شرایط پرورش گیاه نخود فرنگی
نام انگلیسی : Pisum sativum L
خانواده : fabaceae
بومی : مدیترانه
نخودفرنگى با نام علمى .Pisum sativum L گياهى است علفی يکساله که داراى ساقه نازک و رونده بوده و داراى پيچکى است که به قيم و يا بوتههاى مجاور مىپيچد. نخودفرنگى از آن دسته گياهانى است که اگر آن را چند سال متوالى بعد از خودش کشت کنند بهعلت افزايش تراکم آفات و امراض بهتدريج از مقدار محصول آن کاسته مىشود با توجه به بررسىهاى انجام شده مىتوان کشت نخودفرنگى را ۶ سال يکبار در يک زمين تکرار کرد.
با توجه به اين موضوع نخودفرنگى را در تناوب بعد از چغندرقند، سيبزميني، و يا گلکلم مىکارند. بهعبارت ديگر کاشت نخودفرنگى بعد از گياهان وجينى مانند گياهان نامبرده فوق بهترين نتيجه را خواهد داد
نخود فرنگی گیاهیست دارای برگ های مرکب و شانه ای که از یک تا سه جفت برگ بیضی تشکیل میشود و در انتهای برگ به صورت پیچک ختم می گردد .میوه نخود فرنگی ، به شکل نیام و با غلافی شمشیری شکل می باشد ، که در ابتدای تشکیل دانه ها در داخل نیام صاف و کنابی است ولی پس از رشد کافی به صورت برجسته و کروی و تو پُر در می آید .
نخود فرنگی یک گیاه فصل خنک است. دمای مناسب در طول فصل رشد آن بین ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی گراد می باشد. حداقل دما برای جوانه زدن آن بین ۴ تا ۵ درجه سانتی گراد است. نخود فرنگی می تواند در دمای بالای ۲۵ درجه سانتی گراد جوانه بزند، ولی بوته ها سریعا رشد کرده، در این صورت رشد ریشه ها ضعیف می شود و همچنین نیام آن بخوبی تشکیل نمی گردد.
نخود فرنگی تحمل گرمای تابستان را ندارد. در هوای گرم بذور آن سریعا رسیده و دوره رشدش کامل می شود و حالت سخت و خشبی به خود می گیرد که این موضوع از بازار پسندی آن می کاهد. نخود فرنگی به میزان زیادی به خشکی حساس است؛ بنابراین، در مناطقی به کشت آن اقدام می شود که یا بارندگی به اندازه کافی وجود داشته باشد و یا آب برای آبیاری در اختیار باشد.
شرایط پرورش گیاه نخود فرنگی
خاک مورد نیاز گیاه نخود فرنگی
نخود فرنگی در خاک های مختلف، از خاک های شنی تا خاک های رسی رشد می کند. خاک های لومی شنی، که جزء خاک های سبک محسوب می شوند، برای نخود فرنگی مناسب می باشند و سبب زودرسی محصول آن می گردند. در هر صورت خاک نخود فرنگی باید از زهکشی خوبی برخوردار باشد.
آماده سازی زمین و نیاز کودی گیاه نخود فرنگی
در مناطق سردسیر، زمین در پاییز شخم عمیق زده می شود و در بهار به محض مساعد شدن هوا با شخم سبک و یا دیسک زمین آماده کشت می گردد. در مناطق گرمسیری، در اوایل پاییز زمین شخم می خورد و در موقع مناسب به کشت نخود فرنگی اقدام می شود.
میزان محصول نخود فرنگی در خاک هایی که قبلا کود حیوانی به آن ها داده شده است، به مراتب بیشتر از خاک هایی است که کودهای آلی به آن ها نداده اند.
کود های شیمیایی در بالا بردن میزان محصول نقش عمده ای دارند. کود های شیمیایی در هنگام آماده کردن زمین اضافه می شوند. برای نخود فرنگی کودهای شیمیایی کامل ۱۰-۱۰-۱۰ توصیه می شود. میزان مصرف کود های شیمیایی ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد. نخود فرنگی نسبت به کمبود منگنز حساس است. کمبود منگنز در خاک، باعث پیچیدگی برگ ها و تهی شدن نیام از دانه می گردد. ۴۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم سولفات منگنز کمبود آن را برطرف می سازد.
