۲ سامانه فکری که شما را قدرتمند می سازند
اکنون به این پرسش میرسیم: ذهن ما چگونه کار میکند؟ از جنبهی ادراکی و حسی، که 2 سامانه ی فکری و هیجانی انسان هستند، ذهن ما به صورت یک کلِ منسجم عمل میکند. خودمان را به عنوان موجودی میبینیم که به صورت ارادی و منطقی میاندیشد. با وجود این، پژوهشهای علمِ شناختی نشان میدهند در حقیقت، بخش ارادی ذهن، مانند فیلسوار کوچکی است که پشت یک فیل بزرگی با هیجان ها و بینشهای زیاد نشسته است.
به طور تقریبی، میتوان گفت دو نوع سامانهی اندیشهای وجود دارد. دنیل کانِمِن، که به خاطر پژوهشهایاش در زمینهی اقتصادِ رفتاری برندهی جایزهی نوبل شد، این دو سامانه را سامانهی ۱ و ۲ مینامد، ولی به نظر من “سامانهی خودکار” و “سامانهی ارادی” نامهای مناسبتری هستند که میتوانند این دو سامانه را شفافتر توصیف کنند. اصطلاح “سامانهی ارادی” به این دلیل مناسبتر و قابلفهمتر است که به شکل ویژه به عنوان شیوهای برای اندیشیدن در مورد زندگیِ ارادی و در نتیجه دست یافتن به قدرت بیشتر تلقی میشود.
۲ سامانه فکری مدیریت هوشمندانه هیجان که شما را قدرتمند میسازند
۱. سامانهی خودکار
سامانهی خودکار مربوط به هیجان ها و بینشهایمان است. فرآیندهای شناختیِ این سامانه معمولا در آمیگدال (بادامه، بخشی از مغز است که علاوه بر نقش اصلی در درک احساسات و ایجاد پاسخ به آنها، در تعدیل درد نیز دخالت دارد. م) و بخشهای دیگر مغز صورت میگیرد که در اوایل سیر تکاملیمان شکل گرفتند. این سامانه عادتهای روزانهمان را هدایت میکند، کمکمان میکند تصمیمهای ناگهانی و سریع بگیریم، و به سرعت در مقابل موقعیتهای خطرناک و در میان مرگ و زندگی مثل ببرهای دندانخنجری، از طریق پاسخ استرسیِ جنگ یا گریز یا ایستادن واکنش نشان دهیم. پاسخ جنگ یا گریز، روشی برای زنده ماندن در دورههای گذشته بود که با زندگی جدید تناسبی ندارد.
استرسهای جزئی زیادی در طول روز وجود دارند که زندگیمان را تهدید نمیکنند، ولی سامانهی خودکار آنها را مانند یک ببر خشن میبیند، و از آنها استرسهای واقعی میسازد و هر روز ما را دچار استرسهای بیمورد میکند که سلامت جسمی و ذهنیمان را تحلیل میبرد. به علاوه، علیرغم اینکه قضاوتهای ناگهانیمان که از بینشها و هیجان ها ناشی میشوند، به دلیل سریع و پرقدرت بودنشان ظاهرا “صحیح” تلقی میشوند، ولی گاهی اوقات به شکل کلی و قابلپیشبینی به مسیرهای نادرست هدایتمان میکنند.
۲. سامانهی ارادی
سامانهی ارادی بازتاب اندیشهی منطقی ما است، و در قشر پیشانی مغز قرار دارد. این بخش دیرتر از سایر بخشهای مغز به تکامل رسیده است. بر اساس پژوهشهای اخیر، این بخش با آغاز زندگی انسانها در گروههای بزرگتر اجتماعی شروع به رشد کرد. این سامانهی اندیشهای در انجام فعالیتهای ذهنی پیچیدهتری از قبیل مدیریت روابط فردی و گروهی، استدلال منطقی، اندیشهی احتمالاتی و یادگیری اطلاعات جدید و الگوهای اندیشهای و رفتاری کمکمان میکند. سامانهی ارادی با تلاش آگاهانه فعال میشود و این تلاش منجر به خستگی ذهنمان میشود، در حالیکه سامانهی خودکار برای فعالیت خود نیازی به هیچگونه تلاش هوشیارانه ندارد. خوشبختانه، در شرایطی که سامانهی خودکار در معرض ارتکاب اشتباه، به ویژه اشتباههای ویرانگر قرار بگیرد، میتوانیم با انگیزهی کافی و تربیت مناسب از سامانهی ارادیمان استفاده کنیم.
مقایسهی اجمالی و سریع این دو سامانه مدیریت هوشمندانه هیجان به این گونه است:
سامانهی خودکار مدیریت هوشمندانه هیجان شبیه یک فیل است. نسبت به سامانهی ارادی قویتر و مسلطتر است. معمولا هیجانهایمان اندیشهی منطقی را به شدت تحت تاثیر قرار میدهند. به علاوه، بینشها و عادتهایمان بخش زیادی از کارهای زندگیمان را تعیین میکنند که این کارها عمدتا ناخودآگاهانه و غیرارادی هستند. و این مسئله به هیچوجه بد نیست – زیرا اگر قرار بود برای هر عمل و تصمیمی در زندگیمان به شکل ارادی تصمیم بگیریم، از لحاظ ذهنی دچار خستگی مفرط میشدیم.
سامانهی ارادی شبیه شخص فیلسوار است. این سامانه میتواند به صورت آگاهانه ما را در مسیری هماهنگ با اهدافمان هدایت کند. به طور قطع، این فیل بخش بزرگی از مغز را اشغال میکند و این حجم عظیم، به آهستگی تغییر میکند و شکل میپذیرد، و در مواجهه با تهدیدها از کنترل خارج میشود. ولی ما میتوانیم این فیل را تربیت کنیم.
میتوانید فیلسوارتان را به یک رامکنندهی حیوانات تبدیل کنید. پس از گذشت زمان، میتوانید از سامانهی ارادی برای تغییر احساس و اندیشه و عادتهای رفتاری خودکار استفاده کنید، و میتوانید برای پذیرش مسئولیتهای مختلف در طول زندگی و رسیدن به اهدافتان، قدرت بیشتری کسب کنید.
امیدوارم این مطالب مدیریت هوشمندانه هیجان شما را به آینده امیدوارتر کرده باشند. البته این مطالب بر زندگی من نیز تاثیر مثبتی داشتهاند. زیرا با استفاده از این راهبردها میتوانید با موفقیت به خواستههایتان در زندگی دست یابید!
به نظر شما باید چه گامهایی را بردارید تا بتوانید احساسات و بینشهایی که ممکن است را دچار اشتباهتان کنند، ارزیابی کنید؟
در صورتی که دچار اشتباه شدید، چه کارهایی باید انجام دهید تا بتوانید خود را برای مقابلهی سریع با آن آماده کنید؟
برای اینکه تبدیل به یک رامکنندهی حیوانات شوید و بتوانید به فیل درونتان اندیشه، احساس و الگوهای رفتاری جدید و هماهنگ با اهداف بلندمدتتان دهید، باید چه کاری کنید؟
مدیریت هوشمندانه هیجان : ۲ سامانه فکری که شما را قدرتمند میسازند
منبع: لایف هک
ترجمه: بازده