجه به نياز و شرايط هر فرد متفاوت است. در افراد مسن كه نياز چنداني به ديد كامل ندارند ممكن است ديرتر نياز به انجام جراحی باشد. به هرحال شما با كمك چشم پزشك در اين زمينه تصميم خواهيد گرفت.
آب مروارید زمانی نياز به جراحی دارد كه اختلال بينايی، انجام فعاليتهای شغلی يا روزمره مانند رانندگی،مطالعه و تماشای تلويزيون را مختل كند و نيازي به رسيدن آب مروارید نيست.
تکنیک عمل آب مروارید
به طور کلی عمل آب مروارید شامل خارج کردن عدسی کدر شده و در اغلب موارد کار گذاشتن لنز مصنوعی داخل چشمی به جای عدسی طبیعی چشم است. با این وجود در بعضی شرایط نادر ممکن است لنزی داخل چشم کارگذاشته نشود.
متداول ترین برش ایجاد شده برای انجام این عمل، یک برش 3 میلیمتری، یعنی برشی کمتر از 1/3 سانتی متر است. این برش به دلیل کوچک بودن احتیاجی به بخیه و ترمیم ندارد و پس از عمل خود به خود بهبود می یابد.
جراح سپس یک دریچه دایره ای در کپسول عدسی- غشای بسیار نازکی که عدسی را می پوشاند- ایجاد کرده که این فرآیند capsulorhexis نامیده می شود که این عمل به دقت بسیار زیادی نیاز دارد زیرا ضخامت کپسول عدسی 4/1000 میلی متر است.
در روش Phacoemulsification از امواج اولترا سونیک (مافوق صوت) برای شکستن عدسی به ذرات ریزتر استفاده می شود.
این ذرات سپس با کمک یک لوله مکشی بیرون آورده می شوند. قسمت خلفی(عقبی) کپسول عدسی دست نخورده در جای خود باقی می ماند تا عدسی مصنوعی بر روی آن کار گذاشته شود.
روش Extracapsular cataract extraction زمانی به کار می رود که عدسی بسیار سفت شده باشد و امواج به کار رفته در Phacoemulsification قادر به شکستن آن به ذرات ریزتر نباشند. در این روش برشی در حدود 10 میلی متر در چشم ایجاد می شود و هسته عدسی به صورت یک تکه خارج شده و برش ایجاد شده نیاز به بخیه دارد.
در عمل فیکو عدسی داخل چشمی به صورت تاشو بوده و از طریق منفذ کوچک ایجاد شده به داخل چشم فرستاده می شود. این عدسی در مجاورت کپسول خلفی باز شده و اندازه اپتیک آن به 6 میلی متر میرسد و به وسیله بازوهای کناری که به آنها haptic گفته میشود در داخل کپسول، محکم قرار می گیرد. معمولاً برای ثابت نگاه داشتن عدسی ها در داخل چشم احتیاجی به بخیه وجود ندارد.
قبل از عمل جراحي چه بايد كرد؟
اگر شما مي خواهيد تحت اين عمل قرار بگيريد در نظر داشته باشيد كه يك يا دو هفته قبل از جراحی، پزشك آزمايشهايی درخواست ميكند كه شامل آزمايشهای خون و ادرار، عكسبرداری از قفسه سينه و تعيين قدرت لنز داخل چشمی است. در صورتی كه دچار افزايش فشار خون يا قند خون هستيد قبل از عمل بايد حتما زير نظر متخصص داخلی، درمان و تحت كنترل قرار بگيريد. روز قبل از عمل حمام كنيد و 6 ساعت قبل از عمل نبايد چيزی بخوريد.
در حين جراحی چه اتفاقاتی رخ می دهد؟
پس از ورود به اتاق عمل كلينيك يا بيمارستان، قطره چشمي براي گشاد كردن مردمك استفاده ميشود، سپس اطراف چشمها با محلول ضد عفونی كننده شسته و تميز می شود. عمل جراحی معمولا حدود يك ساعت طول می كشد و بدون درد است. جراحی ميتواند تحت تاثير بي حسی موضعی (با تزريق ماده بی حس كننده در زير چشم و اطراف پلك) و يا با بيهوشي عمومی انجام گيرد كه بستگي به وضعيت جسمانی شما و نظر متخصص قلب و جراح چشم دارد.
در روش بيهوشی عمومی معمولا در طول عمل هيچ چيز حس نخواهيد كرد و پس از برخاستن از بيهوشی از عمل جراحی چيزی به خاطر نخواهيد داشت. بعد از عمل روی چشم شما پانسمان گذاشته می شود و سپس مدتی در بيمارستان استراحت می كنيد و از شما مراقبت خواهد شد تا دچار مشكلی نشويد. تقريبا تمامی بيماران در همان روز می توانند مرخص شوند.
مراقبت های بعد از عمل جراحی
چند روز اول بعد از عمل جراحی با کوچک ترین فشار، زخم ممکن است باز شود. بنابراین محافظ پلاستیکی را به خصوص هنگام خواب به چشم داشته باشید.
- محافظ پلاستیکی قابل شستشو است، لذا روزانه با آب و صابون شسته شود.
- داروها را طبق دستور پزشک استفاده کنید و از استفاده خودسرانه آنها خودداری نمایید.