زمان کاشت گیاه نخود فرنگی
بوته های جوان نخود فرنگی نسبت به دمای پایین و کمی یخبندان مقاومت دارند. به همین دلیل، در مناطق سردسیری در اوایل بهار به کشت آن اقدام می کنند. چنانچه در مناطق سردسیری در اوایل بهار دیر کشت گردد، گل دهی و تشکیل نیام و دانه به هوای گرم برخورد می کند که این وضعیت برای آن مناسب نخواهد بود؛ بنابراین در این مناطق زمانی کشت می شود که خطر یخبندان بهاره نباشد. از طرفی هنگام برداشت به گرما برخورد نکند. به طور کلی در این مناطق در بهار و تابستان کشت می شود.
در مناطق جنوبی و گرمسیری کشور در پاییز و اوایل زمستان به کشت آن اقدام می کنند. بذور آن به صورت ردیفی و در عمق ۲ تا ۵ سانتی متری خاک کاشته می شوند. البته عمق کاشت به جنس خاک بستگی دارد. در خاک های سنگین سطحی تر و در خاک های سبک عمقی تر کاشته می شود. فاصله ردیف ها بین ۴۰ تا ۹۰ سانتی متر و فاصله بوته ها از یکدیگر به رقم آن بستگی دارد و از ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر متغیر است. ممکن است نخود فرنگی به صورت دو ردیفه، که هر ردیف آن ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر از یکدیگر فاصله داشته باشد، کشت گردد. میزان مصرف بذر بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار می باشد.
در مناطقی که بارندگی به اندازه کافی وجود ندارد، آبیاری مزرعه نخود فرنگی باید مرتب انجام شود. آبیاری نخود فرنگی در مرحله گل دهی بسیار حساس می باشد. کمبود رطوبت باعث می شود که گرده افشانی جلو بیفتد و بدین وسیله نه تنها روی وزن غلاف غلاف های تولید شده اثر بدی بگذارد، بلکه با کم شدن میزان رطوبت بر دوره رشد غلاف نیز اثر کرده و از کیفیت آن به طور چشمگیری بکاهد.
آبیاری مورد نیاز نخود فرنگی :
برای دستیابی به عملکردهای مطلوب بایستی بیش از ۴۰٪ رطوبت قابل استفاده خاک تخلیع شود ، بنابراین رژیم آبیاری هر ۷ الی ۱۰ روز یک بار برای بسیاری از مناطق کشت نخود فرنگی مناسب است. در صورتی که ذخایر آبی ناکافی باشد تأمین رطوبت موردنیاز گیاه در مراحل گل دهی و رسیدگی بحرانی است و چنانچه یک نوبت آبیاری به صورت تکمیلی مورد توجه باشد،انجام آبیاری تکمیلی حد اقل ۴۰ الی ۶۰ روز پس از آبیاری مقدماتی توصیه می شود. زمانی که آبیاری نامنظم باشد،غلاف ها و دانه ها از نظر اندازه، شکل، رنگ و زمان رسیدگی یکنواخت نخواهند بود.
برداشت گیاه نخود فرنگی :
در شرایط آب وهوایی مناسب و تحت شرایط فاریاب، عملکرد نخود فرنگی سبز(محصول تازه دارای ۷۰ الی ۸۰٪ رطوبت) چیزی حدود دو الی سه تن گزارش شده است. نخود فرنگی سبز را در یک دفعه یا دو دفعه با دست برداشت می کنند ولی محصول سبز آن با کمباین مخصوص نخود فرنگی قابل برداشت می باشد. زمان برداشت از طریق مشخصات ظاهری غلاف تعیین می شود. هنگامی که رنگ غلاف ها از سبز تیره به سبز روشن تغییر یافت، محصول آماده برداشت است. برای برداشت محصول خشک بایستی صبر کرد تا غلاف ها کاملاً خشک شوند و سپس با کمباین مخصوص، محصول خشک را برداشت کرد.
آفات و بیماری گیاه نخود فرنگی :
گیاه جوان نخود فرنگی، غذای محبوب پرندگان است. زمانی که گیاه جوان کمی بیشتر رشد میکند پرندگان ممکن است جوانههای نرم گیاه را بخورند. پیشنهاد ما این است که اطراف نهالهای جوان نخود فرنگیتان را با صفحات توری لانه مرغ بپوشانید.
برخی حشرات نیز ممکن است وارد غلاف نخود شوند یا شتهها نیز ممکن است گهگاه به این گیاه هجوم بیاورند، اما این مشکل خیلی رایج نیست.در آب و هوای مرطوب حلزونها از ساقههای نخود بالا میآیند و غلافهای نخود را میمکند. در این صورت باید از قرصهای ضد حلزون در محیط باغ یا باغچهتان استفاده کنید.
موضوع : شرایط پرورش گیاه نخود فرنگی
مطالب مرتبط :