- در هر مراجعه به پزشک، داروها را با خودتان ببرید و یا نام آن ها را به خاطر بسپارید.
- بهتر است قطره چشمی توسط فرد دیگری در چشم شما چکانده شود.
- تا یک هفته از سجده کردن در هنگام نماز خودداری کنید و مهر را با دست به پیشانی نزدیک کنید.
- در صورتی که بیش از یک نوع قطره استفاده می کنید، قطره دوم حداقل 5 دقیقه بعد از قطره اول ریخته شود.
- بعد از چکاندن قطره، حداقل یک دقیقه چشم ها را ببندید و از پلک زدن های شدید خودداری کنید.
- در هنگام چکاندن قطره چشمی نباید نوک قطره چکان با سطح قرنیه، مژه ها یا پلک تماس پیدا کند.
- پنج روز بعد از جراحی آب مروارید بدون عارضه، استحمام بلامانع است.
- مطالعه، تماشای تلویزیون و فعالیت های عادی زندگی که توام با فعالیت شدید جسمانی نباشد بلامانع است. انجام فعالیت شدید جسمانی پس از جراحی کاتاراکت عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد.
- سرما یا گرمای هوا آسیبی به چشم عمل شده وارد نمی کند.
- بعد از جراحی آب مروارید، در صورتی که شماره لنز شما بر اساس بهترین دید دور تعیین شده باشد، برای دید نزدیک نیاز به عینک مطالعه خواهید داشت.
- دید شما در چند روز اول بعد از عمل جراحی ممکن است کامل نباشد که احتمالا به علت ورم موقتی قرنیه و یا وجود بخیه ها است.
- به محض ایجاد درد چشم، قرمزی، حساسیت به نور، کاهش دید و ترشح چرکی از چشم فورا به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که به جراح خود دسترسی نداشتید، به درمانگاه اورژانس چشم مراجعه کنید.
- کپسول عدسی ممکن است ماه ها یا سال ها بعد از عمل کدر شده و باعث کاهش بینایی شود. این پدیده به سهولت و با لیزر به طور سرپایی درمان می شود.
- بسیاری از افراد در معرض مشکلات و بیماری های چشمی نظیر آب سیاه چشم و جدا شدن شبکیه هستند. این بیماری ها در افرادی که تحت جراحی های چشم قرار گرفته اند، حتی اگر نتیجه عمل موفقیت آمیز باشد شایع تر است و چون در مراحل اولیه، این بیماری ها بدون علامت واضح هستند، همه افراد به خصوص کسانی که جراحی های چشم داشته اند، باید در فواصل منظم (حداقل یک بار در سال) توسط چشم پزشک معاینه شوند تا در صورت وجود این مشکلات، درمان به موقع انجام پذیرد.
عوارض بعد از جراحی آب مروارید کدامند ؟
عفونت
- التهاب بعد از عمل
- خونریزی
- ورم بخش مرکزی شبکیه (ماکولا)
- افزایش فشار داخل چشم
- تورم شبکیه چشم
- جدا شدگی پرده شبکیه
- تورم قرینه
- پارگی شبکیه
بدیهی است هر جراحی ای دارای عوارضی است و عمل آب مروارید نیز از آن مستثناء نیست.در برخی افراد بعد از عمل جراحی آب مروارید ممکن است بعضی از این عوارض بروز کند و در برخی نیز هیچ کدام از آنها ایجاد نشود.
دقت چشم پزشک در حین جراحی آب مروارید ، مراقبت های بیمار پس از عمل آب مروارید در کاهش این عوارض تاثیر گذار است.
چه زمانی بينايی فرد به شکل طبیعی باز می گردد؟
چند روز پس از عمل می توان فعاليتهای روزانه را شروع كرد. اما بينايی ممكن است تا مدتی كامل نباشد. پس از عمل، چشم برای عادت كردن با شرايط جديد نياز به زمان دارد تا به طور مناسبی با چشم ديگر هماهنگی ايجاد كند، بخصوص اگر چشم مقابل دچار آب مروارید باشد. در مورد زمان شروع مجدد رانندگی در صورتی كه ديد كافی داشته باشيد مانعی وجود ندارد.
اگر IOL در چشم تعبيه شده باشد ممكن است رنگها خيلی روشن و يا مختصری آبی به نظر برسند. همچنين اگر در نور شديد خورشيد قرار بگيريد همه چيز برای چند ساعت كمی قرمز به نظر می رسد. اين اختلالات به اين دليل است كه عدسی مصنوعی در چشم شما كاملا شفاف است و نور زيادی به داخل چشم راه می يابد. در عرض چند ماه پس از تعبيه IOL اين تغييرات از بين ميرود. پس از عمل چشم ممكن است نياز به عينك جديدي پيدا كنيد كه بعد از 2 تا 3 ماه تجويز خواهد شد.
مطالب مرتبط :
علائم آب مروارید را بشناسید
دژنراسیون ماکولا چیست و چگونه درمان می شود؟
فشار چشم چیست؟ علت، علائم و درمان آن چیست؟
قوز قرنیه یا کراتوکونوس ؛ عوامل و درمان آن
علت، روش درمان و کاهش پرش پلک
انحراف چشم یا استرابیسم چیست و چگونه درمان می شود؟